ကမၻာေပၚတြင္ အသိအမွတ္ၿပဳဘာသာၾကီးေလးခုရွိပါသည္၊၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ခရာစ္ယန္ဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မူစလင္ဘာသာတုိ႔ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဘာသာအသီးသီးတြင္ တည္ေထာင္သူတုိ႔ရွိၾကပါ သည္၊၊ ဗုဒၶဘာသာသည္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ဘာသာၾကီးတစ္ခုၿဖစ္ပါသည္၊၊
ဗုဒၶရွင္ေတာ္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာတြင္ သံဃာအဖြဲ႔အစည္းၾကီးႏွစ္ခု တည္ရွိပါသည္၊၊ ဘိကၡဳသံဃာႏွင့္၊ ဘိကၡဳနီသံဃာတုိ႔ ၿဖစ္ၾကပါသည္၊၊ ဘိကၡဳသံဃာဟူသည္မွာ အမ်ဳိးသားရဟန္း အဖြဲ႔အစည္းကိုေခၚတြင္ၿပီး၊ ဘိကၡဳနီသံဃာဟူသည္မွာ အမ်ဳိးသမီးရဟန္းအဖြဲ႔အစည္းကို ေခၚပါသည္၊၊
ပါဠိေတာ္အေထာက္အထားမ်ားအရ ဘိကၡဳသံဃာအဖြဲ႔အစည္း၏အစသည္ ပဥၥ၀ဂၢီငါးပါးတုိ႔တြင္ တစ္ဦး အပါအ၀င္ၿဖစ္သည့္ အရွင္ေကာ႑ညမွ စခဲ့ပါသည္၊၊ ဘိကၡဳနီသံဃာအဖြဲ႔အစည္း၏အစသည္ ၿမတ္စြာ ဘုရားရွင္၏ အေဒၚအရင္းေတာ္စပ္သူ မိေထြးေတာ္ေဂါတမီမွ စခဲ့ပါသည္၊၊ အရွင္၏ယၡဳစာတမ္းတြင္ ဘိကၡဳနီသံဃာ မည္သုိ႔မည္ပုံစတင္ခဲ့သည္ကို ပါဠိေတာ္၊ အဌကထာ အေထာက္မ်ားႏွင့္အညီတင္ၿပ ပါမည္၊၊
မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီသည္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္၏မယ္ေတာ္ မဟာမာယာ၏ ညီမအရင္းၿဖစ္ပါသည္၊ မဟာမာယာေဒ၀ီသည္ ၿမတ္စြာဘုရားအေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳမင္းသားကုိ ဖြားၿမင္အၿပီး၊ ခုႏွစ္ရက္ အၾကာတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္၊၊ ထုိအခ်ိန္မွစတင္၍ ညီမအငယ္ၿဖစ္သည့္ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီ သည္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ကို ႏုိ႔ခ်ဳိတိုက္ေကြ်းလ်က္ ေမြးၿမဴေစာက္ေရွာက္ခဲ့သည္၊၊
သိဒၶတၱမင္းသားသည္ ဖခင္သုေဒၶါဒနမင္းၾကီး၏ ထီးနန္းအရုိက္အရာကို မဆက္ခံဘဲ၊ ေတာထြက္ တရားက်င့္ေတာ္မူကာ ဘုရားအၿဖစ္သို႔ဆုိက္ေရာက္ေတာ္မူၿပီး၊ ေရွးေခတ္အိႏၵိယေဒသၾကီးတြင္ ဗုဒၶဘာသာဟူ၍ ကမၻာ့ဘာသာၾကီးတစ္ခုကို တည္ေထာင္လိုက္ပါသည္၊၊ ထုိေခတ္ထုိအခါက အိႏၵိယတုိက္ၾကီးထဲတြင္ ဗုဒၶဘာသာအလ်င္ ဘာသာေပါင္းမ်ားစြာပင္ တည္ရွိေနၿပီး၊ ဆုိင္ရာဘာသာအလိုက္ ဘုရားမ်ားစြာလည္း တည္ရွိေနၿပီးၿဖစ္သည္ကို ဤေနရာတြင္မွတ္သားရပါမည္၊၊
ဗုဒၶရွင္ေတာ္တည္ေထာင္ေသာ ဗုဒၶဘာသာသည္ ရွိႏွင့္ၿပီးၿဖစ္သည့္ဘာသာ အယူ၀ါဒမ်ာႏွင့္မတူ၊ ထူးၿခားသည့္ လက္ေတြ႔သေဘာဆန္ေသာ ဘာသာအယူအဆၿဖစ္ရကား ေရွးေခတ္ အိႏၵိယတုိက္ၾကီးအတြင္းရွိ လူမ်ားစြာတုိ႔၏ သေဘာက်ႏွစ္သက္မႈကိုလ်င္ၿမန္စြာရရွိၿပီး၊ သာသနာေတာ္အတြင္းသုိ႔ အမ်ဳိးသားမ်ားစြာ ရဟန္းၿပဳလာခဲ့ၾက ပါသည္၊၊ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း အမ်ဳိးသားမ်ားစြာ သာသနာေတာ္အတြင္းသို႔၀င္ေရာက္ၿပီး ရဟန္းၿပဳလာခဲ့သည္ၿဖစ္ ရကား သာသနာေတာ္တြင္ ဘိကၡဳသာသနာေတာ္ အေၿခခုိင္မာခဲ့ၿပီဟု ဆုိရပါမည္၊၊
ေရွးေခတ္အိႏၵိယအေခၚအားၿဖင့္ သကၠတုိင္း၊ ကပိလ၀တ္ၿပည္၊ နိေၿဂာဓာရုံေက်ာင္းတုိက္ၾကီးအတြင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ သီတင္းသုