ပါဠိစာေပ၊၊ ၊၊

အရွင္ေရးခဲ့သမွ် ေဆာင္းပါးႏွင့္ စာတမ္းမ်ားထဲတြင္ ‘ပါဠိစာေပ’ဆုိတဲ့ စကားလုံးကို စာဖတ္သူမ်ား အၾကိမ္မ်ားစြာ ေတြ႔ခဲ့ၾကပါသည္၊၊

 ပါဠိစာေပအေၾကာင္း မိတ္ဆက္စာတမ္းကို ယၡဳတင္ၿပလုိက္ပါတယ္၊ “အလင္း စက္” စာဖတ္သူမ်ား ပါဠိစာေပဆုိင္ရာ ဗဟုသုတမ်ားစြာ ရလိမ့္မယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္၊၊ ပါဠိစာေပ မည္မွ်က်ယ္ၿပန္႔သည္ဆုိသည္ကိုလည္း စာရႈသူမ်ား ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါတယ္၊၊

ပါဠိစာေပတခုတည္းကိုပင္ ႏုိင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ဖြင့္လွစ္၍ သင္ယူေနၾကရပါ တယ္၊၊ ပါဠိစာေပမွာ ေဖာ္ၿပထားတဲ့ အတတ္ပညာမ်ားအေၾကာင္း၊ စိတ္ပညာဆုိင္ရာ၊ အေတြး ေခၚပညာဆုိင္ရာမ်ား၊ စီးပြားေရးအေၾကာင္း၊ လူမႈေရးအေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆမ်ားအေၾကာင္း၊ ဘာသာကုိးကြယ္မႈ အေၾကာင္း၊ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ တင္ၿပထားပုံမ်ားသည္ ယေန႔ေခတ္ေပၚ ပညာရပ္ မ်ားထက္ အဆင့္ မနိမ့္ေၾကာင္းကိုလည္း မ်ားစြာေသာ ေခတ္ပညာရွင္၊ အေတြးအေခၚပညာရွင္တုိ႔ အသိမွတ္ၿပဳၾကၿပီး ၿဖစ္သည္၊၊

ၿမတ္စြာဘုရားရွင္တုိ႔လက္ထက္က အႏၵိယႏုိင္ငံမွာ တုိင္းၾကီး(၁၆)တုိင္း ရွိတယ္လုိ႔ အႏၵိယႏုိင္ငံသမုိင္း မ်ားမွာ ေဖာ္ၿပပါတယ္၊၊ ထုိတုိင္းၾကီး(၁၆)တုိင္းထဲမွာ ဥေဇၨနီၿပည္ႏွင့္ မာဂဓတုိင္းတို႔မွာ ပါဠိဘာသာစ ကားကို ႏုိင္ငံေတာ္ရုံးသုံး ဘာသာစကားအၿဖစ္ အသုံးၿပဳၾကပါတယ္တဲ့၊၊

 ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ့ အတၳဳပၸတၱိကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွာလည္း ဘုရားရွင္သည္ မာဂဓတုိင္းမွာ အေနမ်ားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္၊၊ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္အေနၿဖင့္ သူအေနမ်ားသည့္ မာဂဓတုိင္းဘာသာစကားၿဖင့္ မ်ားစြာ ေသာ တရားေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားခဲ့လိမ့္မည္ဟု ပါဠိသုေတသီတုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကပါသည္၊၊

ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ အသက္ရွင္ေနထုိင္ၿပီး(၄၅)ႏွစ္ၾကာ ေဟာေၿပာသင္ၿပခဲ့သမွ်ကို ပါဠိစာေပဟုေခၚ ဆုိတာ ၿဖစ္ပါတယ္၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္၏ ေဟာေၿပာ သင္ၿပခ်က္မ်ားၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶစာေပဟုလည္း ေခၚပါသည္၊၊ ပါဠိစာေပသည္ က်ယ္ၿပန္႔လြန္းအားၾကီးလို႔ အပုိင္းၾကီး သုံးပိုင္းခြဲထားရပါတယ္၊၊ အပုိင္းၾကီးသုံးပိုင္းဆုိတာ---
(၁) ၀ိနယ ပါဠိစာေပက႑၊
(၂) သုတၱႏၱ ပါဠိစာေပက႑၊
(၃) အဘိဓမၼာ ပါဠိစာေပက႑၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္၊၊

၀ိနယ ပါဠိစာေပဆုိတာကိုပဲ “၀ိနယ ပိဋက”လုိ႔ေခၚတြင္ပါတယ္၊ သုတၱႏၱ ပါဠိစာေပကုိ “သုတၱႏၱ ပိဋက” လုိ႔ ေခၚပါတယ္၊ အဘိဓမၼာ ပါဠိစာေပကုိေတာ့ “အဘိဓမၼာပိဋက”လုိ႔ေခၚပါတယ္၊၊ ေပါင္းလုိက္ရင္ “တိပိဋက ပါဠိစာေပ”ဆုိတာ ၿဖစ္လာပါတယ္၊၊ ဗုဒၶစာေပလို႔လည္း ေခၚပါတယ္၊၊ ၿမန္မာလုိအားၿဖင့္ ပိဋကတ္သုံးပုံလုိ႔ ေခၚၾကပါတယ္၊၊

(က) ၀ိနယ ပိဋကမွာ အုပ္ေရ (၅)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၂၂၆၀)ရွိပါတယ္၊၊
(ခ) သုတၱႏၱ ပိဋကမွာ အုပ္ေရ (၂၃)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၁၀၈၉၈)ရွိပါတယ္၊၊
(ဂ) အဘိဓမၼာ ပိဋကမွာ အုပ္ေရ (၁၂)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၃၅၉၇)ရွိပါတယ္၊၊

စုစုေပါင္း ပိဋကသုံးပုံမွာ စာမ်က္ႏွာေပါင္း (၁၆၇၅၅)ရွိၿပီး၊ ႏွစ္လက္မခန္႔ထူသည့္ ဆုိက္ၾကီးစာအုပ္ ေပါင္း(၄၀)ႏွင့္ က်မ္းအေရအတြက္(၅၃)မွ် ရွိပါတယ္၊၊ ပိဋကသုံးပုံတြင္ သုတ္(stories)ေပါင္း (၄၀၀၀၀) ရွိသည္ဟုလည္း မွတ္သားရပါသည္၊၊

“၀ိနယပိဋက”မွာ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္က သာသနာေတာ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ၾကတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးမ်ားအတြက္ လိုက္နာရန္စည္းကမ္းမ်ားကို သင္ၿပထားပါတယ္၊၊ “သုတၱႏၱ ပိဋက”မွာ စီးပြားေရး လူမႈေရး ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာတရား က်င့္၀တ္မ်ား၊ ပညာရပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး၏ အေၾကာင္းမ်ား၊ ဗုဒၶေခတ္ အႏၵိယႏုိင္ငံ အေတြးအေခၚမ်ား၊ သိပၸံပညာအေၾကာင္းမ်ား၊ ေဆးပညာအတက္မ်ားစသည့္ အေၾကာင္းအရာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေဟာေၿပာသင္ၿပထားပါတယ္၊၊

 “အဘိဓမၼာပိဋက”မွာေတာ့ သတၱ၀ါတစ္ ဦး၏ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြဲ႔စည္းထားပုံ၊ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြဲ႔စည္းထားပုံမ်ားအၿပင္ ေလးနက္သည့္ အေတြး အေခၚမ်ား၊ စိတ္ပညာရပ္မ်ားကို သင္ၿပထားပါတယ္၊၊

ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳသြားတာ ႏွစ္ေပါင္း(၂၅၀၀)ေက်ာ္လာပါၿပီ၊ ေခတ္စနစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၿခားခဲ့ ပါၿပီ၊၊ ဒီလို ေခတ္ေတြ လူေနမႈစနစ္ေတြ မတူေတာ့တဲ့အခါ ယဥ္ေက်းမႈပုံစံ၊ ရုိးရာပုံစံ၊ အေၿပာအဆို၊ အေနအထုိင္ပုံစံေတြ၊ အေတြးေခၚ အယူအဆေတြ၊ ယံုၾကည္မႈပုံစံမ်ားပါ မတူၿဖစ္လာပါတယ္၊၊

ၿမတ္စြာဘုရား လက္ထက္က သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါအေလ်ာက္ ေဟာၾကားခ်က္ေတြ၊ သင္ၿပခ်က္ေတြကို ေခတ္သစ္ စနစ္သစ္လူသားတုိ႔ နားလည္ရခက္လာပါတယ္၊ တခ်ဳိ႔ေဟာၾကားခ်က္မ်ားကို လုံး၀နား မလည္ႏုိင္သည္အထိ ၿဖစ္လာပါတယ္၊၊

ဒီလုိအေၿခအေနမ်ဳိးမွာ နားလည္ရခက္တဲ့ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ရဲ့ သင္ၿပခ်က္ ေဟာေၿပာခ်က္မ်ားကို ေခတ္အခါ အေလ်ာက္ နားလည္ရလြယ္ေအာင္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိ ေရးၿပထားတဲ့ ပါဠိစာေပက်မ္းမ်ား ေပၚထြက္လာ ပါတယ္၊၊ ထုိက်မ္းမ်ားကို အ႒ကထာလုိ႔ေခၚပါတယ္၊၊ ပိဋကသုံးပုံလုံးအတြက္ အ႒ကထာက်မ္းေပါင္း (၅၁)အုပ္ရွိတယ္လုိ႔ ပါဠိစာေပသမုိင္းမွာ ေလ့လာရပါတယ္၊၊

အဂၤလိပ္လုိေတာ့ Commentary လုိ႔ေခၚမည္ ထင္ပါသည္၊၊ ၿမတ္စြာဘုရား သက္ရွိထင္ရွားရွိစဥ္က ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ႏွင့္ ၿမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္ ၾကီးမ်ား ေဟာေၿပာသင္ၿပသည့္ ပါဠိစာေပကို “ပါဠိေတာ္”လုိ႔ နာမည္သုံးႏႈံးၿပီး၊ ၿမတ္စြာဘုရား လြန္ေတာ္မူၿပီး ေခတ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာမွ ေပၚထြက္လာသည့္ ပါဠိစာေပမ်ားကိုေတာ့ အ႒ကထာလို႔ အမည္သုံးႏႈံး ပါတယ္၊၊

အ႒ကထာဆုိတဲ့က်မ္းမ်ားက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိ ရွင္းၿပထားသည့္တုိင္ နားလည္ရခက္ေနေသးသည့္ ပါဠိေတာ္ပုဒ္မ်ား၊ ရွင္းမၿပဘဲက်န္ေနေသးသည့္ ပါဠိေတာ္ပုဒ္မ်ားကို အဓိပၸါယ္ထပ္မံ ရွင္းၿပထားသည့္ က်မ္းမ်ားလည္း ေပၚထြက္လာပါတယ္၊ ထုိက်မ္းမ်ားကိုေတာ့ “ဋီကာ”လို႔ေခၚပါတယ္၊၊

 ပိဋကသုံးပုံအတြက္ ဋီကာက်မ္းေပါင္း အုပ္ေရ(၂၆)အုပ္ရွိတယ္လို႔ ေလ့လာရပါတယ္၊၊ အ႒ကထာႏွင့္ ဋီကာက်မ္းမ်ားသည္ ပါဠိေတာ္ထက္ စာအုပ္ဆုိက္မ်ားစြာ ၾကီးပါတယ္၊၊

စုစုေပါင္းလိုက္ရင္ ပါဠိစာေပဆုိတဲ့အထဲမွာ---
၁. ပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ (၄၀)၊
၂. အ႒ကထာ အုပ္ေရ (၅၁)၊
၃. ဋီကာအုပ္ေရ (၂၆)၊ တုိ႔သည္ ပါဠိစာေပ၏ Primary Sources မ်ားအၿဖစ္ ပါ၀င္ပါတယ္၊၊

ဗုဒၶဘာသာကို စႏွစ္တက် နားလည္သေဘာေပါက္လိုသူမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ဘယ္လုိဘာသာမ်ဳိးလဲဟု အေသးစိတ္ သိလိုသူမ်ားအေနၿဖင့္ သူမ်ားပါးစပ္ဖ်ားတြင္ လမ္းဆုံးမေနဘဲ အရွင္တင္ၿပထားသည့္ ဤက်မ္းၾကီးမ်ားကို ပါဠိဘာသာၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ ဘာသာၿပန္အကူ အညီၿဖင့္ၿဖစ္ေစ ကိုယ္တုိင္ေလ့လာ သင့္ပါတယ္၊၊

ကမၻာ့ဘာသာၾကီးမ်ားအထဲတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ စာေပခုိင္မာ၊ သမုိင္းအေထာက္ထား ခုိင္မာသည့္ ဘာသာတခုၿဖစ္ေၾကာင္း ပါဠိစာေပႏွင့္ ဗုဒၶစာေပကို အေသးစိတ္ေလ့လာေသာ “ရိုင္းေဒး ဗစ္”စသည့္ အေနာက္တုိင္း ပညာရွင္မ်ား၊ The light of Asia စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့သည့္ “ဆာအက္ ဒ၀င္ အာႏုိး”စသူတုိ႔က ဆိုပါသည္၊၊

ပါဠိစာေပသည္ ဤမွ်က်ယ္ၿပန္႔ နက္နဲပါတယ္၊၊ အေပၚတြင္ေရတြက္ၿပထားခ်က္သည္ ပါဠိဘာသာႏွင့္ စာအုပ္အေရအတြက္ ၿဖစ္သည္၊ ထုိပါဠိကို ဘာသာၿပန္ထားသည့္ ၿမန္မာၿပန္စာအုပ္အေရအတြက္မွာ ထုိ႔ထက္ မ်ားပါသည္၊၊

 ပိဋကသုံးပုံလုံးနီးနီးကို အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔လည္း ၿပန္ဆုိထားၿပီး ၿဖစ္ပါတယ္၊၊ ကမၻာ့ဘာသာ World Religion တြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ စာေပနယ္အက်ယ္ၿပန္႔ဆုံးၿဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာ့လုံးဆုိင္ရာ ပညာေရးအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစားမ်ားတြင္ ေလ့လာရပါသည္၊၊

ဤပါဠိစာေပကိုပင္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ားဖြင့္လွစ္၍ ႏုိင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ သင္ၾကားေနၾကရပါတယ္၊၊ ကမၻာ့တကၠသုိလ္ၾကီးမ်ားတြင္လည္း Buddhist Literature Studies ကို Main Faculties မ်ားအၿဖစ္ သင္ၾကား ေနၾကရေၾကာင္း သိရပါတယ္၊၊

တကၠသိုလ္ၾကီးတြင္ ကမၻာ့စာေပတရပ္အေနၿဖင့္ သင္ၾကားရ ေလာက္ေအာင္လည္း အဆင့္ၿမင့္သည့္ စာေပၿဖစ္ပါသည္၊၊ ပါဠိစာေပမွာ လုံး၀မပါ၀င္သည့္ Arts and Imformations ဆုိတာ မရွိပါဘူး၊ သုေတသနၿပဳၿပီး လက္ဆင့္ကမ္း အဆင့္ၿမွင့္ၿပီးသာ အသုံးၿပဳႏုိင္ၾက မယ္ဆုိရင္ ယၡဳထက္မ်ားစြာ တုိးတက္ၿပီး လူတုိ႔အက်ဳိးမ်ားဖြယ္ရွိပါတယ္၊၊

ပါဠိေတာ္စာရင္း၊ အ႒ကထာစာရင္းႏွင့္ ဋီကာစာရင္းမ်ားထဲတြင္ မပါ၀င္ဘဲ သီးၿခားတည္ရွိေနသည့္ က်မ္းၾကီးမ်ား ရွိပါေသးတယ္၊၊ ထုိက်မ္းၾကီးမ်ားကေတာ့ မူလဋီကာက်မ္းမ်ား၊ အႏုဋီကာက်မ္းမ်ား၊ မဓုဋီကာက်မ္းမ်ား၊ ေယာဇနာက်မ္းမ်ား၊ ဂ႑ိက်မ္းမ်ား၊ ဒီပနီက်မ္းမ်ား၊ ဆုိရုိးက်မ္းမ်ား၊ အရေကာက္က်မ္းမ်ား ၿဖစ္ပါတယ္၊၊

 ထုိက်မ္းၾကီးမ်ားမွာ ပိဋကသုံးပုံထက္ပင္ အုပ္ေရ အေရအတြက္ မ်ားပါသည္၊၊ ဤက်မ္းၾကီးမ်ားမွာ ပါဠိစာေပၿဖင့္ေရးသားထားသည့္ က်မ္းၾကီးမ်ား ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါဠိစာေပဆုိသည့္ Frame ထဲတြင္ ထည့္သြင္းရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ပါဠိစာေပႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း ေလ့လာလုိသူမ်ားအေနၿဖင့္ ဤက်မ္းၾကီးမ်ားကို Secondary Sources မ်ားအၿဖစ္ ေလ့လာရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ “ေဒးကာနယ္ဂီ,စင္ၿမဴရယ္ စမုိင္း”တုိ႔၏ မိတၱဗလဋီကာကဲ့သို႔ေသာ တက္က်မ္း မ်ား မ်ားစြာေရပန္းစားသည္ကို သတိၿပဳမိသည္၊၊ ဗုဒၶစာေပ (ေခၚ) ပါဠိစာေပတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ က်မ္းမ်ား လည္း ရွိပါသည္၊၊ ထုိက်မ္းမ်ားကို နီတိစာေပဟု ေခၚပါသည္၊၊ ေလာကနီတိစသည့္ က်မ္းမ်ား ၿဖစ္သည္၊၊ ပါဠိဘာသာၿဖင့္ေရးေသာ က်မ္းပင္ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ နီတိစာေပကိုလည္း ပါဠိစာေပထဲတြင္ ထည့္သြင္းရမည္ ၿဖစ္သည္၊၊

ပါဠိစာေပထဲတြင္ေနာက္ဆုံး က်န္ေနေသးသည့္ က်မ္းမ်ားမွာ “၀ံသက်မ္း”မ်ား ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သာသနာ ၀ံသ၊ မဟာ၀ံသ၊ ေဗာဓိ၀ံသ၊ ဒါဌာ၀ံသ၊ ဒီပ၀ံသ၊ ထူပ၀ံသစသည္ၿဖင့္ “၀ံသ”က်မ္းေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ ရွိသည္ဟု ပါဠိစာေပသမုိင္းတြင္ ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊၊ ၿမန္မာၿပည္တြင္မူ “၀င္ကိုး ၀င္” တတ္ရင္ စာတတ္သည္ဟု ေၿပာစမွတ္ရွိသည္၊၊

ဤ၀ံသက်မ္းမ်ားသည္လည္း ပါဠိဘာသာၿဖင့္ ေရးသားထား ေသာက်မ္းမ်ား ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါဠိစာေပစာရင္းတြင္ မွတ္သားရပါမည္၊၊ “၀ံသစာေပ”သည္ ပါဠိစာေပႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာကုိေလ့လာ လုိသူမ်ားအတြက္ Sub-secondary Sources အေနၿဖင့္ ေလ့လာရန္လုိအပ္ေသာ စာေပအမ်ဳိးအစား ၿဖစ္သည္၊၊ ၀ံသစာေပသည္ ပါဠိေတာ္ကဲ့သုိ႔ အ႒ကထာ က်မ္းမ်ား၊ ဋီကာက်မ္းမ်ားအထိပင္ ရွိသည္၊၊ ၀ံသစာေပသည္ အဓိကအားၿဖင့္ သမုိင္းအခ်က္ အလက္ မ်ားကို ေဖာ္ၿပထားေသာ က်မ္းမ်ားၿဖစ္ပါသည္၊၊

သီရိလကၤာပါဠိစာေပတြင္ ၀ံသက်မ္းေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ရွိသည္ဟု သိရသည္၊၊ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ဤ၀ံသက်မ္းမ်ားကို တေလးတစား သင္ယူေနၾကသည္ကို အရွင္ကိုယ္တုိင္ပင္ သီရိလကၤာ Sunday School ႏွင့္ ပရိေ၀ဏ (ေခၚ) စာသင္တုိက္ၾကီးမ်ားတြင္ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္၊၊

ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာႏွင့္ ၀ံသစာေပမ်ားကို သင္ၾကားရလြယ္ကူေအာင္ စီရင္ထားေသာ ပါဠိသဒၵါက်မ္းမ်ားစြာလည္း ရွိပါသည္၊၊ Pᾶli Grammar ဟု မွတ္သားရပါမည္၊၊ ထင္ရွားေသာ ပါဠိသဒၵါက်မ္းမ်ားမွာ ကစၥည္းသဒၵါက်မ္း၊ ပါဏိနိသဒၵါက်မ္း၊ ေမာဂၢလာန္သဒၵါက်မ္း၊ သဒၵနီတိဓာတု မာလာ သဒၵါက်မ္း၊ ရူပသိဒၶိ သဒၵါက်မ္းစသည္တုိ႔ ၿဖစ္သည္၊၊ ပါဠိဘာသာၿဖင့္ ေရးသားထားေသာ သဒၵါက်မ္းေပါင္း (၂၀)ခန္႔ ရွိသည္ဟု ၾကားဖူးပါသည္၊၊ ယၡဳအခါအခ်ဳိ႔ ပါဠိသဒၵါက်မ္းမ်ားမွာ အစအနရွာ မရ ေတာ့ေခ်၊၊ (အခ်ဳိ႔သဒၵါက်မ္းမ်ားမွာ သကၠတမူမ်ား ၿဖစ္သည္၊၊)

စင္စစ္ ပါဠိသဒၵါဟူသည္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ့ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ား မဟုက္ေခ်၊ ေရွးေခတ္ ပါဠိပညာရွင္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားမွ ပါဠိစာေပ သမုၿဒာကိုကူးခတ္ရင္း တူရာတူရာ ပါဠိအသြားအလာ ႏွင့္ ပါဠိပုဒ္ပုံစံ စနစ္မ်ားကို ထုပ္ႏႈတ္မွတ္သားခဲ့ရာမွ ပါဠိလုိမွတ္သားခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေနာင္အခါတြင္ က်မ္းအဆင့္ ထိေရာက္လာၿပီး၊ ပါဠိစာေပတတ္လိုလ်င္ ပါဠိသဒၵါကို အရင္တတ္ေအာင္ သင္ရသည္အထိ ၿဖစ္လာေတာ့သည္၊၊ အမွန္မွာ ပါဠိစာေပကို ေလ့လာရာမွ ပါဠိစာေပ စနစ္ကို သိလာၿခင္းသာ ၿဖစ္သည္၊၊ ပါဠိသဒၵါတတ္ၿပီးမွ ပါဠိစာေပတတ္ၿခင္း မဟုက္ဘဲ၊ ပါဠိစာေပတတ္ရာက ပါဠိစာေပ တည္ေဆာက္ထားပုံ သဒၵါဟူသည္ကို သေဘာေပါက္ နားလည္လာၿခင္းၿဖစ္သည္၊၊

ယေန႔ေခတ္တြင္မူ “သဒတ္မတာ စပ္မတာ၊ သဒါတတ္မွ စာတတ္သည္” ဟူ၍ ပါဠိစာေပကို အစေလ့ လာသူတုိ႔ လြဲမွားစြာ သေဘာေပါက္ေနၾကသည္မွာ အံ့ၾသဖြယ္ၿဖစ္သည္၊၊ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ဆုိရုိးမ်ားကို အေလးဂရုၿပဳလြန္းၿပီး ပါဠိသဒၵါစာေမးပြဲၾကီးမ်ားစြာက်င္းပ၍ သဒၵါက်မ္းမ်ားကိုခ်ည္း အာရုံစုိက္ေနရ ေသာေၾကာင့္ ပါဠိစာေပေလ့လာေသာ ပါဠိစာသင္သူအခ်ဳိ႔မွာ တကယ့္ပါဠိစာေပကုိ ေလ့လာသည့္ အဆင့္အထိ မေရာက္ဘဲ၊ ပါဠိသဒၵါပင္လယ္တြင္ နစ္ေမ်ာၾကသည္ကိုလည္း အရွင္တုိ႔ၿမန္မာ ပါဠိပညာ ေရးတြင္ ရင္ေလးစြာ ေတြ႔ၿမင္ရပါေသးသည္၊၊

သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ ပါဠိသဒၵါက်မ္း မ်ားမ်ားမရွိ၊ မ်ားစြာလည္း မသင္ယူၾကပါ၊ သုိ႔ေသာ္ ပါဠိစာေပ အရာတြင္ ၿမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားထက္ သာလြန္သည္ကို ေထရာ၀ါဒႏုိင္ငံအားလုံး သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ ေငြကုန္ ေၾကးက်ခံၿပီး ပညာသင္လာေရာက္ ေနၾကသည္က သက္ေသၿပဳေနပါသည္၊၊ ကမၻာသုိ႔ ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ဗုဒၶစာေပကို ၿဖန္႔ၿဖဴးရာတြင္လည္း သီရိလကၤာသားတုိ႔က အၿခားေထရာ၀ါဒ ဗုဒၶဘာ သာ ႏုိင္ငံသားမ်ားထက္ မ်ားစြာပင္ေရွ႔ေရာက္သည္ကို လက္ေတြ႔အားၿဖင့္ ၀န္ခံရေပမည္၊၊

ပါဠိစာေပကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္လ်င္---
၁. ပါဠိေတာ္၊
၂. အ႒ကထာ၊
၃. ဋီကာ၊
၄. ၀ံသ၊
၅. နီတိ၊
၆. ပါဠိသဒၵါ၊
၇. ၿမန္မာၿပန္ ပိဋကသုံးပုံ၊
၈. အဂၤလိပ္ဘာသာၿပန္ ပိဋကသုံးပုံဟူ၍ ေတြ႔ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

စာဖတ္သူမ်ား အထက္တြင္ ပါဠိေတာ္စာအုပ္ေရ(၄၀)ရွိသည္ဟု အရွင္တင္ၿပခဲ့သည္ကို မွတ္မိမည္ ထင္ပါသည္၊၊ ထုိပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ(၄၀)မွ ပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ(၂၀)ကို အလြတ္အာဂုံႏွင့္ သေဘာေရးေၿဖ ေအာင္ၿမင္စြာ ၿပန္ဆုိ၊ ေၿဖၾကားႏုိင္လ်င္ “တိပိဋကဘြဲ႔”ကို ၿမန္မာၿပည္တြင္ ေပးအပ္ပါသည္၊၊

 တိပိဋက စာေမးပြဲအတြက္ ပါဠိေတာ္အုပ္ေရ ေလးဆယ္မွ အုပ္ေရႏွစ္ဆယ္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး၊ ႏႈတ္တက္အာဂုံႏွင့္၊ သေဘာအဓိပၸါယ္ေရးေၿဖ စာေမးပြဲၾကီးကို ၿမန္မာၿပည္တြင္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပ ပါသည္၊၊ စာေမးပြဲေၿဖဆုိ သည့္ ရက္ေပါင္း (၃၃)ရက္ ၾကာသည္ဟုလည္း တိပိဋကမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေလ့လာရပါသည္၊၊ အရွင္ ေလ့ လာမိသမွ် သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္လည္း “တိပိဋကာစရိယ”ဆုိေသာ စာေမးပြဲၾကီးရွိပါသည္၊ အလြန္ ခက္ခဲသည့္ စာေမးပြဲၾကီး ၿဖစ္သည္ဟုလည္း သိရပါသည္၊၊

(၁၃၁၀)ခု မွစတင္ခဲ့ေသာ တိပိဋကစာေမးပြဲၾကီးသည္ (၁၃၇၂)ခု၊ ယေန႔ဆုိလ်င္ ႏွစ္ေပါင္း(၆၂)ရွိခဲ့ၿပီ၊ ဤမွ်ၾကာေသာႏွစ္မ်ားအတြင္း တိပိဋကစာေမးပြဲေအာင္သၿမင့္ တိပိဋကဘြဲ႔ရရွိသြားေသာ ၿမန္မာရ ဟန္းေတာ္ေပါင္း(၁၂)ပါးမွ် ရွိသည္ဟုလည္း ဆုိပါသည္၊၊ တိပိဋကစာေမးပြဲတြင္ ေၿဖဆုိရေသာ သင္ရုိးပိဋက အုပ္(၂၀)မွာ---

၀ိနယပိဋက အတြက္---
(၁) ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ
(၂) ပါစိတ္ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊
(၃) မဟာ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊
(၄) စူဠ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊
(၅) ပရိ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း (၅)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၂၆၀)ၿဖစ္ပါသည္၊၊

သုတၱႏၱပိဋကအတြက္---
(၁) သုတ္သီလကၡန္ ပါဠိေတာ္ (၁)၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၃၆)၊
(၂) သုတ္မဟာ၀ါ ပါဠိေတာ္ (၁)၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၈၃)၊
(၃) သုတ္ပါေဌယ် ပါဠိေတာ္ (၁)၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၆၀)၊ စုစုေပါင္း (၃)အုပ္၊စာမ်က္ႏွာေပါင္း(၇၇၉) ၿဖစ္ပါသည္၊၊
အဘိဓမၼာ ပိဋကအတြက္---
(၁) ဓမၼသဂၤဏီပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၂၈၉)၊
(၂) ၀ိဘဂၤပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၄၅၃)၊
(၃) ဓာတုကထာပါဠိေတာ္၊ ပုဂၢလပညတ္ပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၁၀၀+၈၅=၁၈၅)၊
(၄) ကထာ၀တၳဳပါဠိေတာ္ (၁)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၄၉၃)၊
(၅) ယမုိက္ပါဠိေတာ္ (၃)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၉၀၄)၊
(၆) ပဌာန္းပါဠိေတာ္ (၅)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၃၅၉၇)၊၊ စုစုေပါင္း(၁၂)အုပ္၊ စာမ်က္ႏွာေပါင္း(၄၉၉၈)၊ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ေဖာ္ၿပခဲ့ၿပီးသည့္ ပါဠိေတာ္သက္သက္ အုပ္ေရ (၂၀)၊ စာမ်က္ႏွာ(၈၀၀၀)ေက်ာ္ခန္႔ကို သင္ရုိးပိဋကတ္ဟု ေခၚစမွတ္ၿပဳပါသည္၊၊ က်န္ေနေသး သည့္ ပါဠိေတာ္ အုပ္ေရ(၂၀) ကို က်မ္းအိပ္ဟု ေခၚတြင္ေၾကာင္းလည္း မွတ္သားရပါေသးသည္၊၊ တိပိဋကစာေမးပြဲတြင္ မပါ၀င္ဘဲ က်န္ေနသည့္ က်မ္း(၂၀)မွာ---
(၁) မဇၥ်ိမနိကာယ္မွ ပဏၰာသသုံးက်မ္း (၃)အုပ္၊
(၂) သံယုတၱနိကာယ္မွ ငါးက်မ္း (၃)အုပ္၊
(၃) အဂၤုတၱရနိကာယ္မွ ဆယ့္တစ္က်မ္း (၃)အုပ္၊
(၄) ခုဒၵကနိကာယ္မွ ဆယ့္ကိုးက်မ္း (၁၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း အုပ္ေရ(၂၀)ၿဖစ္ပါသည္၊၊

 တိပိဋက စာေမးပြဲ တြင္ မပါ၀င္သည့္အတြက္ က်က္မွတ္သူမရွိ၍ က်မ္းအိပ္ဟု ေခၚတြင္ေနသည့္ ဤက်မ္း(၂၀)ကို ယၡဳအခါတြင္ မစိုးရိမ္ဆရာေတာ္ၾကီး ဦးသီရိႏၵစသည့္ ဆရေတာ္ၾကီးမ်ားဦးစီး၍ “နိကာယ္ စာေမးပြဲ” ၾကီးမ်ား က်င္းပၿပီး အသက္၀င္ေသာ က်မ္းၾကီးမ်ားၿဖစ္လာေအာင္ ၾကဳိးစားေနၾကသည္ဟုလည္း ပါဠိ စာေပ အကဲခပ္သူမ်ားက ဆုိပါသည္၊၊

+ မဇၥ်ိမနိကာယ္ မွ ပဏၰာသ(၃)အုပ္ ဟူသည္မွာ +
(၁) မူလ ပဏၰာသ (၁)အုပ္၊
(၂) မဇၥ်ိမ ပဏၰာသ (၁)အုပ္၊
(၃) ဥပရိ ပဏၰာသ (၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း (၃)အုပ္ၿဖစ္ပါသည္၊၊

+ သံယုတၱနိကာယ္မွ ငါးက်မ္း (၃)အုပ္ ဟူသည္မွာ +
(၁) သဂါထာ၀ဂၢၢ သံယုတ္ (၁)အုပ္၊
(၂) နိဒါန၀ဂၢ၊ ခႏၶ၀ဂၢ သံယုတ္ (၁)အုပ္၊
(၃) သဠာယတန၀ဂၢ၊ မဟာ၀ဂၢ သံယုတ္ (၁)အုပ္၊ စုစုေပါင္း(၃)အုပ္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

+ အဂၤုတၱရနိကာယ္မွ ဆယ့္တစ္က်မ္း(၃)ဟူသည္မွာ +
(၁.၂.၃) ဧကက နိပါတ္မွစ၍ ဧကာဒသက နိပါတ္အထိ (၃)အုပ္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

+ ခုဒၵကနိကာယ္မွ ဆယ့္ကိုးက်မ္း(၁၁)အုပ္ ဟူသည္မွာ +
(၁) ခုဒၵကပါဌ ပါဠိ၊
(၂) ဓမၼပဒ ပါဠိ၊
(၃) ဥဒါန ပါဠိ၊
(၄) ဣတိ၀ုတၱက ပါဠိ၊
(၅) သုတၱနိပါတ ပါဠိ၊
(၆) ၀ိမာန၀တၳဳ ပါဠိ၊
(၇) ေပတ၀တၳဳ ပါဠိ၊
(၈) ေထရဂါထာ ပါဠိ၊
(၉) ေထရီဂါထာ ပါဠိ၊
(၁၀) ဇာတက ပါဠိ၊
(၁၁) နိေဒၵသ ပါဠိ၊
(၁၂) ပဋိသမၻိဒါမဂၢ ပါဠိ၊
(၁၃) အပါဒါန ပါဠိ၊
(၁၄) ဗုဒၶ၀ံသ ပါဠိ၊
(၁၅) စရိယာပိဋက ပါဠိ၊
(၁၆) ေနတၱိ ပါဠိ၊
(၁၇) ေပတေကာပေဒသ ပါဠိ၊
(၁၈) မိလိႏၵပဥွာ ပါဠိ၊
(၁၉) သုတၱသဂၤဟ ပါဠိ၊ စုစုေပါင္း (၁၉)အုပ္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဤစာတမ္းတြင္ အရွင္တင္ၿပ ေရတြက္ၿပခဲ့သည္မွာ ပါဠိေတာ္အုပ္ေရ (၄၀)ကို အဓိကတင္ၿပလုိက္ၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊ အ႒ကထာ အေရတြက္ႏွင့္ ဋီကာစသည္တုိ႔၏ စာရင္းအတိအက်ကိုလည္း အရွင္ၾကဳိးစားပါအုံးမည္၊၊

အရွင္ ပါဠိစာေပမိတ္ဆက္ကို တင္ၿပလာခဲ့သည္မွာ ဤမွ်ဆုိလ်င္ အတုိင္းအတာတခုအထိ ၿပည့္စုံၿပီ ဟု ယူဆပါသည္၊၊ အရွင့္ထက္ ပါဠိစာေပ တတ္ကြ်မ္းသည့္ ပါဠိပညာရွင္မ်ားအေနၿဖင့္ ဤစာတမ္းတြင္ မွားယြင္းမႈ တစုံတရာ၊ လြဲေခ်ာ္မႈတစုံတရာေတြ႔ခဲ့ပါလ်င္ အၾကံၿပဳေဆြးေႏြးဖုိ႔ ေတာင္းပန္လိုက္ပါသည္၊၊

ပါဠိစာေပကုိ စိတ္ပါ၀င္စားသူမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာသုေတသနၿပဳလုိသူမ်ား အေနၿဖင့္ အရွင္ တင္ၿပခဲ့သည္မ်ားမွ ေၿခရာခံၿပီး ဆက္လက္ေလ့လာရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အရွင္၏တင္ၿပမွာမႈမွာ ဗုဒၶစာေပ ကို တကယ္ေလ့လာ သုေတသနၿပဳလုိသူအတြက္ ေသးငယ္သည့္ အကူေလးမွ်သာ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶစာေပဟူသည္ကို ဘာမွန္းမသိဘဲ ဗုဒၶဘာသာကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး၊ အၿခားဘာသာသို႔ ကူးေၿပာင္းၾကသည့္ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို “အလင္း စက္”၏ ပါဠိစာေပ မိတ္ဆက္က အက်ဳိးတစုံတရာ ၿဖစ္ေစလိမ့္မည္ဟု အရွင္ယုံၾကည္ပါသည္၊၊ ေလ့လာလုိသူမ်ားအတြက္ အ႒ကထာစာရင္းကို ေနာက္ဆက္တြဲအၿဖစ္ေဖာ္ၿပေပးလိုက္ပါသည္၊၊

ပိဋကသုံးပုံအတြက္ အ႒ကထာစာရင္း---
၀ိနယပိဋက--
(၁) ၀ိနယ ပိဋကပါဠိ > သမႏၱပါသာဒိကာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) ပါဋိေမာကၡပါဠိ> ကခၤါ၀ိတရဏိအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
သုတၱႏၱပိဋက---
(၁) ဒီဃနိကာယပါဠိ >သုမဂၤလ၀ိလာသိဏီအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) မဇၥ်ိမနိကာယပါဠိ > ပပဥၥသူဒနီအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၃) သံယုတၱနိကာယပါဠိ > သာရတၳပၸကာသိနီ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၄) အဂၤုတၱရနိကာယပါဠိ > မေနာရတၳပူရဏီအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၅) ခုဒၵကနိကာယ---
(၁) ခုဒၵကပါဌပါဠိ > ပရမတၳေဇာတိကာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) ဓမၼပဒပါဠိ > ဓမၼပဒအ႒ကထာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၃) ဥဒါနပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ (ဓမၼပါလ)
(၄) ဣိတိ၀ုတၱကပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ(ဓမၼပါလ)
(၅) သုတၱနိပါတ ပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီအ႒ကထာ( ဓမၼပါလ)
(၆) ၀ိမာန၀တၳဳပါဠိ > ပရမတၳေဇာတိကာအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၇) ေပတ၀တၳဳပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ (ဓမၼပါလ)
(၈) ေထရဂါထာပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ(ဓမၼပါလ)
(၉) ေထရီဂါထာပါဠိ> ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ(ဓမၼပါလ)
(၁၀) ဇာတကပါဠိ > ဇာတကအ႒ကထ (ဓမၼပါလ)
(၁၁) နိေဒၵသ ပါဠိ> သဒၶမၼပေဇၨာတိကာ အ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၁၂) ပဋိသမၻီဒါမဂၢပါဠိ > သဒၶမၼပၸကာသိနီအ႒ကထာ (ဥပေသန)
(၁၃) အပါဒါနပါဠိ> ၀ိသုဒၶဇန၀ိလာသိနီ အ႒ကထာ (အမည္မသိ)
(၁၄) ဗုဒၶ၀ံသပါဠိ > မဓုရတၳ၀ိလာသိနီအ႒ကထာ (ဗုဒၶဒတၱ)
(၁၅) စရိယာပိဋကပါဠိ > ပရမတၳဒီပနီ အ႒ကထာ (ဓမၼပါလ)

အဘိဓမၼာပိဋက---
(၁) ဓမၼသဂၤဏီပါဠိ > အတၳသာလိဏီ အ႒ကထာ ( ဗုဒၶေဃာသ)
(၂) ၀ိဘဂၤပါဠိ > သေမၼဟ၀ိေနာဒနီအ႒ကထာ ( ဗုဒၶေဃာသ)
(၃) ကထာ၀တၳဳပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)
(၄) ပုဂၢလပညတၱိပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ(ဗုဒၶေဃာသ)
(၅) ဓာတုကထာပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ(ဗုဒၶေဃာသ)
(၆) ယမကပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ(ဗုဒၶေဃာသ)
(၇) ပ႒ာနပါဠိ > ပဥၥပၸကရဏအ႒ကထာ (ဗုဒၶေဃာသ)

အရွင္အေနၿဖင့္ Religion ေခၚ ကိုးကြယ္မႈ ဘာသာတုိင္းတြင္ စာေပရွိသည္၊ ထုိစာေပမ်ားကို ကိုယ္တုိင္ေလ့လာၿပီး၊ လက္ေတြ႔က်သည္၊ အက်ဳိးအေၾကာင္း ခုိင္လုံသည္၊ အစစ္ေဆး အစမ္းသတ္ ခံႏုိင္သည္၊ ယုတၱိရွိသည္ဟု ကိုယ္တုိင္သိၿပီးမွသာ ကိုးကြယ္မႈကို ေရြးခ်ယ္သင့္ေၾကာင္း တင္ၿပအၾကံၿပဳ လိုပါသည္၊၊ မည္သည့္ဘာသာသည္ အေကာင္းဆုံး ၿဖစ္သည္ဟုကား အရွင့္ ဉာဏ္ၿဖင့္ မဆုံးၿဖတ္၀ံ့ပါ၊၊ “အလင္း စက္” စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ား စာေပၿဖင့္အလွဆင္ၿပီး၊ စာေပၿဖင့္ပင္ဘ၀ကို တည္ေဆာက္ ေအာင္ၿမင္ၾကပါေစ..………..!


အရွင္ေက၀လ (အလင္း စက္)
(၂၇.၁၁.၂၀၁၀)


(မွတ္ခ်က္/ တိပိဋကဓရ ေရႊရတုစာေစာင္(၁၃၁၀-၁၃၆၀)၊ တိပိဋက ပါဠိစာေပသမုိင္း (မုိင္းခုိင္းၿမဳိ႔ စားၾကီး)၊ Guide to Tipitaka by U Kolay,A hand book of Lᾶli Literature by Oskar von Hinuber,The Pᾶli Literature of Ceylon by G.P.Malalasekera တုိ႔ကို ကိုးကားၿပီး ၍စာတမ္းကို ေရးပါသည္၊၊)

အျပည့္အစံုသို႔....

ျပန္ေခါက္ထားပါ..

လမ္းေလွ်ာက္ တရားရႈမွတ္ပုံ၊၊ ၊၊

အရွင္ “အလင္း စက္”ဆိုက္တြင္ အာနာပါနသတိႏွင့္စပ္၍ စာတမ္းႏွစ္ခုကို တင္ၿပခဲ့ပါသည္၊ (၁) သတိပ႒ာန္မိတ္ဆက္၊ (၂) အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလရႈမွတ္ပုံတုိ႔ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ စာဖတ္သူမ်ားထံမွ အားေပးစကားမ်ားကို ၾကားသိရသည့္အတြက္ အရွင္ ေက်နပ္မိပါသည္၊၊ စာဖတ္သူမ်ားကိုလည္း အထူး ေလးစားမိပါသည္၊၊ ယၡဳတခါ လိုေနေသးသည့္ လမ္းေလွ်ာက္၍ တရားရႈမွတ္ပုံကို စာဖတ္သူသုိ႔ တင္ၿပလုိက္ပါ သည္၊၊ စာဖတ္သူမ်ား လုိအပ္သည့္အခါ ဆရာလြတ္အားထုတ္ႏုိင္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ တင္ၿပခဲ့ၿခင္းမ်ား ၿဖစ္ပါ သည္၊၊ အရွင္ အထက္ပါစာေၾကာင္းတြင္ “လိုအပ္သည့္အခါ”ဆုိသည့္ စကားလုံးကို သုံးလုိက္သည္ကို စာဖတ္ သူ သတိၿပဳမိမည္ထင္ပါသည္၊၊ မွန္ပါသည္၊၊

လူတုိ႔သည္ တရားႏွင့္ေပ်ာ္သည္ထက္ အဆင္သင့္သလို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးေနသည္က မ်ားသည္၊၊ အေပ်ာ္မ်ားခ်ည္း သက္သက္သီးသန္႔ ခံစားခြင့္ရသည့္ေနရာမွာ လူတုိ႔ေနရာမဟုက္ေပ၊ လူသားတုိ႔၏ေနရာ ဤကပၸါတြင္ အေပ်ာ္ေရာ အပ်င္းေရာ၊ သုခေရာ ဒုကၡေရာ၊ အခ်စ္ေရာ အမုန္းေရာ၊ ႏွစ္သက္စရာေရာ မႏွစ္ၿမဳိ႔စရာေရာ၊ ေရာေပါင္းမ်ားစြာ စုၿပဳံေနသည့္ေနရာ ၿဖစ္သည္၊၊ တခါတရံလူတုိ႔အတြက္ ေရႊေငြမ်ားစုပုံ ရွိေန လွ်က္ပင္ အားကိုးရာမရွိ ၿဖစ္ေနတတ္သည္၊၊ ရွိေနသည့္ ပုိင္ဆုိင္မႈမ်ားက ကုိယ့္လိုအပ္ခ်က္ကို ၿဖည့္ဆည္း မေပးႏုိင္သည့္ အေၿခေနမ်ားစြာကို လူတုိင္းၾကဳံဘူးၾကရေပမည္၊ ထုိအခါမ်ဳိးတြင္ ဘာသာေရး တခုခု၏ အဆုံးအမမ်ား က်င့္စဥ္မ်ားက အံ့ၾသဖြယ္ရာ ကိုယ့္အတြက္အားကိုးဖြယ္ရာ ၿဖစ္ေနတတ္သည္၊၊

အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလရႈမွတ္မႈသည္ ဗုဒၶ၏ေဟာၾကားခ်က္ၿဖစ္ေသာ္လည္း ဘာသာမေရြး၊ လူမ်ဳိးမေရြး က်င့္ၾကံအားထုတ္ၿပီး၊ အက်ဳိးေက်းဇူးကို ခံစားႏုိင္ေသာ ပညာရပ္တခုၿဖစ္သည္၊၊ ဘ၀အားကိုးရာ မဲ့ေနေသာ လူတုိ႔အတြက္ အရွင္ ၾကဳိးစားၿပီး ဤစာတမ္းသုံးခုကို တင္ၿပေပးပါသည္၊၊
…………………………………………………………..

အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ရာတြင္ ဣရိယာပုထ္(၄)မ်ဳိးၿဖင့္ ရႈမွတ္ႏုိင္ပါသည္၊၊ ဣရိယာပုထ္ (၄)မ်ဳိးဆုိတာ--
(၁) သြားလွ်က္ အားထုတ္ရႈမွတ္မႈ၊
(၂) ရပ္လွ်က္ အားထုတ္ရႈမွတ္မႈ၊
(၃) ထုိင္လွ်က္ အားထုတ္ရႈမွတ္မႈ၊
(၄) ေလ်ာင္းလွ်က္ အားထုတ္ရႈမွတ္မႈတုိ႔ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ရပ္လွ်က္ အားထုတ္ရႈမွတ္ပုံႏွင့္ ေလ်ာင္းလွ်က္ ရႈမွတ္ပုံမ်ားမွာ ထုိင္လွ်က္အားထုတ္ ရႈမွတ္ပုံႏွင့္ မ်ားစြာ မကြာၿခားပါ၊၊ နည္းတူ အားထုတ္ႏုိင္ပါသည္၊၊ သြားလွ်က္(လမ္းေလွ်က္) အားထုတ္ရႈမွတ္ပုံမွာကား ထုိင္လွ်က္ အားထုတ္ ရႈမွတ္ပုံႏွင့္ မ်ားစြာကြာၿခားပါသည္၊၊ သြားလွ်က္ အာနာပါနသတိရႈမွတ္ပုံကို စၾကၤံကမၼ႒ာန္းဟုလည္း ေခၚၾကပါသည္၊၊

စၾကၤံကမၼ႒ာန္း အားထုတ္ရာတြင္ အဆင့္ေလးဆင့္ရွိပါသည္၊ အဆင့္ေလးဆင့္ကို စနစ္တက်အားထုတ္ ရႈမွတ္မည္ဆုိလ်င္ သတိအား အၿမန္ဆုံးေကာင္းလာတတ္ၿပီး၊ တရားအားထုတ္ရသည္ကိုလည္း ေပ်ာ္လာတတ္ ပါသည္၊၊ ထုိင္လွ်က္အားထုတ္ၿခင္းသည္ အခ်ိန္ၾကာလာေသာအခါ ေ၀ဒနာဖိစီးလြန္းၿပီး ၿငီးေငြ႔လာတတ္သည္ဟု အေတြ႔အၾကဳံမ်ားစြာရွိသည့္ ဆရာေတာ္တပါး မိန္႔ဘူးသည္ကို သတိရမိပါသည္၊၊

ထုိ႔ေၾကာင့္ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို အားထုတ္ေသာအခါ ထုိင္၍အားထုတ္ ရႈမွတ္နည္း တမ်ဳိး တည္းကိုမၿပဳဘဲ စၾကၤံကမၼ႒ာန္းႏွင့္တြဲၿပီး၊ ထုိင္၍ နာရီ၀တ္၊ လမ္းေလွ်ာက္၍ နာရီ၀က္စသည္အားၿဖင့္ အားထုတ္ ရႈမွတ္မည္ဆုိလ်င္ ပို၍အက်ဳိးသက္ေရာက္မည္ ၿဖစ္ပါသည္၊ ခႏၶာကုိယ္ပင္ပမ္းမႈလည္း မ်ားစြာသက္သာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

လမ္းေလွ်ာက္၍ မွတ္ပုံအဆင့္(၄)မ်ဳိး--
(၁) လွမ္းတယ္၊
(၂) လွမ္းတယ္၊ ခ်တယ္၊
(၃) မတယ္၊ ေရႊ႔တယ္၊ ခ်တယ္၊
(၄) မတယ္၊ ၾကြတယ္၊ ခ်တယ္၊ ထိတယ္၊

စၾကၤံကမၼ႒ာန္းရႈမွတ္မည့္သူသည္ ေၿခအလွမ္းႏွစ္ဆယ္ခန္႔ ေလွ်ာက္လွမ္းစာမွ် ေၿမေနရာတခုကို ေရြးခ်ယ္ရပါ မည္၊ ညီညာသည့္ ေၿမေနရာၿဖစ္လ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္၊၊ မတ္တတ္ရပ္ေသာအခါတြင္လည္း ခႏၶာကိုယ္ကို တည့္မတ္ေအာင္ ရပ္ရပါမည္၊ စိတ္ကိုေၿခဖမုိးေပၚတြင္ ထားရပါမည္၊၊ ပထမဆုံးစလွန္းသည့္ ေၿခလွမ္းကို ညာဘက္က စလွမ္းသည္ၿဖစ္လ်င္ “ညာလွမ္းတယ္”၊ ဘယ္ဘက္ကစလွမ္းသည္ၿဖစ္လ်င္ “ဘယ္လွမ္းတယ္” ဟုမွတ္ ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မိမိစတင္၍ ေၿခလွမ္းသည့္ဘက္မွစတင္ၿပီး “ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာလွမ္းတယ္၊” “ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာလွမ္းတယ္”ဟု မွတ္သည္ကို စၾကၤံကမၼ႒ာန္းပထမအဆင့္ မွတ္နည္းဟု ေခၚပါသည္၊၊ တရားအမွတ္ၿဖင့္ ေၿခလွမ္းေသာအခါတြင္ သာမာန္မေႏွးလြန္း၊ မၿမန္လြန္းေသာေၿခလွမ္းၿဖင့္ သတိမွတ္သင့္ ပါသည္၊၊

စၾကၤံကမၼ႒ာန္းရႈမွတ္ေသာအခါတြင္လည္း ထုိင္လွ်က္ရႈမွတ္စဥ္ကကဲ့သုိ႔ပင္ နာက်င္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ခံစားမႈအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ေ၀ဒနာအမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ အာရုံအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ ၀င္ေရာက္လာမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ စိတ္အၿပင္သုိ႔လြင့္ၿခင္းမ်ား၊ အတိတ္က အၿဖစ္အပ်က္မ်ားကို ၿပန္လည္သတိရေနၿခင္းမ်ားလည္း ၿဖစ္ေပၚလာမည္ပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ၿဖစ္ေပၚလာသမွ်ကို သတိမလြတ္ဘဲ မွတ္ေနရမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ေပၚလာသမွ်ကို မွတ္ေနရင္းက ထုိအၿဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ အာရုံမ်ား အလုိလို ရပ္တန္႔သြားမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ရပ္တန္႔သြားေသာအခါ မူလရႈမွတ္ေနသည့္ ေၿခလွမ္းမႈ “ဘယ္လွမ္း တယ္၊ ညာလွမ္းတယ္”ကို ၿပန္လည္ ရႈမွတ္ ရမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊

“ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာလွမ္းတယ္”ဟုဆုိေသာ ပထမဆင့္ကို ရႈမွတ္သၿဖင့္ သတိခုိင္လာၿပီ၊ ေၿခလွမ္းတုိင္းကို သတိကပ္လာၿပီဆုိလ်င္ “ေၿခတစ္လွမ္း ကုေဋတသန္း”ဆုိသကဲ့သို႔ ပထမဆင့္ကို ေအာင္ၿမင္လာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤပထမအဆင့္သည္ မွတ္ရလြယ္ကူလြန္း၍ တရားမွတ္တာ ဒီေလာက္လြယ္ရသလားဟုပင္ ေမးသူမ်ား ရွိပါသည္၊၊ လြယ္သည္ဟု ထင္ရေပသည့္ ကိုယ့္ေၿခလွမ္းကို သတိထားသူအလြန္နည္းလြန္းေသာေၾကာင့္ တသက္တာ ခလုတ္တုိက္ၿပီး ေၿခမကြဲဘူးသူ မရွိသေလာက္ရွားလွသည္၊၊ ငယ္စဥ္ကတည္းကသာ သတိပ႒ာန္ဗဟုသုတရွိသူၿဖစ္ပါက လူတုိင္းသတိေကာင္းၿပီး၊ ပညာေရးဘက္တြင္လည္း ေတာ္သူခ်ည္းၿဖစ္ မည္မွာ မလြဲပါေခ်၊၊

စၾကၤံကမၼ႒ာန္း ပထမအဆင့္ကို ေအာင္ၿမင္ၿပီး ေၿခလွမ္းတုိင္းကို သတိခိုင္မာလာၿပီးသူသည္ ဒုတိယအဆင့္သုိ႔ တဆင့္တက္ၿပီး ရႈမွတ္အားထုတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဒုတိယအဆင့္တြင္ ေၿခလွမ္းရာတြင္ ေၿခလွမ္းမႈႏွင့္ ေၿခ ေၿမသုိ႔ခ်မႈကုိ မွတ္ရမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ေၿခေထာက္စလွမ္းသည္ကို ‘လွမ္းတယ္’ဟု မွတ္ရပါမည္၊ ေၿမသို႔ေၿခခ်လိုက္ သည္ကို ‘ခ်တယ္’ဟုု မွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ေၿခလွမ္းတုိင္းကို မွတ္ေနရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္တြင္ အဆင့္ႏွစ္မ်ဳိးၿဖစ္ေနသည္ကို ရႈမွတ္သူအေနၿဖင့္ သိရမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ လွမ္းတယ္+ခ်တယ္ဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဒုတိယအဆင့္ကို ရႈမွတ္ေအာင္ၿမင္ၿပီးလ်င္ တတိယအဆင့္သုိ႔ တဆင့္တက္ၿပီး အားထုတ္ရႈမွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊ တတိယအဆင့္တြင္ တရားရႈမွတ္သူသည္ ေၿခလွမ္းရန္အတြက္ ေၿခေထာက္မသည္ကို ‘မတယ္’ဟု မွတ္ရပါသည္၊ ေၿခေရွ႔သို႔ေရႊ႔လုိက္သည္ကို ‘ေရႊ႔တယ္’၊ ေၿခေၿမသို႔ခ်လုိက္သည္ကို ‘ခ်တယ္’ဟု သုံးဆင့္ မွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္တြင္ တရားရႈမွတ္သူသည္ ေၿခလွမ္း၏ အမူအရာသုံးမ်ဳိးကို မွတ္သားေနရ သည္ကို သတိၿပဳရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မတယ္+ေရႊ႔တယ္+ခ်တယ္ဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

တတိယအဆင့္ကို ရႈမွတ္ေအာင္ၿမင္ၿပီးလ်င္ စတုတၳအဆင့္ကို ေနာက္ဆုံးအဆင့္အၿဖစ္ တဆင့္တက္ၿပီး အားထုတ္ ရႈမွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ စတုတၳအဆင့္တြင္ တရားရႈမွတ္သူသည္ ေၿခလွမ္းရန္ ေၿခေထာက္ကို မသည္ကို ‘မတယ္’ဟု မွတ္ရပါသည္၊ ေၿခေထာက္ေရွ႔သို႔ေရႊ႔လိုက္သည္ကို ‘ေရႊ႔တယ္’ဟု မွတ္ရပါသည္၊ ေၿမသုိ႔ ေၿခေထာက္ ခ်လိုက္သည္ကို ‘ခ်တယ္’ ဟု မွတ္ရပါသည္၊ ေၿမႏွင့္ ေၿခဖ၀ါးတုိ႔ထိသည္ကို ‘ထိတယ္’ဟု အဆင့္ေလးဆင့္ခြဲၿပီး မွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္တြင္ တရားရႈမွတ္သူအေနၿဖင့္ ေၿခလွန္း၏ အမူအရာ ေလးမ်ဳိးကို သတိကပ္ၿပီး ရႈမွတ္ေနရသည္ကို သတိၿပဳရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မတယ္+ေရႊ႔တယ္+ ခ်တယ္+ထိ တယ္၊ ဟုအဆင့္ေလးမ်ဳိး ၿဖစ္ပါသည္၊၊

လမ္းေလွ်ာက္ကမၼဌာန္းတြင္လည္း အမွတ္သတိႏွင့္ သမာဓိတို႔ အားေကာင္းလာေသာအခါ၊ နိမိတ္သုံးမ်ဳိးႏွင့္၊ အသိၪာဏ္အမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ ေပၚေပါက္လာမည္ၿဖစ္ၿပီး၊ လုိအပ္သည့္အဆင့္တြင္ ၀ိပႆနာသို႔ကူးရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ၀ိပႆနာသို႔ကူးေသာအခါ ေၿခလွမ္းေသာအခါ လွမ္းေသာအမူအရာမ်ားသည္ ရုပ္ၿဖစ္သည္၊ အမွတ္သတိမ်ား သည္ နာမ္ၿဖစ္သည္ဟု ေၿခလွမ္းတုိင္းကို ရုပ္+နာမ္ကြဲေအာင္ ၾကဳိးစားရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ေၿခလွမ္းအမူအရာ မ်ားကို ရုပ္+နာမ္ကြဲၿပီဆုိလ်င္၊ ရုပ္သည္လည္း မၿမဲ၊ ဆင္းရဲမႈ၊ အစုိးမရမႈသက္သက္မွ်သာ ၿဖစ္သည္ဟု လကၡဏာေရး သုံးမ်ဳိးထင္ေအာင္ ၾကဳိးစားရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ နာမ္သည္လည္း မၿမဲ၊ ဆင္းရဲ၊ အစုိးမရသက္သက္ မွ်သာ ၿဖစ္သည္ဟု လကၡဏာေရးသုံးပါး ထင္ေအာင္ၾကဳိးစား အားထုတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဤကဲ့သုိ႔ရႈမွတ္ၿခင္းၿဖင့္ အက်ဳိး+အေၾကာင္းဆပ္စပ္ပုံမ်ား၊ ရုပ္+နာမ္တုိ႔သည္ အေၾကာင္းတခုခုေၾကာင့္ အက်ဳိး အၿဖစ္ ၿဖစ္ေပၚလာေနပုံမ်ားကို သေဘာေပါက္လာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ရုပ္သည္ ရုပ္၏သက္တမ္းရွိသမွ်သာ ရပ္ တည္ၿပီး ပ်က္စီးသြားရပုံ၊ နာမ္သည္လည္း နာမ္သက္ရွိသမွ်သာ ရပ္တည္ အသက္ရွည္ၿပီး ပ်က္စီးပုံမ်ားကို ၀ိပႆနာအၿမင္ၿဖင့္ သေဘာေပါက္လာေသာအခါ ရုပ္ကိုစြဲလန္းမႈ၊ နာမ္ကိုစြဲလန္းမႈမ်ားေလ်ာ့ပါးလာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ လူႏွင့္အၿခားသက္ရွိအရာမ်ား၊ သက္မဲ့ အရာ၀တၳဳမ်ားအားလုံးသည္ ရုပ္နာမ္ႏွစ္မ်ဳိးၿဖင့္ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔ စည္းထားသည္ၿဖစ္ရကား၊ ရုပ္ႏွင့္နာမ္ကို စြဲလန္းမႈ နဲလာေသာအခါ၊ လုံး၀မစြဲလန္းေတာ့ေသာအခါတြင္ အၿခား ကိေလသာစိတ္မ်ားပါ ကုန္ခမ္းသြားမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဤအဆင့္မ်ားသည္ ေန႔ၿခင္းညၿခင္းေရာက္ႏုိင္ေသာအဆင့္မ်ားကား မဟုက္ပါ၊၊ ပါရမီၿပည့္၀သူၿဖစ္က လြယ္ လြယ္ပင္ ရရွိတတ္ၿပီး၊ ပါရမီနည္းသူမ်ားၿဖစ္ပါက သက္တမ္းႏွင့္ခ်ီၿပီးၾကဳိးစားရတတ္ပါသည္၊၊ မွတ္သားသင့္ သည္မွာ ဤအဆင့္မ်ားအထိမေရာက္သည့္တုိင္ အာနာပါနသတိႏွင့္ ၀ိပႆနာ၏အက်ဳိးသည္ လက္ရွိဘ၀တြင္ ရသည္မ်ား ရွိပါသည္၊၊ ထိုအက်ဳိးမ်ားမွာ စိတ္ဖိစီးမႈမရွိၿခင္း၊ ပူပင္မႈမ်ားေလ်ာ့က်ၿခင္း၊ စိတ္သက္သာၾကည္လင္ ၿခင္း၊ ခႏၶာကုိယ္ေပါ့ပါးၿခင္း၊ က်န္းမာေရးေကာင္းၿခင္း၊ စိတ္တည္ၿငိမ္ၿခင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ရာတြင္ အေတြးေကာင္း မ်ားရၿခင္း၊ စသည္တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊

အရွင္ လမ္းေလွ်ာက္၍ တရားရႈမွတ္ပုံကိုတင္ၿပခဲ့သည္မွာ ဤတြင္အေၿခခံအဆင့္ ၿပည့္စုံၿပီဟု ယူဆပါသည္၊၊ ဆက္လက္ေလ့လာၿပီး ၾကဳိးစား အားထုတ္ရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ တရားအားထုတ္သၿဖင့္ ၪာဏ္ထူးမ်ားကို ရရွိၿပီး၊ မဂ္အဆင့္ ဖုိလ္အဆင့္ ရသြားၾကေသာ သူေတာ္စဥ္တုိ႔သည္ ထုိင္လွ်က္တရားမွတ္ရင္း ရသြားၾကသူမ်ားရွိသလို ရပ္လွ်က္၊ သြားလွ်က္၊ ေလ်ာင္းလွ်က္တရားထူး ရရွိသြားသူမ်ားလည္း ရွိပါသည္၊၊ စာဖတ္သူအေနၿဖင့္ မိမိသမာဓိအရဆုံးပုံစံၿဖင့္ တရားအားထုတ္ ရႈမွတ္ရန္ၿဖစ္ပါသ္ည၊၊

သမာဓိရသည္ဆုိသည္မွာ စိတ္ၿငိမ္သက္သည္ကို ဆုိလိုပါသည္၊၊ သမာဓိမရသည့္ပုံစံၿဖင့္ ဇြတ္အားထုတ္ေန ၿပန္လ်င္လည္း တရားမတက္ဘဲၿဖစ္ေနတတ္ပါသည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိ ရႈမွတ္၍အေကာင္းဆုံးပုံစံၿဖင့္ အာနာပါန သတိကို ရႈမွတ္ၾကရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ “အလင္း စက္”စာဖတ္သူမ်ား အာနာပါနသတိကို ရႈမွတ္သၿဖင့္ ေလာကီဘ၀ ၿငိမ္းခ်မ္း သာယာၿပီး၊ ေလာကုတၱရာသုခၿဖစ္သည့္ စ်ာန္ခ်မ္းသာ၊ မဂ္ခ်မ္းသာ၊ ဖုိလ္ခ်မ္းသာ၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ရၾကပါေစ………..၊၊ ၊၊


အရွင္ေက၀လ(အလင္း စက္)
ဘာ၀နာ၀ိဟာရ-သီရိလကၤာ
(၂၆.၁၂.၂၀၁၀)



(မွတ္ခ်က္/ ဤစာတမ္းငယ္ကို ဆရာေတာ္ ဦးသီလာနႏၵ၏ “The Benefits of Walking Meditation” စာအုပ္ႏွင့္ အရွင္ကိုယ္တုိင္ အားထုတ္ခဲ့သည့္ အေတြ႔အၾကဳံမ်ားကို ကုိးကားၿပီး ေရးပါသည္၊၊)

အျပည့္အစံုသို႔....

ျပန္ေခါက္ထားပါ..

ဆြမ္းအလွဴဓာတ္ပုံ

၂၀.၁၂.၂၀၁၀..ေန႔က သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊ မကုဋာရာမ ၿမန္မာေက်ာင္းတုိက္ၾကီးမွာ အလင္းစက္တုိ႔သူငယ္ခ်င္းမ်ားစုေပါင္းၿပီး ေန႔ဆြမ္းဆက္ ကပ္ၾကတဲ့ ဓာတ္ပုံမွတ္တမ္း ၿမင္ကြင္းေလးမ်ားကိုၾကည့္ၿပီး၊ "အလင္း စက္"စာဖတ္သူမ်ား ပီတိၿဖစ္ေစဖုိ႔ တင္ၿပေပးလုိက္ပါတယ္၊၊ ႏုိင္ငံၿခားစာသင္ သံဃာေတြဆုိေတာ့ ေစ်းကို ကိုယ္တုိင္သြား၊ ကိုယ္တုိင္လွီးၿဖတ္၊ ခ်က္ၿပဳတ္ရတာ ေပ်ာ္စရာပါ၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလုံးရဲ့ ေစတနာကို "အလင္း စက္"က မွတ္တမ္းတင္သည့္အေနၿဖင့္ ဓာတ္ပုံမွတ္တမ္းမ်ားကို တင္ၿပလုိက္တာ ၿဖစ္ပါတယ္၊၊

ဆက္ကပ္တဲ့ ဟင္းလ်ာမ်ားကိုလည္း တင္ၿပလိုက္ပါတယ္ဗ်ာ--
(၁) ၀တ္သားဟင္း
(၂) ပင္လယ္ငါးေခါင္းခ်ည္ရည္
(၃) ငါးေၿခာက္ေက်ာ္
(၄) ဆီၿပန္ပဲႏွပ္
(၅) ဆလတ္ရြက္တုိ႔စရာ
(၆) အစိမ္းေက်ာ္
(၇) ေရခဲမုန္႔စတဲ့ အခ်ဳိပြဲစသည္တုိ႔ ၿဖစ္ပါတယ္၊၊

ၾကြေရာက္ၿပီး ဆြမ္း ဘုန္းေပးၾကတဲ့ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ တကၠသိုလ္အသီးသီးတြင္ ပညာသင္ယူေနၾကတဲ့ (၂၀၀)ခန္႔ သံဃာေတာ္မ်ားကိုလည္း အထူးေလးစား ၾကည္ညဳိမိပါတယ္၊၊ ဒီထက္ပို၍ ပို၍အဆင့္ၿမင့္တဲ့ ပညာရပ္မ်ားကိုလည္း ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ သင္ယူႏုိင္ေစေၾကာင္း "အလင္း စက္"မွ ဆြမ္းအလွဴရွင္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားရဲ့ကုိယ္စား ဆုေတာင္းေပးပါတယ္၊၊

အျပည့္အစံုသို႔....

ျပန္ေခါက္ထားပါ..

အာနာပါနသတိ (ထြက္ေလ+၀င္ေလရႈမွတ္ပုံ)

နိဒါန္း စကား-
ဤကမၻာေလာကတြင္ ဂဂၤါ၀ါဠဳသဲစုမက မေရတြက္ႏုိင္ေသာ ဘုရားရွင္တုိ႔ ပြင့္ေပၚခဲ့ၾကပါသည္၊၊ ပြင့္ ေတာ္မူၿပီးေသာ ဘုရားအဆူဆူတုိ႔သည္ အာနာပါနသတိေခၚ ထြက္ေလ+၀င္ေလကိုသတိကပ္ ရႈမွတ္ၿခင္းၿဖင့္ ဘုရားၿဖစ္ေတာ္မူရေၾကာင္း ပါဠိေတာ္မ်ားစြာတုိ႔တြင္ ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊၊ ဤသို႔လ်င္ အာနာ ပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ၿခင္းသည္ ဘုရားအၿဖစ္သို႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာနည္းၿဖစ္ သည္ဟု ဆုိရာေရာက္ပါသည္၊၊

မွန္ပါသည္၊၊ သတိပ႒ာန္ေလးပါးတြင္ ကာယာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္၌ ပါ၀င္ေသာ အာနာပါန သတိ= ထြက္ေလ+၀င္ေလကို သတိကပ္ ရႈမွတ္မႈသည္ ဘုရားအၿဖစ္ႏွင့္ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေစရန္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းစဥ္ၿဖစ္သည္ဟု မဟာသတိပ႒ာနသုတ္တြင္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူပါသည္၊၊
“ၿမတ္စြာဘုရား အေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳရွင္ရေသ့သည္ မဟာေဗာဓိပင္အေၿခ၌ ထုိင္ေတာ္မူလွ်က္ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ေတာ္မူပါသည္၊ ဘုရားအၿဖစ္သို႔မေရာက္မၿခင္း မထေတာ့ဟုလည္း ဓိဌာန္ေတာ္မူပါသည္၊ ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+ ၀င္ေလကို ရႈမွတ္ေတာ္မူရင္း သမာဓိအဆင့္ဆင့္ ၪာဏ္စဥ္အဆင့္ဆင့္တုိ႔ ၿဖစ္ေပၚလာၿပီး၊ စ်ာန္ေလးပါး၊ ၪာဏ္ေလးပါးတုိ႔ကို ရရွိေတာ္မူၿပီး၊ အာရုဏ္တက္အခ်ိန္တြင္ သေဗၺညဳတာအစစ္ ဘုရားအၿဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္ မူပါသည္၊၊”

ဤေဖာ္ၿပခ်က္တြင္ သိဒၶတၳရေသ့ ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလ ကို သတိကပ္ရႈမွတ္သၿဖင့္ ဘုရားအၿဖစ္သို႔ေရာက္ရသည္ကို စာဖတ္သူ သိရွိရမည္ ၿဖစ္သည္၊၊ အာနာ ပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ၿခင္းသည္ မ်က္ေမွာက္ဘ၀အတြက္ က်န္းမာေရးေကာင္းၿခင္း၊ စိတ္တည္ၿငိမ္ၿခင္း၊ သတိေကာင္းၿခင္း၊ ကိုယ္ခႏၶာေပါ့ပါးၿခင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေအာင္ၿမင္မႈ ရၿခင္း၊ ခ်စ္ခင္သူေပါမ်ားၿခင္း၊ မ်က္ႏွာအသြင္ ရႊင္ၿပၿခင္း၊ စေသာ အက်ဳိးတရားမ်ားကို ရရွိေစႏုိင္ပါ သည္၊၊
အနာဂတ္ဘ၀တြင္လည္း ဆုိး၀ါးလြန္းသည့္ ဘ၀မ်ားသို႔ မက်ေရာက္ရဘဲ၊ သုဂတိဘ၀၊ အဆင့္ အတန္းရွိေသာ ဘ၀မ်ားတြင္ ၿဖစ္ရပါသည္၊၊ ထုိမွ်မက အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ၿခင္းသည္ မဂ္ၪာဏ္၊ ဖုိလ္ၪာဏ္မ်ားႏွင့္ နိဗၺာန္ကိုရေစတတ္ေသာ အက်င့္လည္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ပါရ မီၿပည့္၀ေနသူၿဖစ္ပါက ယၡဳဘ၀တြင္ပင္ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္ႏွင့္ ရဟႏၱာၿဖစ္ေစေသာ အက်င့္လည္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဘုရားဆုပန္ထားသူမ်ားအတြက္မူ အာနာပါနသတိကို သတိကပ္ရႈမွတ္ ပြားမ်ားၿခင္းၿဖင့္ ဘုရားအၿဖစ္သို႔ ေရာက္ေစေသာက်င့္စဥ္၊ လမ္းစဥ္ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဤအက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကို ေလ့လာသိရွိရသၿဖင့္ တရားစခန္းမ်ားသို႔ မ၀င္ႏုိင္သူမ်ား၊ က်င့္ၾကံလုိသူမ်ား အတြက္ အက်ဳိး မ်ားေသာ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလရႈမွတ္ပုံကို ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာ က်မ္းစာအသီးသီးတုိ႔မွ ေလ့လာစုစည္းလွ်က္ တင္ၿပလုိက္ရပါသည္၊၊ အလုပ္ကိစၥမ်ားသၿဖင့္ ရိပ္သာ မ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္နည္းခံၿပီး ကမၼဌာန္းနည္းၿပဆရာမ်ားၿဖင့္ နည္းယူခြင့္မရၾကေသာ သူမ်ားအတြက္ ဤစာတမ္းငယ္တြင္ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလရႈမွတ္အားထုတ္နည္းကို အေၿခခံမွစတင္ၿပီး တင္ၿပထားပါသည္၊၊ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ ပြားမ်ား၊ က်င့္ၾကံအားထုတ္ၿပီး ဘ၀အလင္းရသူမ်ား ၿဖစ္ၾကပါေစ……
------------------------------------------------------------------------

သီလေဆာက္တည္-
အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို စတင္ရႈမွတ္မည့္သူသည္ ပထမဆုံး ငါးပါးသီလေဆာက္ တည္ရပါသည္၊၊ သီလေဆာက္တည္သည္မွာ အစဥ္အလာအရ ၿဖစ္သည္၊ ပါဠိေတာ္တြင္ ညႊန္ထားၿခင္း မရွိပါ၊၊ ပါဠိေတာ္မူရင္းတြင္ တရားရႈမွတ္ရန္သင့္ေတာ္သည့္ေနရာ အရပ္(၃)မ်ဳိးကို ညႊန္ၾကားထားပါသည္၊ ေနရာမ်ဳိးမွာ---
(၁) ေတာ အရပ္
(၂) သစ္ပင္ရင္း အရပ္
(၃) ဆိပ္ၿငိမ္သည့္ အရပ္၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ဤေနရာသုံးမ်ဳိးမွာ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ရန္သင့္ေတာ္သည့္ ေနရာေဒသ မ်ားအၿဖစ္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္တုိင္ ညႊန္ၾကားထားပါသည္္၊၊

ထုိင္သည့္ပုံစံ-
အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ရန္ထုိင္သည့္အခါ အမ်ဴိးသားၿဖစ္လ်င္ တင္ပလႅင္ေခြ၍ ထုိင္ရပါမည္၊ ထုိင္သည့္အခါ မိမိကိုယ္ႏွင့္ ဦးေခါင္းကို တည့္မတ္ေအာင္ထားရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ လက္၀ါးႏွစ္ဘက္ကို တင္ပလႅင္ေခြအလယ္တည့္တည္၌တင္ၿပီး၊ ဘယ္ဖက္ဖ၀ါးေပၚတြင္ ညာဘက္ လက္ဖ၀ါးကိုထပ္လွ်က္၊ ပက္လက္လွန္တင္ထားရပါမည္၊ မ်က္ေစ့ကို ညင္သာစြာမွိတ္ၿပီး စိတ္ကို ႏွာသီးဖ်ား၌ထားရပါမည္၊၊

ထုိသုိ႔စိတ္ကို ႏွာသီးအ၀၌ ထားေသာအခါ အသက္ရွဴသည့္အခါႏွင့္ အသက္ရွဴထုတ္လုိက္သည့္အခါတြင္ ႏွာသီးအ၀မွေလၿဖတ္သြားသည္ကုိ သိလုိက္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤသို႔သိလိုက္ရလ်င္ ႏွာသီးအ ၀မွေလထြက္လာလ်င္ ထြက္သည္ဟုမွတ္ရပါမည္၊ အသက္ရွဴသြင္းသၿဖင့္ ႏွာသီး၀မွေလ၀င္လာလ်င္ ၀င္သည္ဟု မွတ္ပါမည္၊၊ အစပိုင္းတြင္ အေလ့အက်င့္မရသၿဖင့္ အနည္းငယ္မွတ္ရခက္ေသာ္လည္း နာရီအတန္ၾကာမွ် ေလ့က်င့္မိသြားေသာအခါ မွတ္ရသည္မွာ ပို၍လြယ္ကူလာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မိန္းကေလးၿဖစ္လ်င္ အမ်ဳိးသားမ်ားကဲ့သုိ႔ တင္ပလႅင္ေခြ၍ၿဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသမီးထုိင္နည္းၿဖင့္ ၿဖစ္ေစ ထုိင္ရပါမည္၊ က်န္သည့္ထုိင္ပုံႏွင့္ ရႈမွတ္နည္းမွာ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ နည္းတူၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထြက္ေလ+၀င္ေလမွတ္ပုံ-
အေသးစိတ္ တင္ၿပပါမည္၊ ထြက္သက္+၀င္သက္ရႈရာတြင္ ပိဋကတ္စာေပမ်ား၌ ဆိတ္ၿငိမ္ရာအရပ္၌ သြားၿပီးရႈမွတ္ရမည္ဟူ၍၄င္း၊ ကိုယ္ကိုေၿဖာင့္မတ္စြာ ထားရမည္ဟူ၍၄င္း၊ ေဖာ္ၿပထားၿခင္းမ်ား ရွိပါသည္၊၊ ထုိသို႔ေဖာ္ၿပထားၿခင္းမွာ အာနာပါန(ေခၚ) ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ရႈရာ၌အသင့္ေတာ္ဆုံးကို ေဖာ္ၿပထားၿခင္းမွ် ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ အာနာပါန (ေခၚ) ထြက္ေလ+၀င္ေလကိုရႈမွတ္ရာ၌ အေၿခအေနအရ ၾကဳံသလိုရႈမွတ္ႏုိင္ပါသည္၊၊ ထြက္သက္+၀င္သက္ရႈရာတြင္ သတိမွတ္နည္း (၈)နည္း ရွိပါသည္၊၊ ထုိရွစ္နည္းတြင္ မိမိတုိ႔ႏွင့္သင့္ေလ်ာ္သည့္နည္းကို အသုံးၿပဳၿပီး ရႈမွတ္ႏုိင္ပါသည္၊၊ အစဆုံး တရားအားထုပ္သည့္ ေယာဂီအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆုံး(၃)နည္းရွိပါသည္၊၊ ထုိသုံးနည္းမွာ---
(၁) ေရတြက္၍ မွတ္နည္း(ဂဏနာ)
(၂) မေရတြက္ဘဲ မွတ္နည္း(အႏုဗႏၵနာ)
(၃) ထိသိနည္း(ဖုသနာ)၊ တုိ႔ၿဖစ္သည္၊၊
-------------------------------------------------------------------

(၁) ေရတြက္၍ မွတ္နည္း-
ေရတြက္၍မွတ္နည္းသည္ ငါးမ်ဳိးရွိပါသည္-
(၁) တစ္မွ ငါးအထိေရတြက္နည္း၊
(၂) တစ္မွ ေၿခာက္အထိေရတြက္နည္း၊
(၃) တစ္မွ ခုႏွစ္အထိေရတြက္နည္း၊
(၄) တစ္မွ ရွစ္အထိေရတြက္နည္း၊
(၅) တစ္မွ ကိုးအထိေရတြက္နည္း၊
(၆) တစ္မွ တဆယ္အထိေရတြက္နည္း၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ေရတြက္၍ရႈမွတ္နည္းဟူသည္မွာ အသက္ရွဴသည္ကို တစ္ ႏွစ္ သုံးစသည္ၿဖင့္ ေရတြက္၍ မွတ္နည္း ကိုေခၚပါသည္၊၊ ေရတြက္၍မွတ္နည္းသည္ ပုတီးစိတ္သည္ႏွင့္ဆင္ဆင္မွ် တူပါသည္၊၊ မိမိတို႔အသက္ရႈ ေသာအခါ ၀င္သက္ကိုလည္း ရွဴရသည္၊ ထြက္သက္ကိုလည္း ရွဴရသည္၊၊ ထုိ၀င္သက္+ထြက္သက္ ႏွစ္မ်ဳိးတြင္ ထင္ရွားရာကစ၍ မွတ္ရပါသည္၊၊ မွတ္သည့္အခါ ထြက္သက္ကစ၍မွတ္လ်င္ ေလထြက္ သည္ကို (တစ္)ဟုေရတြက္၍ မွတ္ရပါသည္၊၊ ေလ၀င္သည္ကုိ (ႏွစ္)ဟု မွတ္ရပါသည္၊၊ ဤနည္းၿဖင့္ (ငါး)အထိ မွတ္ရပါသည္၊၊ ငါးအထိ ၿပည့္ေသာအခါ တစ္မွစ၍ ၿပန္လည္ေရတြက္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

အသက္ရွဴထုတ္သည္ႏွင့္ အသက္ရွဴသြင္းသည္ကို တစ္ ႏွစ္ သုံးဟု ေရတြက္ေနၿခင္းပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤနည္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ သတိကိုထူေထာင္ရန္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ရႈမွတ္ရန္လည္း အလြန္လြယ္ ကူပါသည္၊၊ အမွတ္သတိခုိင္မာလာသည္အထိ ေရတြက္၍ မွတ္နည္းကို ရႈမွတ္ရပါသည္၊၊ ခုႏွစ္ရက္ အဓိဌာန္ၿဖင့္ ရႈမွတ္သူၿဖစ္လ်င္ ႏွစ္ရက္ခန္႔ဤနည္းကို ရႈမွတ္သင့္ပါသည္၊၊ ဤနည္းၿဖင့္ သတိေကာင္း လာၿပီဆုိလ်င္ ေယာဂီအေနၿဖင့္ မေရတြက္ဘဲမွတ္သည့္နည္း=အႏုဗႏၵနာကို အသုံးၿပဳရမည္ ၿဖစ္ပါ သည္၊၊ ဤနည္းကို နာရီအတန္ၾကာသည္အထိ မွတ္လ်င္ သတိအားေကာင္းလာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊ စိတ္ ၿပန္႔လြင့္မႈလည္း နည္းလာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

(၂) မေရတြက္ဘဲ မွတ္နည္း-
အထက္ပါနည္းၿဖင့္မွတ္၍ စိတ္မၿပန္႔လြင့္ေတာ့ေသာ ေယာဂီသည္ မေရတြက္ဘဲမွတ္သည့္နည္းကို ဆက္လက္၍ ရႈမွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မေရတြက္ဘဲမွတ္နည္းဆုိသည္မွာ ထြက္သက္ေလ+၀င္သက္ေလကို ႏွာသီးဖ်ားမွေစာင့္၍ ႏွာသီး၀မွေလထြက္လ်င္ ထြက္သည္ဟု မွတ္ရပါသည္၊ ၀င္လ်င္ ၀င္သည္ဟု မွတ္ရပါမည္၊ တစ္ ႏွစ္စသည္ မေရတြက္ရပါ၊၊ ထြက္ေလ+၀င္ေလကို သီးသန္႔မွတ္ၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊

(၃)ထိ သိ မွတ္နည္း
ထိသိနည္းဟူသည္မွာ ထြက္ေလ+၀င္ေလတို႔ ထြက္တုိင္း သိ၊ ၀င္လာတုိင္း သိၿဖစ္ေအာင္မွတ္နည္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤမွတ္နည္းတြင္ ထြက္ေလ+၀င္ေလ+အသိဟု အစိတ္အပိုင္းသုံးမ်ဳိးကို ေတြ႔ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို မွတ္ေသာအခါ အဆင့္သုံးမ်ဳိးရွိပါသည္၊၊ အဆင့္သုံးမ်ဳိးမွာ---
(၁) ႏွာသီးဖ်ား၌ ေလတုိးထိမႈသေဘာ၊
(၂) ထြက္သက္၊
(၃) ၀င္သက္တုိ႔ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သုံးဆင့္လုံးကို သိရပါမည္၊၊

ဥပမာအားၿဖင့္ တံခါးေစာင့္သည္ တံခါး၀၌ရပ္ေနရင္း တံခါးမွ၀င္လာသူ၊ ထြက္သြားသူ၊ တံခါးမွၿဖတ္ သန္းသြားလာေနပုံကို သိသကဲ့သို႔ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ တံခါးေစာင့္သည္ ဤသုံးမ်ဳိးလုံးကို တၿပိဳင္နက္သိၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထြက္သက္ေလ+၀င္သက္ေလကို မွတ္ေသာအခါတြင္လည္း ထြက္သက္ေလ ထြက္သြားပုံ၊ ၀င္သက္ေလ ၀င္လာပုံ၊ ထုိေလကေလး ႏွာသီး၀မွၿဖတ္သန္းသြားပုံကို တၿပဳိင္နက္သိရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သုံးမ်ဳိးခြဲၿခားၿပီးသိလ်င္ အာနာပါနသတိဘာ၀နာ ၿပည့္စုံသည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊

အာနာပါန(ေခၚ) ထြက္သက္+၀င္သက္ရႈမွတ္ရာတြင္ နည္းေပါင္း(၁၆)နည္းရွိပါသည္၊၊ အာနာပါန သုတၱန္မ်ားတြင္ ဤနည္းမ်ားကိုၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ညြန္ၾကားထားပါသည္၊၊ မဇၥ်ိမနိကာယ္၊ သတိပ႒ာန သုတၱန္တြင္ ပထမေလးနည္းကိုသာ အဓိကထား၍ေဟာပါသည္၊၊ က်င့္နည္းမ်ားကိုလည္း ပထမေလး နည္းတြင္သာ ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊ က်န္နည္းမ်ားအတြက္ သီးၿခားမေဟာပါ၊ ပထမေလးနည္းကိုနည္း မွီ၍ သိရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ နည္းေပါင္း(၁၆)နည္းမွာ---
(၁) ပထမစတုကၠ(၄)နည္း
(၂) ဒုတိယစတုကၠ(၄)နည္း
(၃) တတိယစတုကၠ(၄)နည္း
(၄) စတုတၳစတုကၠ(၄)နည္း၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊

အာနာပါန(ေခၚ)ထြက္သက္+၀င္သက္ရႈနည္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စတုကၠေပါင္းေလးခု ရွိပါသည္၊၊ ၀ိပႆနာယာနိက သမားမ်ားအတြက္မူ ပထမစတုကၠ(ပထမေလးနည္း)တစ္ခုတည္းသာ လုိအပ္ပါသည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ သတိပ႒ာန္ေဒသနာေတာ္၌ ပထမစတုကၠကိုသာ အဓိကထား၍ ညြန္ၾကားထားၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထုိပထမစတုကၱတြင္ က်င့္နည္းေပါင္း (၄)ခု ပါ၀င္ပါသည္၊၊

နည္း(၁)---
(၁) ၀င္လ်င္ ၀င္မွန္းသိေအာင္ သတိထားနည္း
(၂) ထြက္လ်င္ ထြက္မွန္းသိေအာင္ သတိထားနည္း
နည္း(၂)---
(၁) ရွည္လ်င္ ရွည္မွန္းသိေအာင္ သတိထားနည္း
(၂) တုိလ်င္ တုိမွန္းသိေအာင္ သတိထားနည္း
နည္း(၃)---
(၁) ၀င္လ်င္ စ လယ္ ဆုံးကို သိေအာင္ သတိထားနည္း
(၂) ထြက္လ်င္ စ လယ္ ဆုံးကို သိေအာင္ ေလ့က်င့္နည္း တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊
နည္း(၄)---
(၁) ၀င္လ်င္ ၀င္သက္ကို ၿငိမ္းေအာင္ ေလ့က်င့္နည္း
(၂) ထြက္လ်င္ ထြက္သက္ကို ၿငိမ္းေအာင္ေလ့က်င့္နည္း
အထက္ပါေလးနည္းကို ၿမန္မာကဗ်ာၿဖင့္ အလြယ္တကူမွတ္ႏုိင္ပါသည္၊၊ “သတိၿမဲရာ ပထမာ၊ ဒုမွာ ရွည္ တုိ သိ၊ လုံးစုံလင္းရာ တ၌သာ၊ စမွာ ၿငိမ္းေလဘိ”ဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

နည္း(၁)--
ပထမစတုကၠသည္ သတိထူေထာင္သည့္ စတုကၠၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤစတုကၠတြင္ပါ၀င္ေသာ နည္း(၁) အရ အသက္ရွဴရႈိက္ရာတြင္ ႏွာသီးအတြင္းသုိ႔ေလ၀င္လ်င္ ေလ၀င္လာမွန္းသိေအာင္ သတိၿပဳေနရပါသည္၊၊ ေလထြက္လ်င္လည္း ထြက္လာမွာမွန္းသိေအာင္ သတိၿပဳေနရပါသည္၊၊ ဆုိလုိသည္မွာ အသက္ကို ရွဴသြင္းေသာအခါ ရွဴသြင္းမွန္းသိေအာင္ သတိထားရပါသည္၊၊ အသက္ကိုရွဴထုပ္ေသာ အခါတြင္လည္း ရွဴထုတ္မွန္းသိေအာင္ သတိထားရပါသည္၊၊

၀င္သက္+ထြက္သက္ကိုမွတ္ရာ၌ ႏွာသီးဖ်ားမွေန၍ မွတ္ရပါသည္၊ ၀င္သက္+ထြက္သက္ သို႔မဟုက္ ၀င္ေလ+ထြက္ေလေနာက္သုိ႔ စိတ္ကလိုက္ၿပီး မွတ္မေနရပါ၊ ႏွာသီးဖ်ားတြင္ စိတ္ကိုစိုက္ထားရပါသည္၊ ထုိအခါအသက္ရွဴ၍ ေလ၀င္လာသည္ကို သိႏုိင္ပါသည္၊ ေလထြက္သည္ကိုလည္း သိႏုိင္ပါ သည္၊ ေလ ႏွာသီးဖ်ားကို ထိသြားသည္ကိုလည္း သိႏုိင္ပါသည္၊၊ သတိေကာင္းလာေလေလ ပိုသိေလေလၿဖစ္ပါသည္၊၊ တရားအားထုတ္သည္ဟူသည္မွာ ထြက္ေလ+၀င္ေလတုိ႔ ႏွာသီးဖ်ားကို ထိသြားေနတာကို မွတ္ေနၿခင္းပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထြက္သက္+၀င္သက္ကို မွတ္ေသာအခါ ႏွာသီးဖ်ားေခၚ ႏွာေခါင္း၀၏ ေအာက္တည့္တည့္ ႏွာရည္ယုိ စီးက်သည့္ အထက္ႏႈတ္ခမ္းသား၌ စိတ္ကိုစုိက္ထားၿပီး ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ထြက္လ်ုင္ ထြက္မွန္း သိ၊၊ ၀င္လ်င္ ၀င္မွန္းသိၿဖစ္ေအာင္ မွတ္သားရပါသည္၊၊ ထုိသို႔မွတ္ေနစဥ္အတြင္း စိတ္သည္ လြင့္ထြက္ သြားတတ္ပါသည္၊ ထုိသို႔လြင့္ထြက္သြားလ်င္ လြင့္သြားပါေစ၊ လြင့္ထြက္သြားသည္ကိုေတာ့ သိေအာင္ မွတ္ရပါသည္၊၊ အၿခားအာရုံတခုခုသို႔လည္း ေရာက္သြားတတ္ပါသည္၊ ေရာက္ပါေစ၊ ေရာက္သည္ကို သိေအာင္မွတ္သားရပါသည္၊၊ ေရာက္သြားရာ၊ ၀င္လာရာ အာရုံဟူသမွ်ကို သတိအလြတ္မခံဘဲ မွတ္ သားေနလ်င္ တရားမွတ္ၿခင္းအလုပ္ပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ တရားမွတ္ၿခင္းဟူသည္ ၿဖစ္ေပၚလာသည့္ အာရုံ အားလုံးကို သတိမလြတ္ဘဲသိေနၿခင္း သိေနေအာင္ၾကဳိးစားၿခင္းပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထြက္ေလ+၀င္ေလကိုရႈမွတ္ေနစဥ္ စိတ္စိုက္ထားရာႏွာသီးဖ်ားမွ စိတ္လြင့္သြားၿခင္း၊ အာရုံတခုခုသို႔ ေရာက္သြားၿခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ ၿဖစ္ရန္မလုိပါ၊ မူလရႈမွတ္ေနက်အတုိင္း ဆက္ လက္ရႈမွတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ လြင့္ခ်င္ရာ လြင့္၊ ေရာက္ခ်င္ရာ ေရာက္၊ လြင့္မွန္း ေရာက္မွန္း သိေနလ်င္ တရားမွတ္ၿခင္းပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ တခါတရံ ထြက္ေလ+၀င္ေလကိုမွတ္စဥ္ ဘာမွန္းမသိလုိက္ သည့္ သေဘာမ်ားလည္း ၿဖစ္တတ္ပါေသးသည္၊ ထုိသို႔ၿဖစ္လာလ်င္လည္း ဘာမွမသိလုိက္သည့္ သေဘာမွန္းသိေအာင္ မွတ္ရပါမည္၊၊

တရားအားမထုတ္ခင္က စိတ္သည္ လြင့္ခ်င္ရာ လြင့္၊ ၿဖစ္ခ်င္ရာၿဖစ္ေနခဲ့ပါသည္၊၊ သတိမထားသည့္အတြက္ လြင့္မွန္း ၿဖစ္မွန္းမသိၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ တရားအားထုတ္ေသာအခါ သတိထားေနသည့္ အတြက္ စိတ္၏လြင့္ေနပုံ၊ ၿဖစ္ခ်င္ရာၿဖစ္ေနပုံမ်ားကို သိလာပါသည္၊၊ ဤသည္ပင္ တရားအားထုတ္ ၿခင္း၏ အက်ဳိးၿဖစ္ပါသည္၊၊ မည္သည့္အာရုံကို စိတ္ေရာက္ေရာက္ သတိအလြတ္မခံဘဲ မွတ္ေနႏုိင္ လ်င္ သတိထူေထာင္မႈ အားေကာင္းလာပါသည္၊၊

အာရုံမ်ားမ်ားသိႏုိင္ေလေလ သတိအားေကာင္းေလေလ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထြက္ေလ+၀င္ေလ ကိုမွတ္ေနစဥ္ စိတ္အၿပင္ထြက္ခ်င္ ထြက္၊ မထြက္ ခ်င္ေန၊ လြင့္ခ်င္ရာ လြင့္၊ မလြင့္ခ်င္ေန၊၊ ထြက္လ်င္လည္း ထြက္သည္ကို မွတ္၊ လြင့္လ်င္လည္း လြင့္သည္ကို မွတ္၊၊ ထြက္သည့္စိတ္ကို မထြက္ေအာင္ အတင္းမၾကဳိးစားရပါ၊ လြင့္သည့္ စိတ္ကိုမလြင့္ေအာင္ အတင္းမၾကဳိးစားရပါ၊ အလုိက္သင့္ မူလရႈမွတ္ ေနသည့္ ထြက္ေလ+၀င္ေလကိုသာ ထြက္မွန္းသိ၊ ၀င္မွန္းသိေအာင္ ၾကဳိးစားရပါသည္၊၊

ထုိအခါ ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ထြက္မွန္း သိ၊ ၀င္မွန္းသိေနစဥ္ စိတ္အၿပင္ေရာက္သြားသည္ကို သိလာပါသည္၊ စိတ္လြင့္သည္ကိုလည္း သိလာပါသည္၊ ၿဖစ္ေပၚေနသည့္ အာရုံမ်ားကိုလည္း သိလာပါသည္၊ အာရုံမ်ားထင္ရွားၾကည္လင္လာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အစပိုင္းတြင္ မေသမၿခာသိၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊ သတိအားေကာင္းလာေသာအခါ အေသးစိတ္သိလာပါသည္၊၊ သတိအားလုံး၀ ေကာင္းလာေသာအခါ ပုိင္းပိုင္းၿခားၿခားသိလာပါသည္၊၊ ဤသည္မွာ ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရႈမွတ္ၿခင္း၏ အက်ဳိးၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဤအခ်ိန္တြင္ မွတ္ၪာဏ္မ်ား အလြန္အားေကာင္းလာပါမည္၊ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးသာၿဖစ္ပါက စာတပုဒ္ကို တၾကိမ္မွ်ၾကည့္ရုံႏွင့္ မွတ္မိမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထြက္ေလ+၀င္ေလကို မွတ္ေနစဥ္ စိတ္အၿပင္ ေရာက္ၿခင္း၊ အရင္ကအၿဖစ္ အပ်က္မ်ားကို သတိရၿခင္း၊ နာက်င္ ကိုက္ခဲၿခင္း၊ စိတ္မ်ား ေတြေ၀လာ ၿခင္းစသည္မ်ား ၿဖစ္ေပၚလာပါက ၿဖစ္ေပၚလာသမွ်ကို မခုခံဘဲ၊ အားလုံးကို မွတ္ေနရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မွတ္သားေနရင္းက ထုိအာရုံမ်ားမ်ား ရပ္တန္႔သြားမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အာရုံမ်ားရပ္တန္႔သြားေသာအခါ မူလရႈမွတ္ေနက် ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ၿပန္ၿပီး ရႈမွတ္ရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထုိကဲ့သို႔ၾကဳိးစားေနၿခင္းၿဖင့္ မိမိတုိသႏၱာန္၌-သဒၶါ၊ ၀ီရိယ၊ ခႏၱီ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာတုိ႔ တုိးတက္လာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ တုိးတက္လာေသာအခါ စိတ္ၾကည္လင္လာပါမည္၊ စိတ္အား ထက္သန္လာပါမည္၊ အပင္ပန္းခံႏုိင္လာပါမည္၊ အာရုံမ်ားထင္ရွားလာပါမည္၊ သိမႈဆုိင္ရာတြင္ ပုဂၢဳိလ္ၿဖင့္သိၿခင္းမ်ဳိး မဟုက္ေတာ့ဘဲ ဓမၼၿဖင့္သိၿခင္းမ်ဳိး ၿဖစ္လာပါမည္၊၊ ဆုိလုိသည္မွာ ပညတ္မပါဘဲ သဘာ၀သက္သက္ကို သိၿခင္းမ်ဳိးၿဖင့္ သိလာပါမည္၊၊ ခါးကနာသည္ ဆုိရာ၌ ခါးက သက္သက္၊ နာၿခင္းက သက္သက္ဆုိ သည္ကိုခြဲၿခားၿပီး သိလာပါမည္၊ နာၿခင္း၌ ခါးကိုမထည့္သြင္းဘဲ သိလာပါမည္၊ ဤသို႔သိၿခင္းကို ပရ မတ္သိဟုလည္း ေခၚရပါသည္၊၊

“သတိၿမဲရာ ပထမာ” ဟူေသာ ပထမနည္းအရ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ရႈမွတ္ရာတြင္ ထြက္လ်င္ ထြက္မွန္းသိေအာင္၊ ၀င္လ်င္ ၀င္မွန္းသိေအာင္ သတိထား၍ မွတ္ပါမ်ားေသာအခါ ေယာဂီ၏သႏၱာန္၌ သတိသည္ ခုိင္မာလာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သတိခုိင္မာလာေသာအခါ၊ သတိၿမဲလာေသာအခါ ရႈမွတ္သမွ် အာရုံမ်ားအေပၚ သတိအလုိလိုရွိလာပါသည္၊၊ ကုိင္လ်င္ ကိုင္မွန္း သိလာပါသည္၊ ထိလ်င္ ထိမွန္း သိ လာပါမည္၊ ေၿပာမႈ၊ ဆုိမႈ၊ ေလ်ာင္းမႈ၊ အိပ္မႈ၊ စားမႈ၊ ေသာက္မႈစသည္မ်ား၌ သတိသည္ အလုိလို လိုက္ပါလာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤသို႔ၿဖစ္လာၿပီဆုိလ်င္ ေယာဂီပုဂၢဳိလ္၌ သတိထူေထာင္မႈ ေအာင္ၿမင္လာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အလုပ္တုိင္း၌ သတိမၿမဲေသးလ်င္ သတိထူေထာင္မႈ မေအာင္ၿမင္ေသးဟု မွတ္ရ ပါမည္၊၊ ဤသို႔ၿဖင့္ ပထမနည္းအရ သတိထူေထာင္၍ ေအာင္ၿမင္ၿပီးေသာေယာဂီသည္ တဆင့္တက္၍ ဒုတိယနည္းကို ၾကဳိးစားရပါမည္၊၊

နည္း(၂)--
ပထမနည္းၿဖင့္ သတိထူေထာင္ ေအာင္ၿမင္ၿပီးေသာေယာဂီသည္ ၿပဳလုပ္သမွ် အမႈကိစၥတုိ႔၌ သတိအ လုိလို ပါလာၿပီၿဖစ္သည္၊၊ ထုိသို႔သတိၿမဲလာၿပီဆုိပါက “ဒုမွာ ရွည္တုိ သိ”ဟူေသာ ဒုတိယနည္းအရ ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရွည္လ်င္ ရွည္မွန္းသိေအာင္၊ တုိလ်င္ တုိမွန္းသိေအာင္ ရႈမွတ္ရပါမည္၊၊ ထြက္ေလ+၀င္ေလသည္ သာမာန္ၾကည့္လ်င္ အတူတူဟုထင္ရေသာ္လည္း မတူညီပါ၊ တခါတရံ အသက္ရႈဴတာ ရွည္ပါသည္၊ တခါတရံတုိပါသည္၊ ထုိသို႔ၿဖစ္ရာ၌ ေယာဂီသည္ ရွည္လ်င္ ရွည္သည္ဟု သိေနရပါမည္၊ တုိလ်င္လည္း တုိသည္ဟု သိေနရပါမည္၊၊

ပထမနည္းတြင္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ရႈမွတ္ရာ၌ သတိကိုၿမဲလာေအာင္ လူကလုပ္ယူရပါသည္၊၊ ထြက္ေလ ထြက္မွန္းသိေအာင္၊ ၀င္ေလ ၀င္မွန္းသိေအာင္ သတိကိုထူေထာင္ရပါသည္၊၊ နာတာ က်င္တာ ကိုက္တာ ခဲတာ၊ စိတ္အၿပင္ေရာက္တာ၊ အတိတ္ကအၿဖစ္အပ်က္မ်ားကို အမွတ္ရတာစသည္ကိုသိေအာင္ သတိကိုကပ္ထားရပါသည္၊၊ သတိကိုထူေထာင္၍ ေအာင္ၿမင္လာေသာအခါတြင္ သတိကို လူကလုပ္ယူစရာမလုိေတာ့ဘဲ အမူအရာတုိင္းကုိ သတိကအလုိလို သိလာပါသည္၊၊ အမူရာတုိင္းတြင္ သတိကပ္လာပါသည္၊၊ သတိသည္ ရင့္က်က္လာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထြက္ေလ+၀င္ေလအာရုံ တြင္မကေတာ့ဘဲ ၿပင္ပအာရုံမ်ားအထိပါ သတိကပ္လာပါသည္၊၊ မိမိကလုပ္ယူရသည့္ သတိအဆင့္ကို ေက်ာ္လြန္လာေသာသတိကို အသိႏွင့္ယွဥ္တြဲေသာ သတိဟုေခၚရပါသည္၊၊ သတိႏွင့္ အသိတုိ႔တြဲစပ္ လာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ပထမနည္းၿဖင့္ သတိထူေထာင္မႈ ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီသည္ ဒုတိယနည္းအတြက္ အထူးၾကဳိး စားဖြယ္ မလိုေတာ့ဘဲသတိက သူ႔အလိုလိုပါလာပါသည္၊၊ အသက္ရွည္ရွည္ ရွဴသည္ကုိလည္း သိလာပါသညါ၊ အသက္တုိတုိရွဴသည္ကိုလည္း သိလာပါသည္၊ ဤသတိကို လူကလုပ္ယူရေသာ သတိမဟုက္ေတာ့ေသာေၾကာင့္ ဥပ႒ာနသတိဟု ေခၚပါသည္၊၊ ဤအဆင့္သို႔ေရာက္လာသည္ႏွင့္ ေယာဂီသည္ သိကၡာသုံးပါးတြင္ သမာဓိသိကၡာနယ္သို႔ ေရာက္လာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထုိအခါ ၀ီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိတုိ႔ အားေကာင္းလာၿပီ ၿဖစ္သည္၊ ၀ီရိယက သက္ဆုိင္ရာတရားမ်ားကို ေထာက္ပ့ံလာ ပါသည္၊ သတိကဆုိင္ရာအာရုံမ်ား အလုိလိုထင္လာေအာင္ ေထာက္ပံ့လာပါသည္၊ သမာဓိက စိတ္ကို မၿပန္႔လြင့္ေအာင္ ၿငိမ္သက္ေနေအာင္ ေထာက္ပံ့လာပါသည္၊ ဤသို႔၀ီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိတုိ႔ ဆုိင္ရာ တရားမ်ားကုိ အညီအညြတ္ ေထာက္ပံ့လာေသာအခါ ေယာဂီ၏စိတ္သည္ အထူးစုစုစည္းစည္း ၿဖစ္လာပါသည္၊ တည္ၾကည္လာပါသည္၊ ထုိအခါ စိတၱ၀ိသုဒၶိၿဖစ္ေပၚလာပါသည္၊၊ စိတ္စင္ၾကယ္သည္ဟု ဆုိလိုပါသည္၊၊
စိတၱ၀ိသုဒၶိ၌ သမၼာ၀ါယာမ၊ သမၼာသတိ၊ သမၼာသမာဓိတို႔ ၀ါ၀င္ပါသည္၊၊ ဤမဂၢင္ေလးပါးတုိ႔က ဆုိင္ရာ ကိစၥမ်ားကို ၿပဳလုပ္ေသာအခါ သမာဓိသိကၡာၿပည့္စုံလာပါမည္၊ သမာဓိသိကၡာၿပည့္စုံလာေသာအခါ ပညာသိကၡာၿပည့္စုံလာပါမည္၊၊ သီလသိကၡာၿပည့္စုံေစရန္အတြက္မူ ပထမနည္းတြင္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို သတိမလြတ္ေအာင္ အားထုတ္၍ေအာင္ၿမင္စဥ္က သီလသိကၡာၿပည့္စုံေစခဲ့ၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထြက္သက္+၀င္သက္ကို သတိထားရႈမွတ္ေနရင္းက ကိုယ္က်င့္သီလကို စင္ၾကယ္လာေစပါသည္၊ သတိအားေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈအေပၚတြင္အေပၚတြင္မူတည္၍ သီလေစာင့္ထိမ္းမႈသည္လည္း အစပုိင္းတြင္ လူကလုပ္ယူရပါသည္၊ သတိအားေကာင္းလာေသာအခါ သီလရွိလာေအာင္ လူကလုပ္ယူစရာမလုိေတာ့ဘဲ ေစာင့္ထိမ္းတတ္မႈ သီလအလုိလိုေယာဂီတြင္ တည္လာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဤသို႔လ်င္ နည္း(၂)ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီသည္ သီလသိကၡာ၊ သမာဓိသိကၡာ၊ ပညာသိကၡာတို႔ ၿပည့္စုံလာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သို႔ေသာ္ ဤပညာသိကၡာသည္ ၀ိပႆနာအဆင့္သို႔ေရာက္ေသာပညာ မဟုက္ ေသးပါ၊ သမာဓိပညာမွ်သာ ၿဖစ္ပါေသးသည္၊၊ ထုိပညာကိုအေၿခခံ၍ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဟု လကၡဏာေရးသုံးပါးထင္ေအာင္ ရႈမွတ္ႏုိင္ေသာအခါမွ ၀ိပႆနာပညာအဆင့္သို႔ ေရာက္သည္ဟု ေခၚ ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္ကို ဒိ႒ိ၀ိသုဒၶိ(နာမရူပ ပရိေစၧဒညာဏ္)မွစၿပီး ေနာက္ပုိင္းမ်ား၌သာ ပညာသိကၡာကို ၿဖည့္ၿခင္းအဆင့္သို႔ေရာက္ပါသည္၊၊

ထြက္ေလ+၀င္ေလႏွင့္ အာရုံမ်ားအေပၚတြင္ လူက သတိကိုလုပ္မယူရဘဲ သတိကသူ႔အလုိလိုကပ္ သည့္အဆင့္သို႔ေရာက္လာၿပီဆုိလ်င္ ထုိသတိသည္ သမၼာသတိမဂၢင္ထုိက္ေသာ သတိၿဖစ္လာပါသည္၊ သတိ၏တြဲဘက္ ၀ီရိယသည္လည္း သမၼာ၀ါယာမမဂၢင္ထုိက္လာပါသည္၊ ကုသုိလ္+အကုသုိလ္တုိ႔ႏွင့္ စပ္၍ သမၼပၸဓာန္ကိစၥပါလာၿပီၿဖစ္ပါသည္၊၊ တရားရႈမွတ္မႈသည္ သူ႔အလုိလို ၿဖစ္လာပါသည္၊ ဤအဆင့္ကို သတိရွိသူ၊ စိတ္အားထက္သန္သူ၊ သိတတ္သူဟု ေခၚဆုိရပါသည္၊၊ ေယာဂီသည္ နည္း(၂) ၿဖင့္အားထုတ္ေအာင္ၿမင္ၿပီးလ်င္ ထြက္ေလ+၀င္ေလတုိ႔၏ ရွည္မွန္း+တုိမွန္းကို သိလာပါသည္၊၊ ခုႏွစ္ရက္အဓိဌာန္ၿဖင့္ ရႈမွတ္သူၿဖစ္ပါက ဤနည္းကို ႏွစ္ရက္ခန္႔ အခ်ိန္ယူအားထုတ္သင့္ပါသည္၊၊

နည္း(၃)--
ထြက္ေလ+၀င္ေလတြင္ အစ အလယ္ အဆုံးဟူ၍ရွိပါသည္၊၊ ေယာဂီသည္ ထြက္ေလ+၀င္ေလတုိ႔၏ အစ အလယ္ အဆုံးကို တခုၿခင္းစီ ခဲြၿခားၿပီးမွတ္ရပါသည္၊၊ လကၤာတြင္"တမွာ လုံးစုံ သိ" ဟု ဆုိထားသည့္အတိုင္း နည္း(၃)အဆင့္သုိ႔ေရာက္လာေသာ ေယာဂီသည္ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔၏ အစ အလယ္ အဆုံး အလုံးစုံကို အမွတ္သတိၿဖင့္ ရႈမွတ္ေနရပါသည္၊၊ အလုံးစုံဆုိတာ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔၏ အစ အလယ္ အဆုံးသုံးမ်ဳိးလုံးကို အမွတ္သတိၿဖင့္ သိေနရမည္ဟု ဆုိလိုပါသည္၊၊

နည္း(၁)တြင္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ထြက္မွန္း+၀င္မွန္းသိေအာင္ ရႈမွတ္ၿခင္းၿဖင့္ သတိကိုထူေထာင္သည္၊ နည္း(၂)ၿဖင့္ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔၏ အရွည္+အတုိကိုသိေအာင္ ရႈမွတ္ရသည္၊ နည္း(၃)ၿဖင့္ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔၏ အစ အလယ္ အဆုံးကိုသိေအာင္ ရႈမွတ္ရသည္၊၊

နည္း(၁)ကို ရႈမွတ္၍ ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီ၏သႏၱာန္တြင္ သတိခုိင္မာလာၿပီ ၿဖစ္ပါတယ္၊ နည္း (၂)ကို ရႈမွတ္၍ ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီ၏သႏၱာန္တြင္ သတိအၿပင္ အသိ=သမၸဇညပါ ယွဥ္တြဲၿဖစ္ေပၚလာၿပီ ၿဖစ္ပါတယ္၊ နည္း(၃)ကို ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီ၏သႏၱာန္တြင္ ထြက္သက္+၀င္သက္ အစ အလယ္ အဆုံးကုိသိလာၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ နည္း(၃)ကို ရႈမွတ္ေအာင္ၿမင္ေသာအခါ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔၏ အစ အလယ္ အဆုံးကိုေကာင္းေကာင္းၾကီး အေသးစိတ္ သိၿမင္လာပါသည္၊၊ ဤနည္းကို ခုႏွစ္ရက္အဓိဌာန္ၿဖင့္ အားထုတ္သူသည္ သုံးရက္ခန္႔အားထုတ္ရႈမွတ္ သင့္ပါသည္၊၊

နည္း(၄)--
နည္း(၃)ကို အားထုတ္ေအာင္ၿမင္ၿပီးေသာ ေယာဂီသည္ သတိႏွင့္ သမာဓိတုိ႔ အလြန္အားေကာင္းလာပါသည္၊၊ သုိ႔ေသာ္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကိုႏုိင္နင္းၿခင္း မရွိေသးပါ၊ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔သည္ ေယာဂီ၏ ဆႏၵအတုိင္း မၿဖစ္ေသးပါ၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေယာဂီသည္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ႏုိင္နင္းေစရန္၊ မိမိဆႏၵအတုိင္းၿဖစ္ေစရန္ နည္း(၄)ကို အားထုတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ "စမွာ ၿငိမ္းေလဘိ"ဟူသည့္အတုိင္း နည္း(၄)တြင္ ေယာဂီသည္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ၿငိမ္းေအာင္ အားထုတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဆုိလုိသည္မွာ ၾကမ္းတမ္းသည့္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ႏူးညံ့လာေအာင္၊ ၿငိမ္းလာေအာင္ အားထုတ္ရႈ မွတ္ရမည္ဟု ဆုိလိုပါသည္၊၊ ထြက္သက္+၀င္သက္တုိ႔သည္ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသၿဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အမူအရာမ်ားၾကမ္းပါက ထြက္သက္+၀င္သက္လည္း ၾကမ္းပါသည္၊ ခႏၶာကိုယ္အမူအရာ ႏူးညံ့ပါက ထြက္သက္+၀င္သက္လည္း ႏူးညံ့လာပါသည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ နည္း(၄)တြင္ ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ႏူးညံ့လာေအာင္၊ ၿငိမ္းလာေအာင္ ရႈမွတ္ရပါသည္၊၊ ဤနည္းကို ခုႏွစ္ရက္ အဓိဌာန္ၿဖင့္ အားထုတ္သူသည္ ႏွစ္ရက္ခန္႔ အားထုတ္သင့္ပါသည္၊၊

ဤနည္းကို ၾကဳိးစားအားထုတ္ ရႈမွတ္သၿဖင့္ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီသည္ ထြက္သက္+၀င္သက္မ်ား ႏူးညံ့လာပါသည္၊ ၿငိမ္းလာပါသည္၊ ကိုယ္ခႏၶာတုိ႔သည္လည္း ႏူးည့ံလာပါသည္၊ ၿငိမ္းေအးလာပါသည္၊၊ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ႏူးညံ့၊ ၿငိမ္းေအးသည့္အဆင့္သို႔ ေရာက္လာပါသည္၊၊ ကိုယ္ကာယမ်ားစင္ၾကယ္ၿပီး၊ ကိုယ္၏ပူပန္ၿခင္း စိတ္၏ပူပန္ၿခင္းမ်ား မၿဖစ္ေတာ့ပါ၊ ထြက္ေလ+၀င္ေလတုိ႔သည္လည္း ႏူးညံ့လာပါသည္၊ သိမ္ေမြ႔လာပါသည္၊ ၿငိမ္းသြားသည္အထိပင္ သိမ္ေမြ႔လာပါသည္၊ ကိုယ္ကာယ မ်ားစင္ၾကယ္လ်င္ ထြက္သက္+၀င္သက္ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႔လာသည္မွာ သဘာ၀ပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထြက္သက္+၀င္သက္ရႈမွတ္ၿခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ သမာဓိရရွိရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သမာဓိရရွိရန္-အၿပစ္ကင္းစင္မႈ=သီလ၊ စိတ္ႏွလုံးၾကည္လင္မႈ=အ၀ိပၸဋိသာရ၊ ၀မ္းေၿမာက္မႈ=ပါေမာဇၨ၊ ႏွစ္သက္မႈ= ပီတိ၊ ၿငိမ္းေအးမႈ=ပႆဒၶိ၊ ခ်မ္းသာမႈ=သုခတုိ႔လုိအပ္ေၾကာင္း ပါဠိေတာ္တြင္ဆုိပါသည္၊၊ ထုိလိုအပ္ခ်က္ကို ၿပည့္စုံေစရန္ ထြက္သက္+၀င္သက္နည္းၿဖင့္ ရရွိရန္ဤစတုကၠနည္းကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္သင္ၿပ ညႊန္ၾကားထားၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထြက္သက္+၀င္သက္ကို ရႈမွတ္ၿခင္းၿဖင့္ သမာဓိရလာေသာအခါရရွိေသာ သမာဓိကိုလုိက္၍ ေယာဂီ၏ သႏၱာန္တြင္ နိမိတ္မ်ားထင္ေပၚလာတတ္ပါသည္၊၊ အထက္တြင္ေဖာ္ၿပခဲ့ၿပီးေသာ နည္း(၄)မ်ဳိးၿဖင့္ ရႈမွတ္ ေအာင္ၿမင္လာေသာ ေယာဂီသည္ သမာဓိသိကၡာေကာင္းေကာင္းၾကီး ထူေထာင္မိၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ထူေထာင္ရရွိလာေသာ သမာဓိကိုလုိက္၍နိမိတ္(၃)မ်ဳိး ေယာဂီ၏အာရုံတြင္ ထင္ေပၚလာတတ္ပါ သည္၊၊ နိမိတ္(၃)မ်ဳိးမွာ---
(၁) ပရိကမၼနိမိတ္
(၂) ဥဂၢဟနိမိတ္
(၃) ပဋိဘာဂနိမိတ္ တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊

‘ပရိမၼနိမိတ္’ဆုိသည္မွာ ထြက္သက္+၀င္သက္အရာ၌ ထြက္ေလ+၀င္ေလကိုပင္ ေခၚပါသည္၊၊ ထြက္ ေလ+၀င္ေလကို ထြက္မွန္းသိ၊ ၀င္မွန္းသိေအာင္ သတိကပ္ၿပီး ရႈမွတ္သၿဖင့္ ရရွိလာေသာ သမာဓိကို “ပရိကမၼသမာဓိ”ဟု ေခၚပါသည္၊၊ ‘ပရိကမၼ’ဟူသည္ မူလအေၿခခံ ထြက္ေလ+၀င္ေလဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္၊ “ပရိကမၼသမာဓိ”ဆုိသည္မွာလည္း အေၿခခံအဆင့္ သမာဓိကုိေခၚပါသည္၊၊

‘ဥဂၢဟနိမိတ္’ဆုိသည္မွာ စိတ္ၿဖင့္(မေနာဒြါရ)ယူအပ္ေသာ အာရုံတခုခုၿဖစ္ပါသည္၊၊ မူလအေၿခခံ ထြက္ေလ+၀င္ေလထက္ေက်ာ္လြန္ေသာ အၿခားအာရုံကို ေခၚပါသည္၊၊ ထုိအာရုံမ်ားမွာ ပါဠိေတာ္တြင္ မ်ားစြာၿပဆုိထားပါသည္၊၊ အလင္းေရာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေဆာက္အဦးအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အၿမင္အာရုံအမ်ဳိး၊ သစ္ ပင္၊ ေတာ ေတာင္၊ ေရေၿမ၊ ေကာင္းကင္၊ မိန္းမ၊ ေယာက်ာၤး၊ အဆင္းအာရုံအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အသံအာရုံ အမ်ဳိး မ်ဳိး၊ စသည္ၿဖင့္ အာရုံေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာကို မ်က္စိၿဖင့္ၿမင္ေနရသလုိ စိတ္ထဲတြင္ ထင္ေပၚလာေသာ အာရုံမ်ားကို ဥဂၢဟနိမိတ္ဟု ေခၚဆုိပါသည္၊၊ တရားအားထုတ္ေနရင္း သမာဓိရလာေသာအခါ ေယာဂီ ၏စိတ္ထဲတြင္ ေပၚလာတတ္သည့္အာရုံမ်ားပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္တြင္ရေသာသမာဓိကို “ပရိ ကမၼသမာဓိ”ဟုပင္ ေခၚရပါသည္၊ ေရွ႔တြင္ရခဲ့ေသာ ‘ပရိကမၼသမာဓိ’ထက္ အဆမ်ားစြာပိုၿပီး တည္ ၾကည္ လာပါသည္၊၊

‘ပဋိဘာဂနိမိတ္’ဆုိသည္မွာ ‘ဥဂၢဟနိမိတ္’ထက္ ေက်ာ္လြန္သည့္အဆင့္ကို ေခၚပါသည္၊၊ ဥဂၢဟနိမိတ္ အဆင့္တြင္ တည္ၿငိမ္မႈ မရွိေသးပါ၊ ခပ္မွိန္မွိန္ၿဖစ္ေနပါသည္၊ ပဋိဘာဂနိမိတ္အဆင့္တြင္မွ မလႈပ္ရွား ေတာ့ဘဲ တည္ၿငိမ္လာပါသည္၊ သမာဓိသည္ေပၚလုိက္ ေပ်ာက္လိုက္လည္း မဟုက္ေတာ့ဘဲ တည္ေန ပါသည္၊ ဤအဆင့္တြင္ရေသာသမာဓိကုိ “ဥပစာရသမာဓိ”ဟု ေခၚပါသည္၊ “ဥပစာရစ်ာန္”ဟုလည္း ေခၚပါသည္၊၊ ပဋိဘာဂနိမိတ္အဆင့္တြင္ အာရုံတမ်ဳိးတည္းၿဖစ္ေသာ္လည္း သမာဓိႏွစ္မ်ဳိး ကြဲပါသည္၊ အနည္းငယ္ႏုေသာသမာဓိကုိ “ဥပစာရသမာဓိ”ဟုေခၚၿပီး၊ ပို၍ရင့္က်က္ေသာ သမာဓိကို “အပၸနာ သမာဓိ”ဟု ေခၚပါသည္၊၊

ပဋိဘာဂနိမိတ္အေပၚ၌ စိတ္ကိုထားၿပီး အားထုတ္ၿခင္းကို ဌပနာနည္းဟု ေခၚဆုိေၾကာင္း ထုိထုိ၀ိပႆနာရႈနည္းက်မ္းမ်ား၌ ေလ့လာရပါသည္၊ ဌပနာနည္းၿဖင့္ ဆက္လက္ ရႈမွတ္အားထုတ္လ်င္ စ်ာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးကိုရရွိႏုိင္သည္ဟုလည္း ဆုိပါသည္၊၊ ဤအဆင့္သည္ သမာဓိထူ ေထာင္မႈ အထြဋ္အထိပ္ေရာက္ေသာ အဆင့္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္မွေနၿပီး ေယာဂီသည္ ၀ိပႆနာသို႔ ကူးရပါသည္၊၊
၀ိပႆနာသို႔ ကူးေသာအခါ သီလရွိၿခင္း၊ သမာဓိေကာင္းၿခင္း၊ ဒိ႒ိကင္းစင္ၿခင္း၊ ၀ိစိကိစၧာကင္းၿခင္း ဆုိသည့္ အရည္အၿခင္းေလးမ်ဳိး လုိအပ္ပါသည္၊၊ ပဋိဘာဂနိမိတ္အဆင့္သို႔ေရာက္လာေသာ ေယာဂီသည္ သမာဓိကိုတည္ေဆာက္ၿပီး ၿဖစ္သည့္အတြက္ စိတ္စင္ၾကယ္လာၿပီဟု ဆုိပါသည္၊၊

ဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိစိကိစၧာကင္းရန္ ၀ိပႆနာကို ဆက္လက္အားထုတ္ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ၀ိပႆနာသို႔မကူးဘဲ ထြက္ ေလ+၀င္ေလကိုပင္ ဆက္လက္အားထုတ္လ်င္ စ်ာန္မ်ားရလာပါမည္၊၊ အဘိညာဥ္မ်ားၿဖင့္ ေၿမလ်ဳိး၊ မုိးပ်ံလုပ္ခ်င္သူမ်ားအတြက္ စ်ာန္မ်ားကို ဤအဆင့္တြင္ဆက္လက္အားထုတ္ပါက ရရွိလာႏုိင္ပါသည္၊၊ သမထလမ္းဟု ေခၚဆုိပါသည္၊၊

သမထမွ ၀ိပႆနာသို႔ကူးရာတြင္ “ခဏိကသမာဓိ”အဆင့္မွလည္း ကူးႏုိင္သည္၊ “ဥပစာရ သမာဓိ”အ ဆင့္မွလည္း ကူးႏုိင္သည္၊ “အပၸနာသမာဓိ”မွလည္း ကူးႏုိင္ပါသည္၊၊ ခဏိကသမာဓိအဆင့္ဆုိသည္မွာ ‘ပရိကမၼနိမိတ္’ႏွင့္ ‘ဥဂၢဟနိမိတ္’အဆင့္မ်ားကို ေခၚပါသည္၊ ‘ဥပစာရသမာဓိ’အဆင့္ႏွင့္ ‘အပၸနာသမာဓိ’အဆင့္ဆုိသည္မွာ ‘ပဋိဘာဂနိမိတ္’အဆင့္ကိုေခၚပါသည္၊၊ အပၸနာသမာဓိအဆင့္မွ ၀ိပႆနာသို႔ကူးသည္မွာ အေကာင္းဆုံးၿဖစ္သည္ဟု ၀ိပႆနာနည္းၿပက်မ္းမ်ားစြာတြင္ ဆုိပါသည္၊၊

ထြက္ေလ+၀င္ေလကို နည္း(၄)အဆင့္အထိ ရႈမွတ္ရာမွၿဖစ္ေပၚလာေနသည့္ နာမ္ ရုပ္ကို အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဟု ဆင္ၿခင္သုံးသပ္သည္ကို ၀ိပႆနာဟု ေခၚပါသည္၊၊ နာမ္+ရုပ္အေပၚတြင္ လကၡဏာေရး သုံးပါးတင္၍ ဆင္ၿခင္သုံးသပ္ မွတ္ရႈသၿဖင့္ ဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိစိကိစၧာကင္းၿပီး နာမ္ရုပ္ကို ပိုင္းၿခားသိေသာ “နာမရူပပရိေစၧဒညာဏ္”ႏွင့္၊ နာမ္ရုပ္၏ အေၾကာင္းကိုသိမ္းဆည္းေသာ “ပစၥယပရိဂၢဟညာဏ္”မ်ားကို ရလာၿပီဆုိလ်င္ “စူဠေသာတာပန္(ကလ်ာဏပုထုဇဥ္)” ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္တြင္ ဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိစိကိစၧာကို တဒဂၤပဟာန္ၿဖင့္ ပယ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ဒုတိယဘ၀အတြက္ စိတ္ေအးရၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

၀ိပႆနာသုိ႔ကူးၿခင္းဟူသည္မွာ ထြက္ေလႏွစ္မ်ဳိးတြင္ ထြက္ေလသည္ ရုပ္ၿဖစ္သည္၊၊ ထြက္ေလဟု သိေနသည္မွာ နာမ္ၿဖစ္သည္၊၊ ၀င္ေလသည္ ရုပ္ၿဖစ္သည္၊၊ ၀င္ေလဟုသိေနသည္မွာ နာမ္ၿဖစ္သည္၊၊ ဤသို႔ ထြက္ေလ+၀င္ေလကို ရုပ္ႏွင့္ နာမ္ဟု ခြဲၿခားသိေအာင္ရႈမွတ္ရသည္ကို ၀ိပႆနာရႈမွတ္သည္ဟု ေခၚပါသည္၊၊ ရုပ္+နာမ္ႏွစ္မ်ဳိးတြင္ ရုပ္သည္ ထာ၀ရမတည္ေသာ အနိစၥ၊ ဆင္းရဲမႈ ဒုကၡ၊ မိမိအလိုသို႔ မလုိက္မႈ အနတၱၿဖစ္သည္ဟု ဆင္ၿခင္သုံးသပ္လာေသာအခါ ၀ိပႆနာၪာဏ္အဆင့္ဆင့္ တက္လာၿပီး စူဠေသာတာပန္၊ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္ႏွင့္ ရဟႏၱာဟူေသာ အထက္မဂ္ဖုိလ္အဆင့္မ်ားကို က်င့္စဥ္၏အက်ဳိးဆက္အၿဖစ္ရ ရွိလာမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊

စူဠေသာတာပန္အဆင့္ကိုရရွိရန္ နာမ္ႏွင့္ ရုပ္ကို လကၡဏ၊ ရသ၊ ပစၥဳပ႒ာန္၊ ပဒ႒ာန္တုိ႔ၿဖင့္သိရန္ လုိ အပ္ပါသည္၊၊ နာမ္ ရုပ္ကို အေၾကာင္းႏွင့္အတူတကြသိၿခင္းကို စာေပေ၀ါဟာရၿဖင့္ လကၡဏ၊ ရသ၊ စသည္ၿဖင့္ေခၚဆုိၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဤအဆင့္ကုိ သာမန္ၪာဏ္အသင့္အတင့္ရွိသူ(ဒြိဟိတ္) မ်ားပင္ ရရွိႏုိင္ေၾကာင္း ၀ိပႆနာရႈနည္းက်မ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊၊

အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလကို အထက္တြင္ေဖာ္ၿပခဲ့ၿပီးေသာ နည္းမ်ားအတုိင္း စနစ္တက် ေလ့လာ ရႈမွတ္၊ အားထုတ္ ပြားမ်ားမည္ဆုိလ်င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဟုတ္သူၿဖစ္ေစ၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုက္သူၿဖစ္ေစ ဘ၀၏အဆုံးစြန္ပန္းတုိင္ မဂ္ဖုိလ္ခ်မ္းသာမ်ားႏွင့္အတူ၊ သႏၱိသုခဟုဆုိအပ္ေသာ အၿမတ္ဆုံး အေအးခ်မ္းဆုံး၊ အခိုင္မာဆုံးေသာ ၿမတ္နိဗၺာန္ကို ရရွိမည္အမွန္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

အရွင္ သတိပ႒ာန္ႏွင့္ဆက္စပ္၍ စာတမ္းႏွစ္ခုကုိ “အလင္း စက္”ဆုိက္တြင္တင္ခဲ့ပါသည္၊၊ သတိပ႒ာန္ မိတ္ဆက္စာတမ္းႏွင့္ ယၡဳတင္ေသာ အာနာပါနသတိပ႒ာန္ ရႈမွတ္နည္းတုိ႔ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ သတိပဌာန္မိတ္ဆက္ကိုတင္ၿပရာမွ စာဖတ္သူမ်ား၏ ေတာင္းဆုိလာမႈေၾကာင့္ အာနာပါန သတိပ႒ာန္ ရႈမွတ္နည္းကို ေရးသားလိုက္ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္၊၊ ရႈမွတ္လိုသူမ်ားအတြက္ အေၿခခံနည္းအေနၿဖင့္ အတုိင္းအတာတခုအထိ ၿပည့္စုံသည္ဟု အရွင္ယူဆပါသည္၊၊ အက်ယ္သိလိုသူမ်ားအတြက္ အရွင္ညႊန္းထားေသာက်မ္းမ်ားကို အင္တာနက္တြင္ရွာေဖြၿပီး အေသးစိတ္ေလ့လာရန္ၿဖပ္ပါသည္၊၊

ဤစာတမ္းတြင္ အမွားတစုံတရာေတြ႔ရွိရပါက ေမတၱာၿဖင့္ ညႊန္ၿပေပးၾကပါရန္လည္း ေတာင္းပန္လိုပါသည္၊၊ အာနာပါနသတိ ပ႒ာန္ကိုအားထုတ္ရာတြင္ Walking meditation=လမ္းေလ်ာက္၍ ရႈမွတ္ပုံသည္လည္း မပါမၿဖစ္လိုအပ္ပါသည္၊ အရွင္ အလ်င္းသင့္ေသာအခါ လမ္းေလ်ာက္၍ ရႈမွတ္ပုံကုိ တင္ၿပမည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊
သတိပ႒ာန္ ေလ့လာ မွတ္သား၊ ရႈမွတ္ အားထုတ္ၿခင္းၿဖင့္ ဘ၀၏ဖိအားအေမာမ်ား ေၿပေပ်ာက္ၿပီး၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို ရရွိၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵၿပဳလ်က္ အာနာပါနသတိ=ထြက္ေလ+၀င္ေလစာတမ္းကို အဆုံးသတ္လုိက္ပါသည္၊၊


အရွင္ေက၀လ(အလင္း စက္)
ဘာ၀နာ၀ိဟာရ-သီရိလကၤာ
(၁၆.၁၂.၂၀၁၀)

(မွတ္ခ်က္/ ဒီ၊သတိပ႒ာနသုတ္၊ မဇ္၊ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္၊ ၀ိပႆနာရႈနည္းက်မ္းမ်ား၊ အတၱ၀ါဒမွ အနတၱ၀ါဒသုိ႔ ခရီးစဥ္(ဦးေရႊေအာင္)The heart of Buddhist meditation(Nyanaponika thera) Education for Mindfulness(Venerable Mirisse Dhammika)စာအုပ္မ်ားကို ကိုးကား၍ ဤစာတမ္းကိုေရးသားပါသည္၊၊)

အျပည့္အစံုသို႔....

ျပန္ေခါက္ထားပါ..

အင္ဒုိနီးရွားဗုဒၶသာသနာ နိဒါန္း၊၊ ၊၊

အရွင္ စာေမးပြဲအတြက္ လိုအပ္ရာရာေတြကို ေလ့လာရန္ တကၠသိုလ္စာၾကည့္တုိက္သို႔ အၾကိမ္မ်ားစြာ သြားေရာက္ၿပီး ေလ့လာဖြယ္ရာမ်ားကို ေလ့လာရသည္၊၊ စာၾကည့္တုိက္ထဲတြင္ အမွတ္မထင္ စာအုပ္ၾကီး တအုပ္ကိုေတြ႔လုိက္ရသည္၊ ေသၿခာလွန္ၾကည့္ေတာ့မွ ေဗာေရာဗုေဒါ ေစတီေတာ္ၾကီး အေၾကာင္း ေရးသားထားေသာ စာအုပ္ၿဖစ္သည္ကို သိလုိက္ရသည္၊၊ ဖတ္ရင္း ဖတ္ရင္း စိတ္၀င္စားလာတာေၾကာင့္ လုိအပ္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားပါ၀င္သည့္ စာရြက္မ်ားကို မိတၱဴကူးယူခဲ့ရသည္၊၊ စာေမးပြဲၿပီးလ်င္ ဤေစတီေတာ္ၾကီးအေၾကာင္းကို စာတမ္းေရးၿပီး “အလင္းစက္” ဆုိက္တြင္တင္မည္ဟု မွတ္သားထားလုိက္သည္၊၊

ကမၻာ့အၾကီးဆုံးမွတ္တမ္းတင္ ဗုဒၶေစတီေတာ္ၾကီး သမုိင္းႏွင့္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၿဖတ္သန္းလာပုံမ်ားကို “အလင္း စက္” စာဖတ္သူမ်ားသိေစခ်င္တာေၾကာင့္ အရွင္ သမုိင္းအခ်က္အလက္မ်ားကိုရႏုိင္ သမွ်ရွာေဖြစုေဆာင္းၿပီး ေရးသားတင္ၿပလုိက္ပါသည္၊၊ အမွားမ်ား၊ ခ်ဳိ႔ယြင္းခ်က္မ်ား၊ ကြာဟခ်က္မ်ားရွိလ်င္ “အလင္းစက္”ကို ေထာက္ၿပ အၾကံၿပဳၾကဖုိ႔လည္း ေတာင္းပန္လုိပါသည္၊၊ ေသၿခာေလ့လာၾကည့္ေသာအခါမွ ဤေစတီေတာ္ၾကီးသမုိင္းသည္ ဘာသာေရးသက္သက္တြင္မကဘဲ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးမ်ားပါ ေရာေႏွာပါ၀င္ေနသည္ကို သိရသည္၊၊ သုေတသနစာတမ္းၾကီး တေစာင္ေလာက္ေရးမွ ၿပည့္စုံမည္ကိုလည္း သေဘာေပါက္မိသည္၊၊ တုိတုိႏွင့္ စာဖတ္သူစိတ္၀င္စားေလာက္သည့္ အခ်က္အလက္ တခ်ဳိ႔တ၀က္ကို စုစည္းၿပီး ဤစာတမ္းကို ၾကဳိးစားလုိက္ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္၊၊

အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံသည္ ၾသစေၾတးလ်တုိက္ႏွင့္ အာရွတုိက္အၾကား အီေကြတာေပၚတြင္တည္ရွိေသာ ကြ်န္းႏုိင္ငံတစ္ခု ၿဖစ္သည္၊၊ အေရွ႔အႏၵိယကြ်န္းစုႏုိင္ငံဟု ေခၚဆုိႏုိင္ပါသည္၊၊ ကြ်န္းေပါင္း(၁၇၅၀၈) ေက်ာ္ရွိသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရသိရသည္၊၊ ထင္ရွားေသာ ကြ်န္းၾကီးမ်ားမွာ---

(၁) စုမၾတားကြ်န္း၊

(၂) ဂ်ာဗားကြ်န္း၊

(၃) ဗာလီကြ်န္း၊

(၄) ၀က္ဂီယန္(ေခၚ) နယူးဂီနိကြ်န္း

(၅) အေနာက္ပိုင္း ကလီမႏၱံ (ေခၚ) ဘိုညဳိေတာင္ပိုင္းကြ်န္း၊

(၆) စူလေ၀စီ(ေခၚ) ေစေလဘတ္ကြ်န္းတုိ႔ ၿဖစ္သည္၊၊

ဤႏုိင္ငံသည္ အီေကြတာေပၚတြင္ တည္ရွိေနေသာေၾကာင့္ ပူအုိက္ေသာႏုိင္ငံၿဖစ္သည္၊၊ သို႔ေသာ္ မိုးမၾကာခဏ ရြာေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ ရာသီဥတုမွာ ေနသာသည္ဟုပင္ဆုိႏုိင္သည္၊၊ ဂ်ဳံႏွင့္ စပါးတုိ႔ အထြက္ေကာင္းေသာေၾကာင့္ ကြ်န္း၏နာမည္ကိုပင္ဂ်ာဗား(ယ၀)=ဂ်ဳံစပါးေပါေသာက်ြန္းဟု ေခၚတြင္ခဲ့သည္၊၊ ဂ်ာဗားကြ်န္းႏွင့္ ဗာလီကြ်န္းတြင္ေနထုိင္သူမ်ားမွာ ရုပ္ရည္အားၿဖင့္ ၿမန္မာတုိ႔ႏွင့္ မ်ားစြာဆင္တူသည္၊၊ 

အလုပ္အကိုင္မွာလည္း လယ္ယာကိုအဓိကထားၿပီး လုပ္ကိုင္ၾကေလသည္၊၊ ယၡဳအခါ စက္မႈ ထြန္းကားေသာႏုိင္ငံတစ္ခု အဆင့္သုိ႔ေရာက္ေနၿပီလည္း ၿဖစ္သည္၊၊ ဤႏုိင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ လူဦးေရသိက္သည္းလြန္းေသာ ႏုိင္ငံမ်ားစာရင္းတြင္ ပါ၀င္ပါသည္၊၊ လူဦးေရမီလီယမ္(238) မွ်ရွိသည္ဟု မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ၿပထားၿပီး၊ ေဒသသုံး ဘာသာစကားမ်ဳိးေပါင္း(၅၀၀)ေက်ာ္မွ် ရွိသည္ဟု သိရပါသည္၊၊ ႏုိင္ငံ၏ေၿမအက်ယ္အ၀န္းႏွင့္ လူဦးေရမ်ားစြာ မမွ်တေသာႏုိင္ငံ ၿဖစ္သည္၊၊ ယၡဳအခါ အႏၵိယမွ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ တရုတ္ၿပည္မွ ကုန္သည္တုိ႔အေၿခခ်ေနထုိင္ေသာႏုိင္ငံ ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ Indochina=အင္ဒုိခ်ဳိင္းနားဟုလည္း ေခၚတြင္ေလသည္၊၊

အင္ဒိုကြ်န္းတြင္ မူလေနထုိင္ၾကသည့္လူမ်ဳိးမ်ားမွာ ဘာေဘးရီးယန္းလူမ်ဳိးမ်ားၿဖစ္သည္ဟု သမုိင္းမွတ္တမ္းက ဆုိပါသည္၊၊ သူတုိ႔သည္ ေတာ ေတာင္ႏွင့္ ပင္လယ္မ်ားတြင္ သားငါးရွာေဖြ စားေသာက္ အသက္ေမြးၾကသည့္ လူရုိင္းသာသာလူမ်ဳိးစုမ်ားလည္း ၿဖစ္သည္၊၊ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(2000) ေက်ာ္က အႏၵိယၿပည္မွ ကုန္သည္မ်ားသည္ စုမၾတားကြ်န္းသို႔ ကုန္ေရာင္းေရာက္လာၿပီး၊ ဂ်ာဗားကြ်န္းအထိ ေရာင္း၀ယ္ၾကသည္ဟု မွတ္တမ္းတြင္ေတြ႔ရသည္၊၊

 အႏၵိယမွကုန္သည္မ်ားသည္ ကုန္သြယ္မႈႏွင့္အတူ အႏၵိယယဥ္ေက်းမႈ၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာတရားတုိ႔ကို စုမၾတားကြ်န္းသို႔ သယ္ေဆာင္ လာၾကၿပီး၊ အေၿခၿခေနထုိင္သည္အထိ နယ္ေၿမခ်ဲ့လာခဲ့ၾကသည္၊၊ ရုိးရာအစဥ္အလာ နတ္ေဒ၀တာမ်ားကို ကိုးကြယ္သည့္ အင္ဒိုကြ်န္းေဒသခံ(ဘာေဘရီယန္း)တုိ႔အား ကုန္သည္လူသစ္မ်ားက ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာသုိ႔တစတစ သြတ္သြင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ကာလၾကာလာေသာအခါ ဟိႏၵဴဘာသာ ၀င္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဘုရင္မ်ား အုပ္စိုးသည့္ ႏုိင္ငံတခုၿဖစ္လာခဲ့သည္၊၊

ထုိဘုရင္မ်ားထဲတြင္ (A.D.7)ရာစု၊ စုမၾတားေတာင္ပိုင္း ပလင္ဘန္းၿမဳိ႔ေတာ္တြင္ နန္းစိုက္ေသာ သီရိ၀ိ ဇယမင္း၏ လက္ထက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာအထြန္းကားဆုံးၿဖစ္ေၾကာင္း သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ားက ဆုိသည္၊၊ ထုိမင္းၾကီးသည္ သီရိ၀ိဇယ တကၠသိုလ္ၾကီးကိုတည္ေထာင္၍ သကၠဋစာေပ ဟိႏၵဴစာေပႏွင့္ ပါဠိစာေပအၿပင္ အၿခားတုိင္းတပါး စာေပမ်ားကိုပါ တကၠသိုလ္ဘာသာရပ္မ်ားအၿဖစ္ သင္ၾကားေစသၿဖင့္ ထုိတကၠသိုလ္ၾကီးမွာ ေခတ္အခါအေလ်ာက္ နာမည္ၾကီးေသာ စာေပေလ့လာေရး ဌာနၾကီးတခု ၿဖစ္ခဲ့ သည္ဟုလည္း သမုိင္းမွတ္တမ္းတြင္ ေလ့လာရပါသည္၊၊

 ႏုိင္ငံတကာမွ ေက်ာင္း သားမ်ား လာေရာက္ ပညာသင္ၾကသည့္ တကၠသိုလ္ၾကီးတခုလည္း ၿဖစ္သည္၊၊ ဤတကၠသိုလ္ ၾကီးေၾကာင့္ စုမၾတားကြ်န္းသည္ ထုိေခတ္က အင္ဒိုေနရွားကြ်န္းအားလုံးတြင္ ထင္ရွားခဲ့သည္၊၊ တရုပ္ရဟန္းေတာ္ ဟူယင္စန္၏ ခရီးသြားမွတ္တမ္းတြင္လည္း “သူ အင္ဒုိကြ်န္းသုိ႔ေရာက္စဥ္က သံဃာေတာ္(၁၀၀၀)ေက်ာ္ စာသင္ေနသည့္ တကၠသုိလ္ၾကီးတခုကို ေတြ႔ခဲ့ရေၾကာင္း” ခရီးသြားမွတ္တမ္းစာအုပ္တြင္ ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊၊

ေနာက္ထပ္ထူးၿခားေစေသာ ၿပယုဂ္မႈတစ္ခုမွာ(A.D.8)ရာစုက တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ေဗာေရာဗုေဒါ ေစတီေတာ္ၾကီးၿဖစ္သည္၊၊ ဤေစတီေတာ္ၾကီးကို ကမၻာ့အၾကီးဆုံးေသာ ဗုဒၶေစတီေတာ္ၾကီးအၿဖစ္ UNESCO က အသိမွတ္ၿပဳထားသည့္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ World Heritage ၿဖစ္သည္၊၊ ဤမွ်ၾကီးမားေသာ ေစတီေတာ္ၾကီးတစ္ဆူကို တည္ေဆာက္ထားသည္ကို ေလ့လာေသာအားၿဖင့္ ထုိေခတ္က ဤႏုိင္ငံသည္ ဗုဒၶဘာသာ အလြန္ထြန္းကားေသာႏုိင္ငံၿဖစ္ေၾကာင္း သိသာသည္၊၊

 ေစတီေတာ္ၾကီးသည္ Central Java Island,Jogiakarta city တြင္ တည္ရွိၿပီး၊ အဆင့္(၁၀) ဆင့္ရွိသည္၊၊ ေစတီေတာ္ေပၚသို႔ ေလးမ်က္ႏွာက္မွ အေပၚထပ္အဆုံးအထိ ေက်ာက္ေလကားၿဖင့္ တုိက္ရုိက္တက္ႏုိင္ပါသည္၊၊ ေစတီေတာ္ၾကီးတြင္ ပတ္ပတ္လည္သြားလာႏုိင္ေသာ အဆင့္ ကိုးဆင့္ရွိသည္၊၊ ဖိနပ္ေတာ္မွ အၿမင့္ေပ(၁၃၈.၆)ႏွင့္ ထုထည္ေပ(၄၆၇၄၄.၅)၊ အက်ယ္ေပ (၃၉၆)ရွိသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေလ့လာသိရွိရသည္၊၊ ဤေဗာေရာဗုေဒါေစတီေတာ္ၾကီးသည္ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံရွိ အန္ေကာ၀တ္ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးထက္ အႏွစ္သုံးရာ ေစာေၾကာင္းလည္း UNESCO မွတ္တမ္းမ်ားက အခုိင္အမာဆုိထားပါသည္၊၊

အႏၵိယႏုိင္ငံ နာလႏၵာတကၠသိုလ္ေဟာင္းကို တူးေဖာ္စဥ္ကလည္း အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေၾကးၿပားစာတမ္းကို ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္၊ ထုိေၾကးၿပားတြင္“သု၀ဏၰဒီပေခၚ စုမၾတားကြ်န္းဘုရင္ သီရိဗလ ပုတၱေဒ၀က ရာဇၿဂဳိဟ္ၿပည္နယ္ ဂယာစီရင္စုမွ ရြာငါးရြာကို မိမိပုိင္ေသာ စုမၾတားမွ ရြာငါးရြာႏွင့္ လဲလွယ္၍ နာလႏၵာေက်ာင္းေတာ္ၾကီးအား လႈပါ၏”ဟုေရးသားထားသည္ကို ေတြ႔ၾကရေလသည္၊၊

ထုိေၾကးစာတမ္းမွ‘သု၀ဏၰဘူဒီပ’ဟူေသာစာကိုေထာက္ဆ၍ သီရိဓမၼာေသာကမင္းလက္ထက္က ကိုးတုိင္း ကိုးဌာနသာသနာၿပဳရာတြင္ပါ၀င္ေသာ ‘သု၀ဏၰဘူမိ’ဟူသည္ စုမၾတားကြ်န္းၿဖစ္သည္ဟုလည္း သမုိင္းဆရာတုိ႔ ဆုိၾကသည္၊၊ ဤမွတ္တမ္းသက္ေသမ်ားကိုေထာက္ဆ၍ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံတြင္ ခရစ္ေတာ္မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း(300)ခန္႔ကပင္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သာသနာစည္ပင္ခဲ့ေၾကာင္း သမုိင္းသုေတသီတုိ႔က ဆုံးၿဖစ္ၾကသည္၊၊

“ေဗာေရာဗုေဒါ”ဟူေသာအမည္မွာ “၀ိဟာရ ဗုေဒၶါ”မွဆင္းသက္လာသည္ဟု ဘာသာေဗဒပညာရွင္တုိ႔က ဆုိသည္၊ ‘ၿမတ္စြာဘုရား ေက်ာင္းေတာ္’ဟု ဆုိလိုဟန္ရွိသည္၊၊ “ဗုဒူးရြာတြင္တည္ရွိေသာေၾကာင့္ ေဗာေရာဗုေဒါ ဟုေခၚသည္”ဟုလည္းဆုိသည္၊၊ ေစတီေတာ္ၾကီးသည္ ေအာက္ေၿခမွ ဖိနပ္ေတာ္မွ (၃၉၄)ေပ၊ အလ်ား အနံစီရွိသည္၊၊ အၿမင့္ေပ(၁၃၈)ေပ ၿမင့္ပါသည္၊၊ ဖိနပ္ေတာ္အထက္တြင္ အဆင့္ ေလးဆင့္ရွိ၍၊ ၀ရံတာ အကာအရံရွိပါသည္၊၊

 ေစတီေတာ္ၾကီးကို cubic meter 55000 volcanic stonesမ်ားၿဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္ဟု သိရပါသည္၊၊ ႏွစ္ေပါင္း(၇၀)ေက်ာ္ၾကာ တည္ေဆာက္ရ သည္ဟုလည္း ေစတီေတာ္ အတဳၳပၸတိၱစာတမ္းမ်ားက ဆုိပါသည္၊၊ အဆင့္တုိင္းတြင္ ပတ္၍လွည့္လည္ ၾကည့္ရႈႏုိင္ေသာ လမ္းရွိသည္၊ ၀ရံတာ၏ အထက္တြင္ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္ေလးမ်ားရွိၿပီး၊ အေဆာင္တုိင္းတြင္ လူတကိုယ္စာမွ်ၾကီးေသာ တင္ပလႅင္ေခြပုံ ေက်ာက္ဆင္းတု ရုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူစီရွိသည္၊၊

ထုိဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ တမ်က္ႏွာတြင္(၁၀၈)ဆူရွိသည္၊၊ ေလးမ်က္ႏွာေပါင္းလ်င္(၄၃၂) ဆူၿဖစ္ပါသည္၊၊

ေၿမာက္ဘက္မ်က္ႏွာမွ ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားသည္ လက္ယာလက္၀ါးၿဖင့္ကာလ်က္ ဟန္႔တားေနဟန္ၿဖစ္သည္၊ ထုိသို႔ေသာ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္၏ အမူအရာကုိ‘အဘယ မုၿဒ’ဟု စာအေခၚရွိသည္၊ အားေပးလ်က္ တရားေဟာေတာ္မူဟန္ၿဖစ္သည္၊၊ အေရွ႔ဘက္မ်က္ႏွာမွ ဆင္းတုေတာ္မ်ားသည္ လက္၀ါးကို လက္ ယာေၿခေတာ္ေပၚ၌ ေမွာက္လ်က္ တင္ထားသည့္ပုံမ်ား ၿဖစ္ပါသည္၊ ‘ဘူမိဖႆ မုၿဒ’ဟု ေခၚသည္၊ ေၿမကိုသက္ေသတည္၍ တရားေတာ္ ေဟာေနဟန္ၿဖစ္သည္၊၊

ေတာင္ဘက္မ်က္ႏွာမွ ဆင္းတုေတာ္မ်ားသည္ လက္ယာလက္ဖ၀ါးကို လက္ယာေၿခေတာ္ေပၚ၌ ပက္လက္လွန္ၿဖန္႔လ်က္ တင္ထားပုံမ်ားၿဖစ္သည္၊၊‘ဒါန မုၿဒ’ဟုေခၚသည္၊ ပစၥည္း ဥစၥာကို တြယ္တာ တတ္မက္မႈၿဖင့္ သိမ္းဆုပ္မထားဘဲ ပယတ ပါဏိ=ၿဖန္႔ထား ေသာလက္ရွိလ်က္ ရက္ရက္ေရာေရာ အလႈဒါနၿပဳရန္ တုိက္တြန္းလ်က္ တရားေဟာေတာ္မူဟန္ၿဖစ္သည္၊၊ အေနာက္ဘက္မ်က္ႏွာမွ ဆင္း တုေတာ္မ်ားသည္ လက္၀ဲလက္ေပၚမွာ လက္ယာလက္ကို ပက္လက္လွန္လ်က္ တင္ထားပုံမ်ား ၿဖစ္သည္၊ ‘စ်ာန မုၿဒ’ဟုေခၚသည္၊ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ စ်ာန္၀င္စားေနပုံ ၿဖစ္သည္၊၊

အဆင့္ေလးဆင့္တြင္ အတြင္းအၿပင္နံရံမ်ား၌ (၅၅၀)ဇာတ္ေတာ္ ရုပ္ပုံမ်ား၊ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ေနာက္ဆုံးဘ၀ပုံမ်ား၊ ဘုရားၿဖစ္ၿပီးပုံမ်ားကို ရုပ္လုံးကားအၿဖစ္ၿဖင့္ ထြင္းထုထားသည္ကို ေတြ႔ႏုိင္ပါ သည္၊၊ ႏွစ္ေပါင္း(၁၀၀၀)ေက်ာ္က ေက်ာက္ထြင္း ပန္းခ်ီကားခ်က္မ်ားမွာ ယေန႔တုိင္ ပီပီသသရွိေနဆဲ ၿဖစ္သည္၊၊

 ဘုရားအေလာင္းေတာ္ နိမိတ္ၾကီးေလးပါးၿမင္ပုံ၊ ေတာထြက္ပုံ၊ ဆႏၵ အမတ္ကို ၿမင္းႏွင့္အတူ ေနၿပည္ေတာ္သို႔ ၿပန္လႊတ္ပုံ၊ ဘုရားအေလာင္းေတာ္အား ၿဗဟၼာမင္းက သကၤန္းဆက္ကပ္ေနပုံမ်ားကို ေနာက္ဘက္မ်က္ႏွာတြင္ ေတြ႔ရသည္၊၊ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးတုိ႔အား တရား ေဟာေနပုံကို အေရွ႔ဘက္မ်က္ႏွာတြင္ ေတြ႔ႏုိင္သည္၊၊ ဇာတ္ကားပန္းခ်ီကားခ်ပ္ေပါင္း(၂၁၄၁) ရွိသည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊ ထုိေက်ာက္ထြင္း ပန္းခ်ီကားခ်ပ္မ်ားကို တခ်ပ္ၿခင္းဆက္လ်က္ စီတန္းထားမည္ဆုိလ်င္ (၃)မုိင္ခန္႔မွ်ရွိမည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊

ထုိေလးေဒါင့္ပုံ ေလးဆင့္ၿပီးေသာအခါ အထက္တြင္ အပုိင္းေလးဆင့္ရွိေသးသည္၊၊ ေအာက္ဆုံးအဆင့္တြင္ ေခါင္းေလာင္းပုံ ေစတီငယ္မ်ား အစဥ္အတုိင္း(၃၂)ဆူ၊(၂၄)ဆူ၊(၁၆)ဆူ၊ရွိ၍ စုစုေပါင္း ေစတီေတာ္ငယ္(၇၂)ဆူရွိပါသည္၊၊ ထုိေစတီေလးမ်ားမွာ အုပ္ေဆာင္းပုံစံကဲ့သုိ႔ နံရံတြင္အေပါက္ငယ္ေလးမ်ား ပါရွိသည္၊ အထဲတြင္ တင္ပလႅင္ေခြပုံ ေက်ာက္ဆင္းတု တဆူစီရွိပါသည္၊၊ ေအာက္ေလးဆင့္မွ ဆင္းတုေတာ္(၄၃၂)ဆူႏွင့္ ဤအဆင့္မွ ဆင္းတုေတာ္(၇၂)ဆူႏွင့္ ေပါင္းလ်င္ ဆင္းတုေတာ္ေပါင္း (၅၀၄)ဆူၿဖစ္သည္၊၊ ဆင္းတုေတာ္အားလုံး လူတကိုယ္စာမွ် ၾကီးပါသည္၊၊

ေစတီေတာ္ၾကီး၏ အထက္ဆုံးအဆင့္တြင္ အလယ္ဗဟုိဠ္တည့္တည့္၌ ေခါင္းေလာင္းပုံေစတီၾကီး ေတာ္တဆူ ရွိပါသည္၊၊ ထုိေစတီေတာ္တြင္မူ အတြင္းသုိ႔လႈိဏ္ေခါင္း မပါသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္၊၊ ဤေဗာေရာဗုေဒါေစတီေတာ္ၾကီးကို (၈)ရာစုတြင္ တည္ေဆာက္သည္ဟု ေစတီေတာ္သမုိင္းစာေပမ်ားက ဆုိပါသည္၊၊ (A.D.775)ခုတြင္ ၿပီးစီးသည္ဟု မွတ္တမ္းၿပဳထားသည္ကို ေလ့လာရပါသည္၊၊ ဤမွ်မ်ားၿပားေသာ ေက်ာက္တုံးမ်ားကို ၿပဳၿပင္သယ္ေဆာင္၍၊ ဤမွ်မ်ားၿပားေသာ ဆင္းတုေတာ္မ်ားႏွင့္ ေက်ာက္ထြင္း ဇာတ္ကားရုပ္လုံးမ်ားကိုထြင္း၍ တည္ထားလႈခဲ့ေသာ ေစတီေတာ္ၾကီး၏ မူလဒါယကာအမည္ကို မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ရွာေဖြမရေခ်၊၊

(A.D.8)ရာစုက ဘုန္းတန္ခုိးၾကီးမားေသာ ဘုရင္တပါးပါးက တည္ေဆာက္ခဲ့သည္ဟုသာ မွတ္ယူရေပမည္၊၊ ဘုရင္ခ်ည္းသက္သက္လည္း ဤမွ်ခန္းနားထည္၀ါေသာ ေစတီေတာ္ၾကီးကို မတည္ေဆာက္ႏုိင္၊ ၿပည္သူ ၿပည္သားမ်ားလည္း ပါ၀င္ရေပမည္၊ မ်ားစြာေသာအေၾကာင္းမ်ားကို ေထာက္ဆ၍ ထုိေခတ္ထုိအခါက အင္ဒုိကြ်န္းတခုလုံးသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြခ်ည္း ၿဖစ္မည္မွာ မလြဲႏုိင္ေခ်၊၊ ေဗာေရာဗုေဒါ ေစတီေတာ္ၾကီးတည္ခဲ့ေသာ (A.D.8)ရာစုေခတ္က အႏၵိယၿပည္မွစ၍ ပင္လယ္ကမ္းရိုးတမ္းတေလ်ာက္ မာလာယုကြ်န္း(ေခၚ) စကၤာပူႏုိင္ငံ၊ မေလးကြ်န္းစု၊ အင္ဒုိနီးရွား ကြ်န္းစုအားလုံး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ႏုိင္ငံမ်ားၿဖစ္သည္ဟု ပထ၀ီသမုိင္းကဆုိပါသည္၊၊

(13)ရာစုသို႔ေရာက္ေသာအခါ ဂ်ာဗားကြ်န္းမွ ‘ဟဂ်မ္၀ုရုက္’အမည္ရွိ ဟိႏၵဴဘုရင္သည္ သရီ၀ိဇယႏုိင္ငံကို တုိက္ခုိက္သိမ္းပိုက္၍ အင္ဒုိကြ်န္းစုအားလုံးကို အုပ္စုိးခဲ့သည္၊၊ ႏုိင္ငံ၏အမည္ကိုလည္း ‘မုိဂ်ဳိပဟစ္ ႏုိင္ငံေတာ္’ဟု ေခၚတြင္ေစေလသည္၊၊ ထုိအခ်ိန္က ဟိႏၵဴဘာသာကို ႏုိင္ငံေတာ္ ဘာသာအၿဖစ္ၿဖင့္ ကိုးကြယ္ခဲ့သည္၊၊

 (13)ရာစုႏွစ္မွာပင္ အာေရဘီယႏုိင္ငံ၊ ပါရွားႏုိင္ငံႏွင့္ အႏၵိယ ႏုိင္ငံအေနာက္ေတာင္ဘက္ကမ္းေၿခတုိ႔မွ မူစလင္ဘာသာ၀င္ ကုန္သည္မ်ားသည္ အင္ဒုိကြ်န္းမ်ားသုိ႔ ေရာက္လာၿပီး၊ အေၿခၿခေနထုိင္ကာ၊ ကြ်န္းသားတုိ႔အား မူစလင္ဘာသာသို႔ နည္းမ်ဳိးစုံၿဖင့္ စည္းရုံးသိမ္းသြင္းၿပီး၊ ေနာက္ဆုံးတြင္ ႏုိင္ငံကိုသိမ္းယူသည္အထိ ၿဖစ္လာေတာ့သည္၊၊ ဂ်ာဗားဟိႏၵဴ မုိဂ်ဳိပဟစ္ႏုိင္ငံေတာ္ၾကီးကုိ(1478)ခုတြင္ မူစလင္တို႔က အၿပီးအပုိင္သိမ္းယူလုိက္သည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေလ့လာရပါသည္၊၊

ထုိအခ်ိန္က ‘မုိဂ်ဳိပဟစ္’ ဟိႏၵဴဘုရင္ၾကီးသည္ မူစလင္တုိ႔လက္တြင္ အဖမ္းမခံလုိေသာေၾကာင့္ ကိုယ္တုိင္အဆုံးစီရင္ၿပီး နတ္ရြာစံရေလသည္၊၊ သားေတာ္အိမ္ေရွ႔မင္းသားသည္ ရသမွ်ၿပည္သူမ်ား၊ နန္း တြင္းသူ နန္းတြင္းသားမ်ားကိုစုစည္းၿပီး ဗာလီကြ်န္းသို႔ထြက္ေၿပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ေလသည္၊၊ ယၡဳအခ်ိန္ တုိင္ ေတြ႔ေနရေသာ ဗာလီကြ်န္းမွ ဟိႏၵဴဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ထုိမင္းသား၏ အဆက္အႏြယ္မ်ား ၿဖစ္သည္၊၊ မုိဂ်ဳပဟစ္ဘုရင္သည္ စုမၾတားကြ်န္း၏ ေနာက္ဆုံးဟိႏၵဴဘုရင္ၿဖစ္သည္၊ ထုိအခ်ိန္မွစၿပီး ယေန႔အထိ စုမၾကားကြ်န္းအပါ၀င္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံကို မူစလင္ဘာသာ၀င္ ဘုရင္ႏွင့္ အစုိးရတုိ႔က အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့သည္၊၊

ယေန႔အခ်ိန္တြင္ အင္ဒိုကြ်န္းမ်ား၌ ခရစ္ယန္ဘာသာ၀င္ အနည္းငယ္ႏွင့္အတူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္၊ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၀င္ႏွင့္၊ မူစလင္ဘာသာ၀င္အမ်ားဆုံးေနထုိင္ေသာ ႏိုင္ငံတခုအၿဖစ္ေတြ႔ႏုိင္သည္၊၊ (13)ရာစု မွစတင္၍ အင္ဒိုနီးရွားတြင္ ဗုဒၶဘာသာကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့သည္ဟု ဆုိႏုိင္သည္၊၊ အင္ဒိုနီးရွားေၿမေပၚတြင္ ဗုဒၶသာသာနာေတာ္ ႏွစ္ေပါင္း(700)နီးပါးမွ် ထြန္းကားခဲ့ဘူးသည္ဟု မွတ္သားရပါမည္၊၊

 အင္ဒိုကြ်န္း မ်ားေပၚမွ သာသနာေတာ္ဆုပ္ခြာခဲ့သည္မွာ (၂၁)ရာစုအထိဆုိလ်င္ ႏွစ္ေပါင္း (၉၀၀)ခန္႔ပင္ ရွိေပမည္၊၊ ေမတၱာ ခ်စ္ၿခင္း၊ ကရုဏာ သနားၿခင္း၊ မုဒိတာ ၀မ္းသာၿခင္း၊ ဥေပကၡာ အညီအမွ်စိတ္ထားၿခင္း စသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ စိတ္ဓာတ္တုိ႔၏ ရွင္သန္ေမြးဖြားခဲ့ရာ စုမၾတားေၿမေပၚတြင္ ဆန္႔က်င္ဘက္ခြန္အားတုိ႔ ၾကီးစိုးရာေခတ္သို႔ေရာက္ခဲ့သည္မွာ ရာစုႏွစ္ ရွစ္ခုမွခန္႔ မွ်ၾကာခဲ့သည္၊၊

အင္ဒုိဗုဒၶသာသနာေရာင္ခ်ည္ တဖန္သန္းခ်ိန္……..

(၁၃၁၅)ခု နတ္ေတာ္လဆန္း(၁၁)ရက္၊(၁၇.၁၂.၁၉၅၃)ခုတြင္ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ၊ ဂ်ာဗားကြ်န္း၊ ဂ်ကာ တာၿမဳိ့မွ မစ္တာဘြန္းအန္အမည္ရွိ ေက်ာင္းဆရာတစ္ဦးသည္ ၿမန္မာႏုိင္ငံ မဟာစည္သာသနာ့ရိပ္သာ သို႔ တရားအားထုပ္ရန္ ေရာက္လာခဲ့သည္၊၊

 ဘြန္းအန္သည္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီးအထံတြင္ ဗုဒၶ၏ ၀ိပႆနာတရားေတာ္မ်ားကို ၾကဳိးစားအားထုတ္ၿပီး တရားေတာ္မ်ားကို ေကာင္းေကာင္းသေဘာေပါက္ နားလည္လာကာ၊ သာသနာေတာ္၌ ရဟန္းၿပဳလိုေသာ စိတ္မ်ားၿဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္၊၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ မစ္တာဘြန္းအန္သည္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ၾကီးအထံတြင္ ရဟန္းၿပဳခြင့္ေတာင္းၿပီး၊ (၁၃၁၅)ခု၊ တေပါင္းလဆုတ္(၁၅)ရက္၊ (၅.၇.၁၉၅၄)ခု၊ စေနေန႔တြင္ ရဟန္းဒါယကာ သတုိးသီရိသုဓမၼ ဆာဦးသြင္+ေဒၚသိန္းသိန္းတုိ႔၏ ပစၥယာႏုဂၢဟၿဖင့္ ၿမင့္ၿမတ္သည့္ သာသနာ့ေဘာင္သို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ပါသည္၊၊

 မစ္တာဘြန္အန္၏ ရဟန္းခံရာတြင္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ၾကီးက ဥပဇၥ်ာယ္ဆရာ၊ တိပိဋကဆရာေတာ္ ဦး၀ိစိတၱသာရာဘိ၀ံသ၊ ဦးညာဏုတၱရ၊ သီဟုိဠ္ဆရာေတာ္ အာနႏၵာေမေတၱယ်၊ ဦးသုဇာတ၊ ဦး၀ဏၰိတဆရာေတာ္တုိ႔က ကမၼ၀ါဆရာေတာ္မ်ား ၿဖစ္ၾကသည္၊၊

သူသည္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ၾကီးႏွင့္ မဟာစည္တရားနည္းၿပ စာခ်ဆရာေတာ္မ်ားအထံတြင္ တရားအားထုတ္သည့္အၿပင္ ပါဠိစာေပမ်ားကိုလည္း (၂)ႏွစ္ခန္႔မွ် ၾကဳိးစားသင္ယူခဲ့ပါသည္၊၊ မစ္တာဘြန္းအန္၏ ရဟန္းဘြဲ႔အမည္မွာ အရွင္ဇိနရကၡိတဟူ၍ ၿဖစ္သည္၊၊ 

ၿမတ္စြာဘုရားရွင္က ေစာင့္ေရွာက္သူဟု အဓိပၸါယ္ရသည္၊၊ မဟာစည္ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ ပိဋကတ္စာေပအၿပင္ အၿခားအေထြေထြစာေပ မ်ားကိုလည္း ႏွ႔ံစပ္သူၿဖစ္ရကား အင္ဒိုရဟန္းေတာ္ အရွင္ဇိနရကၡိတအား ဗုဒၶ၏ လိုရင္းအဓိက်ေသာ သုတ္ အဘိဓမၼာ ၀ိနည္းတုိ႔ပါ၀င္သည့္ ပါဠိစာေပတုိ႔ကုိ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ႏွံ႔စပ္ေအာင္ သင္ၾကားေပးခဲ့သည္၊၊ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံတြင္ ေရွးယခင္က ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ေနေရာင္ လေရာင္ပမာထြန္းကားခဲ့ပုံမ်ားကိုလည္း မဟာစည္ဆရာေတာ္ ၾသ၀ါဒတစ္ရပ္အေနၿဖင့္ သင္ၾကား ေၿပာၿပခဲ့လိမ့္မည္မွာ မလြဲေခ်၊၊

အင္ဒိုနီးရွားရဟန္းေတာ္ အရွင္ဇိနရကၡိတသည္ မဟာစည္သာနာ့ရိပ္သာတြင္ ႏွစ္ႏွစ္နီးနီးမွ် တရာအားထုပ္ စာေပမ်ားသင္ၾကားၿပီးေသာအခါ ဤမွ်ေအးခ်မ္းစစ္မွန္သည့္ ၿမတ္ဗုဒၶ၏ တရားေတာ္မ်ား အင္ဒိုကြ်န္းမ်ားမွ ကြယ္ေၿပာက္ခဲ့ရသည္ကို ရင္နာမဆုံးၿဖစ္လာခဲ့သည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရွင္ဇိနရကၡိတ သည္ အင္ဒိုေၿမမွ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ၿပီးေသာ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို တဖန္အသက္ သြင္းလုိေသာ ဆႏၵမ်ားတ ဖြားဖြားၿဖစ္ေပၚလာသည္၊၊ သူသည္ မဟာစည္ဆရာေတာ္အထံတြင္ သာသနာၿပဳရဟန္းတပါး၌ ၿပည့္စုံသင့္သည့္ အရည္အၿခင္းမ်ားကို ၿပည့္စုံေအာင္ သင္ၾကား ၿဖည့္ဆည္းၿပီး မိခင္ႏုိင္ငံၿဖစ္သည့္ အင္ဒုိနီး ရွားႏုိင္ငံသုိ႔ ရဟန္း၀တ္ၿဖင့္ပင္ ရဲ၀ံ့စြာၿပန္လာခဲ့သည္၊၊

အရွင္ဇိနရကၡိတ၏ သာသနာၿပဳခရီးမွာ ပန္းခင္းလမ္းေလ်ာက္ရသလုိ ေၿဖာင့္ၿဖဴးခဲ့သည္ကား မဟုက္ပါ၊ အေၾကာင္းမွာ မြတ္စလင္ အစိုးရ တုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာအင္ဒိုေၿမသို႔ ရဟန္းအသြင္ၿဖင့္ သကၤန္း၀တ္ထား သည့္ အရွင္ဇိနရကၡိတအတြက္ ေနရာမရွိေတာ့ၿခင္းၿဖစ္သည္၊၊ သူ၏မိ သားစု ေဆြမ်ဳိးမ်ားသည္ပင္ မူစ လင္ဘာသာ၀င္မ်ား ၿဖစ္ေနရကား ဗုဒၶဘာသာသို႔ကူးေၿပာင္းရုံမွ်မကဘဲ ရဟန္းပါ၀တ္ၿပီးေသာ ရဟန္း ေတာ္ဘြန္းအန္ကို မူစလင္ဘာသာအလိုအရ မိစၧာဒိဌိစာရင္းသြင္းလုိက္ၾကေတာ့သည္၊၊ ေနစရာ ေနရာ ေပးဖုိ႔မဆုိထားႏွင့္ အိမ္ရိပ္နင္း သည္ကိုပင္ အမဂၤလာဟုေၿပာဆုိၾကေလသည္၊၊

မိခင္ အင္ဒိုေၿမတြင္ ေနစရာ ေနရာမရွိေတာ့ေသာ ရဟန္းေတာ္ဘြန္းအန္သည္ အင္ဒိုကြ်န္းမ်ားႏွင့္ မ်ားစြာမေ၀းသည့္ မာလာယုကြ်န္း(စကၤာပူ)တြင္ ရဟန္းဘ၀အတြက္ ေနရာအသစ္ကို ရွာေဖြခဲ့ရသည္၊၊ အင္ဒိုနီးရွားသည္ စကၤာပူမွ ေတာင္ဘက္မုိင္(၅၂၅)သာေ၀းသည္၊၊ ထိုအခ်ိန္က စကၤာပူတြင္ သီရိလကၤာဆရာေတာ္ ဘိကၡဳနာရဒ၊ အာနႏၵာေမတၱိယ၊ အရွင္ပိယဒႆိ စသည့္ အေက်ာ္ အေမာ္ဆ ရာေတာ္မ်ား ေနထုိင္ၾကေလသည္၊၊

 ထုိသီရိလကၤာဆရာေတာ္မ်ားက အင္ဒိုၿပည္ဖြား ၿမန္မာရဟန္း ေတာ္ အရွင္ဇိနရကၡိတကို လုိအပ္ေနေသးသည့္ ဗုဒၶစာေပမ်ား၊ တရားအားထုပ္နည္းမ်ားကို သင္ၾကား ေပးရုံမွ်မက၊ ဘာသာၿခားတုိ႔အား ဗုဒၶသာသနာသို႔ ယုံၾကည္လာေအာင္ သင္ၿပေဟာေၿပာနည္းမ်ားကို သင္ေပးၿခင္း၊ သာသနာ့ညီအကုိေတာ္မ်ားအၿဖစ္ၿဖင့္ အတူအကြေနထုိင္ခြင့္မ်ားကို ေစတနာ သဒၶါအား ေကာင္းေကာင္းၿဖင့္ ခြင့္ၿပဳခဲ့ၾကေလသည္၊၊

အရွင္ဇိနရကၡိတသည္ မာလာယုကြ်န္း သီဟုိဠ္ဆရာေတာ္မ်ားအထံတြင္ တရားအားထုပ္ စာေပသင္ ၾကားေနရင္း မိခင္အင္ဒိုကြ်န္းမ်ားသို႔ မၾကာခဏသြားေရာက္ၿပီး သူ၏မိသားစု၊ မိဘေဆြမ်ဳိးမ်ားမွ စ တင္ၿပီး ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ားကို ေဟာေၿပာသင္ၿပခဲ့သည္၊၊ တစတစ သူ၏မိသားစု၊ မိဘေဆြမ်ဳိးမ်ားမွ စတင္ၿပီး ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ယုံၾကည္လာကာ၊ ငါးႏွစ္သက္တမ္းသို႔ေရာက္ေသာအခါ အင္ဒိုေၿမေပၚ တြင္ ဗုဒၶဘာသာသို႔ ယုံၾကည္သူႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာသို႔ေၿပာင္းလာသူ အေရအတြက္ (၆၀၀)ေက်ာ္လာခဲ့သည္၊၊ 

 

ဗုဒၶဘာသာသို႔မေၿပာင္းေသးေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာကိုယုံၾကည္လာသူ အေရအတြက္မွာ ထုိ႔ထက္ပင္မ်ားသည္၊၊ အင္ဒုိဗုဒၶဘာသာ၀င္ အသစ္မ်ားက အရွင္ဇိနရကၡိတ၏ ၿမန္မာၿပည္မွ ဆရာအရင္းမ်ားကို ေတြ႔ဖူးခ်င္ၾကေၾကာင္းႏွင့္ အင္ဒုိေၿမေပၚတြင္ ဒီထက္မက သာသနာအေၿခခ်လို ၾကေၾကာင္း အရွင္ဇိနရကၡိတအား ေလ်ာက္ထားၾကေလသည္၊၊

အရွင္ဇိနရကၡိတႏွင့္ သူ၏ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အသစ္စက္စက္ ဒါယကာ ဒါယိကာမမ်ားေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿပီး ၿမန္မာႏုိင္ငံ သာသနာေရးဌာနသို႔ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံသုိ႔သင့္ေတာ္သည့္ သံဃာတပါးပါးၾကြေရာက္ သာသနာၿပဳရန္ ပင့္ေလ်ာက္လုိက္ၾကေလသည္၊၊ သာသနာေရးဌာနမွ အင္ဒုိနီးရွားသို႔ၾကြေရာက္ သာသနာၿပဳရန္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ၾကီးအား တာ၀န္ေပးလုိက္သည္၊၊ ဆရာေတာ္ၾကီးအေနၿဖင့္ လည္း တပည့္အရင္းၿဖစ္သည့္ အရွင္ဇိနရကၡိတအားခ်ီးေၿမွာက္လုိေသာေၾကာင့္ အင္ဒိုနီးရွားသုိ႔ၾကြေရာက္ သာသနာၿပဳရန္သေဘာတူခဲ့သည္၊၊

မဟာစည္ဆရေတာ္သည္ (၁၃၂၁)ခု၊ ကဆုန္လဆန္း(၈)ရက္၊(၁၄.၅.၅၉) ၾကာသာပေတးေန႔ ည(၈.၂၅)အခ်ိန္တြင္ ၿမန္မာၿပည္ ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွ စကၤာပူႏုိင္ငံသုိ႔ ဘီအုိစီေလယဥ္ၿဖင့္ ထြက္ခြာခဲ့ သည္၊၊ အဂၤလိပ္စာ အခက္ခဲရွိေသာ ဆရာေတာ္အား ဦးစိန္၀ွက္မွ စကၤာပူေလေၾကာင္းတေလ်ာက္ ကူညီပံ့ပုိးခဲ့ပါသည္၊၊ စကၤာပူသို႔ ညပိုင္း(၁၂.၅)ေရာက္သည္၊၊ 

စကၤာပူတြင္ တစ္ညမွ်က်ိန္းစက္ၿပီး ေနာက္ေန႔နံနက္(၁၀)နာရီတြင္ စကၤာပူမွ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံသုိ႔ ေလယဥ္ၿဖင့္ ခရီးဆက္သည္၊၊ ေန႔(၁)နာရီတြင္ ဂ်ာဗားကြ်န္း ဂ်ကာတာေလဆိပ္သို႔ ေရာက္သည္၊ ဆရာေတာ္သည္ အင္ဒိုနီးရွားတြင္ ၁၃၂၁ခု၊ ကဆုန္လဆန္း(၈)ရက္မွ၊ ၁၃၂၁ခု၊ နယုန္လဆုပ္၁၀ရက္အထိ သီတင္းသုံးၿပီး သာသနာၿပဳခဲ့သည္၊၊ ဆရာေတာ္၏ အင္ဒုိနီးရွားတြင္ ေနစဥ္အတြင္း သိမ္သမုတ္ၿခင္း ရွင္ႏွစ္ပါးၿပဳေပးၿခင္း ရဟန္းတပါးခံေပးၿခင္း၊စသည့္ သာသနာၿပဳလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္၊၊

တရားပြဲ(၄၀)ေက်ာ္ခန္႔ကိုလည္း ဘာသာၿပန္အကူအညီၿဖင့္ ေဟာေၿပာခဲ့ပါသည္၊၊ ယၡဳလက္ရွိ အင္ဒုိနီးရွားတြင္ ေတြ႔ၿမင္ေနရေသာ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သာသနာမွ အရွင္ဇိနရကၡိတႏွင့္ မဟာစည္ဆရာေတာ္တုိ႔မွ ဆင္းသက္ခဲ့ေသာ သာသနာၿဖစ္ေၾကာင္း ရုိးသားစြာ၀န္ခံရေပမည္၊၊

ဦးဘြန္းအန္တစ္ဦးတည္းမွ စခဲ့ေသာ အင္ဒုိနီးရွားသာသနာသည္ ယၡဳဆုိလ်င္ လူေပါင္းသန္းႏွင့္ခ်ီ၍ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာေတာ္သို႔ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီ ၿဖစ္သည္၊၊ ရဟန္း သာမေဏေပါင္းလည္း ရာဂဏန္းအထိရွိၿပီၿဖစ္ေၾကာင္း ၾကားသိရသည္၊၊ အရွင္ဇိနရကိၡတမွ စခဲ့ေသာအင္ဒိုနီးရွားသာသနာသည္ (၁၀.၁၀.၂၀၁၀)တြင္ အထြဋ္အထိပ္သို႔ေရာက္သည္ဟု ဆုိႏုိင္ပါသည္၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သူ၏ တပည့္အစဥ္ဆက္မွ ဆင္းသက္လာေသာ ဂ်ပန္လူမ်ဳိးဗုဒၶဘာသာ မစ္တာ တြန္ဂါရီယိုဂ်ဳိ အန္ကာဆာမိသားစုမွ အၿမင့္ေပ(၁၇၀)ရွိ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ပုံစံတူကို အင္ဒုိေၿမ၊ မီဒန္ၿပည္နယ္၊ ဘရာစတာဂီၿမဳိ႔တြင္ တည္ေဆာက္ လႈဒါန္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ၿဖစ္သည္၊၊ ထုိေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ အေနကဇာတင္ပြဲသို႔ ၿမန္မာႏုိင္ငံမွ သံဃာေတာ္ (၆၀၀)ေက်ာ္ၾကြေရာက္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ သိရပါသည္၊၊

“အလင္း စက္” စာဖတ္ပရိသတ္သို႔ ေဗာေရာဗုေဒါေစတီေတာ္ သမုိင္းႏွင့္ အင္ဒုိဗုဒၶသာသနာအေၾကာင္း အရွင္တင္ၿပခဲ့သည္မွာ ဤမွ်ဆုိလ်င္ အတန္အသင့္ၿပည့္စုံၿပီဟု ယူဆပါသည္၊၊ စိတ္၀င္စား သူမ်ားအေနၿဖင့္ အင္တာနက္မွာၿဖစ္ေစ၊ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားတြင္ၿဖစ္ေစ ဆက္လက္ေလ့လာၾက ရန္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အရွင့္အေနၿဖင့္ ၀က္ဆုိက္မ်ားတြင္ အတင္နည္းေနေသးသည့္ အေၾကာင္းအရာတရပ္ကို အင္တာနက္စာဖတ္သူမ်ားသုိ႔ တင္ၿပေပးၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊ လုံး၀ၿပည့္စုံသည္ဟုလည္း မဆုိႏုိင္ ပါ၊၊ 

အရွင္ ဤစာတမ္းကိုေရးသားရန္ အခ်က္လက္လိုခ်င္၍ ေလ့လာေသာအခါ အင္တာနက္တြင္ ၿမန္မာလိုေရးသားထားသည့္ အခ်က္အလက္ မရွိသေလာက္ ရွားသည္ကို သိလုိက္ရသည္၊၊ အရွင္ တင္ၿပေသာယၡဳစာတမ္းသည္ ထုိလိုအပ္ခ်က္ကို ၿဖည့္စြတ္ရာလည္း ေရာက္မည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ အရွင္ ဤစာတမ္းကိုေရးသားရာတြင္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ အင္ဒုိနီးရွား သာသနာၿပဳမွတ္ တမ္းစာအုပ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္လုိေရးသားသည့္ A study of Burobudur in Indonesia စာတမ္း၊အၿခား ပါးစပ္ရာဇ၀င္မ်ားကိုအေၿခ ၿပဳၿပီး ေရးသားပါေၾကာင္း ရုိးသားစြာ ၀န္ခံလိုပါသည္၊၊

ယၡဳစာတမ္းတြင္ စာဖတ္သူမ်ားအတြက္ ဗုဒၶဘာသာ သမုိင္းဗဟုသုတႏွင့္ ဘာသာေရးအၿမင္၊ လူမ်ဳိးေရး အၿမင္မ်ားအၿပင္၊ ဗုဒၶအႏုပညာဆုိင္ရာ ဗဟုသုတမ်ားကိုလည္း ရႏုိင္မည္ဟု ယုံၾကည္မိပါသည္၊၊ ကမၻာ့အၾကီးဆုံး ဗုဒၶေစတီေတာ္တစ္ဆူအေၾကာင္းကို သိခြင့္ရၿပီး၊ သြားေရာက္ၿပီး ေလ့လာဖူးေမွ်ာ္ ၾကည္ညဳိႏုိင္မည္ဆုိရင္ ပို၍ေက်းဇူးမ်ားမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

 ေစတီေတာ္ၾကီးကို ဖူးေမွ်ာ္ၾကည္ညဳိရင္း ေရွးေခတ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ ဘာသာတရား ေလးနက္မႈ၊ အႏုပညာစြမ္းရည္၊ လက္မႈပညာ တုိးတက္မႈ၊ လုပ္အားစြမ္းရည္မ်ားကို ေလ့လာရမည္ ၿဖစ္သည္၊ စက္မႈမထြန္းကားေသးသည့္ ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀၀)ခန္႔က တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ေစတီေတာ္ၾကီး၏ ခမ္းနားထည္၀ါမႈကိုလည္း အံ့ၾသဘနန္း ေတြ႔ရမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ 

မီးေတာင္မ်ားမွၿဖစ္ေသာ ေက်ာက္သားတုိ႔ၿဖင့္တည္ေဆာက္ထားသည့္ ေဗာေရာ ဗုေဒါေစတီေတာ္ၾကီး အေၾကာင္းကို ေလ့လာခြင့္ မွတ္သားခြင့္ရေသာ “အလင္း စက္”စာဖတ္သူမ်ား မိမိတုိ႔လက္ထက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သာသနာေတာ္ကို ေရွးေခတ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔ထက္ ေအာက္မက်ေစဘဲ ေထာက္ပံ့ အားေပးႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔ တုိက္တြန္းရင္း စာတမ္းကို အဆုံးသတ္လိုက္ပါတယ္၊၊

အရွင္ေက၀လ(အလင္းစက္)

{မဟာ၀ိဇၨာ-သီရိလကၤာ}

(၁၉.၁၁.၂၀၁၀)

(မွတ္ခ်က္/ ဗုဒၶသာနိကပထ၀ီ၀င္ (ေတာင္ေပါက္ဆရာေတာ္)၊ မဟာစည္ဆရာေတာ္ အင္ဒုိနီးရွား သာသနာၿပဳမွတ္တမ္းႏွင့္၊ အၿခားအင္တာနက္မွတ္တမ္းမ်ား၊ ေဗာေရာဗုေဒါေစတီေတာ္ၾကီး UNESCO မွတ္တမ္းမ်ားကို ကိုးကား၍ ဤစာတမ္းကို ေရးသားပါသည္၊၊)

အျပည့္အစံုသို႔....

ျပန္ေခါက္ထားပါ..

သတိပ႒ာန္ မိတ္ဆက္၊၊ ၊၊

မိုးလင္း လာတယ္၊ မ်က္ႏွာသစ္၊ နံနက္က္စာ စား၊ အလုပ္သြား၊ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္၊ ညေနစာ စား၊ ည အိပ္၊ ………………….......၊
မုိးလင္း လာတယ္၊ မ်က္ႏွစ္သစ္၊ နံနက္က္စာ စား၊ အလုပ္သြား၊ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္၊ ညေနစာ စား၊ ည အိပ္၊ …………………ဒါက ေန႔စဥ္ ဘ၀သံသရာ၊၊

ကေလးတစ္ေယာက္ ေမြးဖြားလာတယ္၊ အသက္ရွင္ဖုိ႔ အၿပဳ အစုကို ခံယူရတယ္၊ ေက်ာင္းတက္တယ္၊ မိသားစုဘ၀ကို တည္ေထာင္တယ္၊ ေသဆုံးတယ္၊…………………၊
ကေလးတစ္ေယာက္ ေမြးဖြားလာတယ္၊ အသက္ရွင္ဖုိ႔ အၿပဳ အစုကို ခံယူရတယ္၊ ေက်ာင္းတက္တယ္၊ မိသားစုဘ၀ကို တည္ေထာင္တယ္၊ ေသဆုံးတယ္၊ ဒါက ဘ၀တစ္ခုတုိင္းရဲ့ သံသရာ၊၊

ေန႔စဥ္ဘ၀ႏွင့္ ဘ၀တစ္ခုကို ဆင္ၿခင္သုံးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ လူတုိ႔၏ဘ၀သည္ ထူး၍မၿခားနားသည္ကုိ သိႏုိင္သည္၊၊ ရုိးစင္းသည့္ ဤဘ၀ေလးထဲမွာပင္ ရႈပ္ေထြးလွသည့္ အခက္အခဲမ်ားကို လူတုိ႔ေန႔စဥ္ ရင္ဆုိင္ေနၾကရသည္၊၊ အက်ပ္အတည္းမ်ားကို ေက်ာ္လြန္ႏုိင္၍ ဘ၀ေအာင္ၿမင္သူမ်ား ရွိသလုိ၊ အခက္ အခဲ အက်ပ္အတည္းမ်ား အၾကားတြင္ မရုံးသာ မဖယ္သာဘဲ ဘ၀ကိုအရႈံးႏွင့္ အဆုံးသတ္ သြားရသူမ်ားလည္း ရွိသည္၊၊

စာသင္ေက်ာင္းႏွင့္ တကၠသိုလ္သုိ႔ တက္ေရာက္သၿဖင့္ ေအာင္လက္မွတ္ႏွင့္ ဘြဲ႔ဒီဂရီတုိ႔ ရသည္၊ ပညာတတ္ဟု အသိအမွတ္ၿပဳ ခံလာရသည္၊၊ အလုပ္ လုပ္သၿဖင့္ ေငြေၾကး အၿမတ္အစြန္းကို ရသည္၊ ခ်မ္းသာသူအၿဖစ္ အသိအမွတ္ၿပဳခံလာရသည္၊ ဘ၀ေနသာ ထုိင္သာရွိလာသည္၊၊ ခက္သည္က ရလာသည့္ ေအာင္လက္မွတ္ႏွင့္ ဘြဲ႔ဒီဂရီတုိ႔သည္ ရံခါမ်ားစြာတြင္ လုိခ်င္လြန္းသည့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ကြက္လပ္ကို ၿဖည့္ဆည္း မေပးႏုိင္ၿခင္း ၿဖစ္သည္၊၊ ရလာသည့္ စီးပြားဥစၥာကလည္း ထုိးနည္း လည္းေကာင္းပင္၊ လုိခ်င္လြန္းသည့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အက်ပ္အတည္းမ်ားကို ၿဖည့္ဆည္းမေပးႏုိင္၊၊

ဤသုိ႔ဆုိလ်င္ အမ်ားတကာ ထင္ၿမင္ယူဆေနၾကသည့္ ဘြဲ႔ဒီဂရီႏွင့္ စီးပြားဥစၥာတုိ႔သည္ ဘ၀၏လိုအပ္ ခ်က္အားလုံးကို အၿပည့္အစုံ အေၿဖမေပးႏုိင္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္၊၊ ပညာတတ္ဟု အသိအမွတ္ၿပဳ ထားသည့္ ဘြဲ႔ဒီဂရီႏွင့္၊ စီးပြားဥစၥာဆုိသည္ကလည္း ဘ၀တြင္မရွိ၍ မၿဖစ္ၿပန္၊၊ ဤသုိ႔ဆုိလ်င္ ဘ၀ၿပႆနာကို အၿပည့္အ၀အေၿဖေပးႏုိင္ဖုိ႔ ေနာက္ထပ္တစ္စုံတရာကို ရွာၾကည့္သင့္ေသးသည္၊၊

အရွင္အေနၿဖင့္ သတိပဌာန္က်င့္စဥ္ကို လူ႔ဘ၀၏ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဟာကြက္မ်ားကို အေၿဖရွာရန္ အေကာင္းဆုံး က်င့္စဥ္တစ္ခုဟု ၿမင္သည္၊၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဟာကြက္ဆုိရာတြင္ အထီးက်န္မႈ၊ စိတ္ရႈပ္ေထြး ေနာက္က်ိမႈ၊ မေက်နပ္မႈ၊ မတင္းတိမ္ႏုိင္မႈ၊ အလုိစိတ္မ်ား မ်ားၿပားလာမႈ၊ စိတ္က်ဥ္းက်ပ္မႈ၊ မႏွစ္သက္မႈ၊ မုန္းတီးမႈ၊ နာက်ဥ္းမႈစသည္တုိ႔ ပါ၀င္သည္၊၊ ဤသတိပဌာန္က်င့္စဥ္ကို ၿမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဒီဃနိကာယ္၊ မဟာ၀ဂၢပါဠိတြင္ မဟာသတိပဌာနသုတ္ အမည္ၿဖင့္ ေဟာၾကား ထားပါသည္၊၊ ဘုရားရွင္သည္ သတိပဌာန္က်င့္စဥ္ကို မသင္ၿပမွီ သတိပဌာန္က်င့္စဥ္ကို က်င့္သုံး ေသာအားၿဖင့္ အက်ဳိး(၅)မ်ဳိးကို အရင္ညြန္ၿပထားသည္၊၊

(၁) သန္႔ရွင္းသည့္ စိတ္အစဥ္ကို ရေစတတ္သည္၊၊
(၂) ပူေဆြးမႈ၊ ငိုေၾကြးမႈကို ၿပီးဆုံးေစတတ္သည္၊
(၃) ကိုယ္ဆင္းရဲမႈ၊ စိတ္ဆင္းရဲမႈကို ရပ္တန္႔ေစတတ္သည္၊
(၄) မွန္ကန္ တိက်သည့္ ပညာကို ရေစတတ္သည္၊
(၅) နိဗၺာန္ကို ရေစတတ္သည္၊


အထက္တြင္ ေဖာ္ၿပခဲ့သည့္ အက်ဳိးငါးမ်ဳိးကို အေသးစိတ္ ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ၊၊ လူတုိ႔၏စိတ္သည္ ပင္ကိုယ္မူလအားၿဖင့္ ပု၀ါအၿဖဴေလးမ်ားႏွင့္ တူသည္၊ အလြန္ၿဖဴစင္သည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊ အၿဖဴေရာင္၏ သဘာ၀အတုိင္း အညစ္အေၾကးစြန္းထင္းရန္ လြယ္ကူသည္၊၊ လူတုိ႔၏စိတ္သည္လည္း အမွားတစ္ခုမွ စတင္ၿပီး၊ မ်ားစြာမေရတြက္ႏုိင္ေသာ အမွားမ်ားကို သိ၍ၿဖစ္ေစ၊ မသိလုိက္ဘဲ ၿဖစ္ေစ က်ဴးလြန္ေနတတ္သည္၊ ဤအမွားမ်ားကပင္ လူသား၏စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာကို အေရာင္မ်ဳိးစုံေအာင္ ေရးခ်ယ္သြားေတာ့သည္၊၊

အၿဖဴေရာင္ စိတ္အၿဖစ္မွ အေရာင္မ်ဳိးစံုစြန္းထင္းသည့္ ဘ၀ကိုပိုင္ဆုိင္လာရေသာ လူသားသည္ မိမိ၏ မၿဖဴစင္ေတာ့သည့္ အၿဖစ္ကို မိမိဘာသာသိေနၿပီး၊ ကိုယ့္ဘ၀ကို မသတီေတာ့သည့္ အေၿခအေနမ်ား ၿဖစ္လာသည္၊၊ သတိပဌာန္က်င့္စဥ္သည္ အညစ္အေၾကး စြန္းထင္းေနသည့္ လူသား၏ စိတ္အစဥ္ကို သန္႔ရွင္းေစတတ္သည္ဟု ပါဠိမွတ္တမ္းတြင္ ေလ့လာရသည္၊၊ ပါဠိစာေပတြင္ ဤေဖာ္ၿပခ်က္ကို “သတၱာနံ ၀ိသုဒၶိယာ”ဟု ေတြ႔ရသည္၊၊

ၿမန္မာစကားတြင္“အပူရုပ္ကို ဟန္လုပ္ေနရသည္”ဟူေသာ စကားတစ္ခုရွိသည္၊ မွန္သည္၊၊ လူတုိ႔၏ ေန႔စဥ္ ဘ၀တြင္ အေပ်ာ္ဆုိသည္ထက္ ပူပင္စရာမ်ားကသာ တေန႔ထက္ တေန႔ တုိးလာေနသည္၊၊ စိတ္ႏွလုံးတြင္ ပူလြန္းသည့္ ဒဏ္ကို မခံမရက္ႏုိင္သည့္အခါ မ်က္၀န္းအိမ္မွ မ်က္ေရစမ်ားအၿဖစ္ က်လာရေတာ့သည္၊၊ လူေရွ႔သူေရွ႔ ခ်မၿပရဲသည့္ ထုိမ်က္ေရစမ်ားတုိ႔သည္ အိပ္စက္ရာ ေခါင္းအုံး ထက္တြင္ စုပုံကုန္ေတာ့သည္၊၊
တခ်ဳိ႔က အပူရုပ္ကို ဟန္လုပ္ၿပီး ၿပရဲေသးသည္၊ အပူရုပ္ကို ဟန္ေသာ္မွ လုပ္၍ မၿပရဲေသာသူတုိ႔သည္ မိမိအပူရုပ္ကို လူၿမင္မခံ၀ံ့ေတာ့ဘဲ အခန္းေအာင္းသမားဘ၀သုိ႔ပင္ ေရာက္ေနၾကရၿပန္သည္၊၊ သတိ ပဌာန္က်င့္စဥ္သည္ ထုိအပူရုပ္မ်ားကို ၾကည္လင္လာေစတတ္ၿပီး၊ သုတ္ေပးမည့္သူမရွိသည့္ မ်က္ေရစ မ်ားကိုလည္း ထာ၀ရခမ္းေၿခာက္သြားေစတတ္သည္ဟု မဟာသတိပဌာနသုတ္ ပါဠိမူရင္း တြင္ ေလ့ လာရပါသည္၊၊ ဤေဖာ္ၿပခ်က္ကို “ေသာက ပရိေဒ၀ါနံ သမတိကၠမာယ”ဟု မူရင္းပါဠိတြင္ ေလ့လာ ႏုိင္သည္၊၊

လူတုိ႔၏ဘ၀တြင္ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနရေသာအခ်ိန္ထက္ စိတ္ဆင္းရဲ ကိုယ္ဆင္းရဲေနရေသာ အခ်ိန္က ပိုမ်ားေၾကာင္း ေန႔စဥ္ဘ၀ၿဖတ္သန္းမႈမ်ားက သက္ေသၿပဳေနသည္၊၊ ဆင္းရဲဆုိရာတြင္ တခါတရံ မရွိ၍ ဆင္းရဲသည္၊ တခါတရံ ရွိ၍ ဆင္းရဲသည္၊ မည္သည့္ ဆင္းရဲမွ် ခ်ဳိသည္မရွိ၊ ခါးသက္ သည္သာ၊၊ မရွိသည့္ ဆင္းရဲဒဏ္ကို ေက်ာ္လြန္ခ်င္လြန္း၍ မရုိးမသား စီးပြားရွာမိရာမွ နာမည္ပ်က္၊ ဂုဏ္သိကၡာက်ရုံမွ်မက ေထာင္တြင္ဘ၀ဆုံးရသူမ်ားလည္း ရွိသည္၊၊ ရွိသည့္ဒဏ္ကို မခံႏုိင္၍ အိပ္ေဆး မ်ားစြာေသာက္ၿပီး ဘ၀အဆုံးသတ္ၾကသည့္ ဘီလ်ံနာ၊ မီလ်ံနာသူေဌးၾကီးမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္ suicide လုပ္ၾကေသာ ဓနရွင္ၾကီးအေၾကာင္းကိုလည္း မၾကာခဏ ၾကားသိေနရၿပန္သည္၊၊ သုိ႔ဆုိလ်င္ ရွိၿခင္းေရာ မရွိၿခင္းပါ ဆင္းရဲမ်ားသာ ၿဖစ္ေၾကာင္း သိသာသည္၊၊
သတိပဌာန္က်င့္စဥ္သည္ ရွိဆင္းရဲႏွင့္ မရွိဆင္းရဲႏွစ္မ်ဳိးမွ ေက်ာ္လြန္ေစတတ္ၿပီး ပကတိခ်မ္းသာ အစစ္ကို ရေစတတ္သည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊ ဤေဖာ္ၿပခ်က္ကို ပါဠိမူရင္းတြင္“ဒုကၡ သမတိကၠမာယ”ဟု ေတြ႔ရပါသည္၊၊

လူဟူသည္ ဘ၀တြင္ အသက္ႏွင့္လူလုပ္သည္ဆုိသည္ထက္ အခ်ိန္မ်ားစြာတြင္ ဂုဏ္သိကၡာၿဖင့္ လူလုပ္ေနၾကရသည္၊၊ မိမိဂုဏ္သိကၡာကို ပ်က္စီးေစသည့္ အေၿပာအဆုိ အၿပဳအမူမ်ားကို ထိပ္တုိက္ခံရ ေသာအခါ အမ်က္ထြက္ၿခင္း၊ စိတ္အတြင္း မခံမရက္ႏုိင္ၿဖစ္ၿခင္းမ်ား ၿဖစ္လာရသည္၊၊ လက္စားေခ်သည့္ အဆင့္အထိ ေရာက္ေသာ အမ်က္ထြက္မႈ၊ လက္စားေခ်ခြင့္မရေသာ စိတ္အတြင္းတြင္ တႏုံ႔ႏုံ႔ခံ စားရမႈမ်ားသည္လည္း လူသားတုိ႔တြင္ ခံစားေနၾကရသည္၊၊ ဤစိတ္အေၿခအေနမ်ားသည္ တဘက္သူကိုထက္ ခံစားေနရသည့္ မိမိကို အရင္ေလာင္ကြ်မ္းေစသည္၊၊ သတိပဌာန္က်င့္စဥ္သည္ ထုိစိတ္မခံ မရက္ႏုိင္ၿဖစ္မႈ မ်ားကို ၿငိမ္းေအးေစတတ္သည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊ ဤေဖာ္ၿပခ်က္ကို “ေဒါမနႆာနံ သမတိကၠမာယ” ဟုေတြ႔ရ ပါသည္၊၊

တကယ္ စစ္မွန္သည့္ ပညာကို တတ္သြားၾကသည့္ အရိယာမ်ားမွာ သူတုိ႔၏ဘ၀ကို ႏွိမ္ခ်သည္ထက္ ႏွိမ္ခ်ၿပီး ေနသြားၾကသည္ကို ပါဠိစာေပေနရာမ်ားစြာတြင္ ေလ့လာရသည္၊၊ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟတုိ႔လည္း အလြန္နည္းသြားၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္၊၊ ယေန႔ေခတ္ ပညာတတ္ဆုိသူမ်ားသည္ သူတုိ႔၏ဘ၀ကို ထည္၀ါသည္ထက္ ထည္၀ါေအာင္ ေနၿပတတ္ၾကသည္၊၊ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟတုိ႔လည္း သာမာန္လူတုိ႔ထက္ ပိုမ်ားေနဟန္ ေတြ႔ရၿပန္သည္၊၊ ဤအေၿခအေနတြင္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လုိက္ေလ်ာ ညီေထြ မၿဖစ္ေတာ့ဘဲ အထီးက်န္ဆန္လြန္းသည့္ ဘ၀သို႔ေရာက္ၾကရေသာ ပညာတတ္ဆုိသူမ်ားစြာကို လည္း ေတြ႔ရေသးသည္၊၊ မွန္ကန္သည့္ ပညာတတ္တုိ႔၏ သေဘာထားကို မပုိင္ဆုိင္ေသးေၾကာင္း သက္ေသၿပဳေသာ အေၿခအေန တစ္ရပ္ၿဖစ္သည္၊၊
သတိပဌာန္က်င့္စဥ္သည္ မာန္မာနကင္းၿပီး၊ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟတုိ႔နည္းပါးေသာ ပညာကို တတ္ေစတတ္သည့္ သတၱိရွိသည္ဟုလည္း ဆုိပါသည္၊၊ ဤေဖာ္ၿပခ်က္ကို ပါဠိမူရင္းတြင္“ၪာယႆ အဓိဂမာယ”ဟုေတြ႔ရသည္၊၊

ဘာသာတရား(Religion)တုိင္းတြင္ ပန္းတုိင္ရွိၾကသည္၊ ဗုဒၶဘာသာ၏ ပန္းတုိင္မွာ နိဗၺာန္ၿဖစ္သည္၊၊ နိဗၺာန္ မည္မွ် ခ်မ္းသာသည္၊ ေအးခ်မ္းသည္၊ မည္မွ်ေကာင္းသည္႔ အရသာၿဖစ္သည္ဟု ဂုဏ္တင္ေနရလ်င္ ေရႊဖလားကို ေငြအနားကြပ္သကဲ့သို႔သာ ၿဖစ္ေခ်ေတာ့မည္၊၊ သာမန္ဘ၀ ပန္းတုိင္ေလးမ်ားပင္ ရရွိသူကို မည္မွ်ခ်မ္းသာေစေၾကာင္း ေက်နပ္အားရေစေၾကာင္း ရဖူးသူတုိင္း သိၾကသည္၊၊ နိဗၺာန္၏ ဂုဏ္ထူးမ်ားစြာကို အကၡရာေ၀ါဟာရၿဖင့္ ေဖာ္ၿပ၍ မၿဖစ္ႏုိင္ေခ်၊၊ ဤမွ် ၿပည့္စုံသည့္ နိဗၺာန္ဟူေသာ ဘ၀ပန္းတုိင္ကိုလည္း သတိပဌာန္က်င့္စဥ္ကို က်င့္သုံးၿခင္းက ေပးစြမ္းႏုိင္ေၾကာင္း ဆုိပါသည္၊၊ ဤေဖာ္ၿပခ်က္ကို “နိဗၺာနႆ သစၧိကရိယာယ”ဟု သင္ၿပထားပါ သည္၊၊

အရွင္ သတိပဌာန္က်င့္စဥ္အက်ဳိးမ်ားကို ဤမွ်အေလးအနက္ တင္ၿပလာသည္မွာ လူတုိင္း သတိ ပဌာန္အက်င့္ကို က်င့္သုံးေစခ်င္၍ ၿဖစ္သည္၊၊ ဘာသာအယူ ေၿပာင္းေနစရာ မလိုဘဲ ဘာသာတုိင္း က်င့္သုံးႏုိင္ေသာ က်င့္စဥ္ၿဖစ္ၿပီး၊ အက်ဳိးခံစားႏုိင္ေသာ အက်င့္ၿဖစ္သည္၊၊ သတိပဌာန္အေလ့အက်င့္ ရွိေသာသူမ်ားသည္ ၿပႆနာအရပ္ရပ္ကို ရင္ဆုိင္ေၿဖရွင္းရာတြင္လည္း သာမန္လူတုိ႔ထက္ တည္ၿငိမ္၊ ေအးေဆးသည္ကို အေတြ႔အၾကဳံအရ သိရပါသည္၊၊

လူတို႔၏ ဘ၀တြင္ စီးပြားဥစၥာလုိအပ္သည္၊
ပညာတတ္ဟု အသိမွတ္ၿပဳသည့္ ဘြဲ႔ဒီဂရီတုိ႔ လုိအပ္သည္၊
စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ၿပည့္စုံမႈအတြက္ သတိပဌာန္ လုိအပ္သည္၊၊

သတိပဌာန္အက်င့္ဟု ဆုိသၿဖင့္ လူသူမနီးသည့္ ေတာၾကီး ၿမက္မည္းထဲတြင္ တစ္ေယာက္တည္း သစ္ပင္ေအာက္တြင္ က်င့္သုံးရသည့္ က်င့္စဥ္တစ္ခုဟု မထင္ေစလုိပါ၊ လူအသြင္ကို ခြာၿပီး ရေသ့ ရဟန္းအသြင္ေၿပာင္းၿပီးမွ က်င့္လုိ႔ရသည့္ အက်င့္ဟုလည္း မထင္မွတ္ေစလုိပါ၊ ယၡဳလက္ရွိအသြင္ၿဖင့္ ေန႔စဥ္ အလုပ္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ေနရင္း က်င့္သုံး၍ရေသာ အက်င့္ၿဖစ္ပါသည္၊၊

သတိပဌာန္ မိတ္ဆက္သည္ ဤမွ်ၿဖင့္ ၿပည့္စုံၿပီဟု ထင္ပါသည္၊၊ အရွင္၏ ဤစာတမ္းမွာ သတိပဌာန္ အက်င့္ကို စာဖတ္သူတုိ႔ က်င့္သုံးေစခ်င္၍ မိတ္ဆက္ရုံမွ် ၿဖစ္ပါသည္၊ သတိပဌာန္က်င့္သုံးနည္း အၿပည့္အစုံကို တင္ၿပရန္ မဟုက္ပါ၊၊ က်င့္သုံးနည္းမ်ားကို ေဖာ္ၿပထားသည့္ အဂၤလိပ္ ဘာသာၿပန္ စာအုပ္၊ ၿမန္မာ စာအုပ္မ်ားစြာ ရွိပါသည္၊ ထုိထုိ ဆရာေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔ သင္ၿပထားသည့္ ရုပ္/သံဖုိင္ မ်ားစြာလည္း ရွိပါသည္၊၊ ရွာေဖြ ေလ့လာၿပီး က်င့္သုံးၾကရန္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

သတိပဌာန္အက်င့္၏ အက်ဳိးအားလုံးကို စကားတစ္လုံးတည္းၿဖင့္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ရလ်င္ “စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဟာကြက္ကို ၿဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္သည္”ဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဘ၀ဟူသည္ကလည္း ကုိယ္ကာယ ခ်မ္းသာ ေနကာမွ်ၿဖင့္ မၿပည့္စံု၊ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာမ်ားပါ ခ်မ္းသာ ေအးခ်မ္းေနကာမွ အၿပီးတုိင္ ၿပည့္စုံသည္၊၊ ကိုယ္ကာယ ခ်မ္းသာမႈအတြက္ စီးပြားဥစၥာႏွင့္ ပညာတတ္ အသိမွတ္ၿပဳ ဘြဲ႔ဒီဂရီမ်ားက တာ၀န္ယူၾကေပမည္၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ၿပည့္စုံမႈအတြက္မူ သတိပဌာန္အက်င့္က အာမခံေပးႏုိင္ေၾကာင္း တင္ၿပလုိက္ပါသည္၊၊

“အလင္း စက္”စာဖတ္သူမ်ားေရာ“အလင္း စက္”စာကို မဖတ္သူမ်ားပါ၊ ကိုယ္ကာယေရာ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာပါ ခ်မ္းသာၾကပါေစ…………..၊၊

အလင္း စက္
(၂၇.၁၀.၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုသို႔....

ျပန္ေခါက္ထားပါ..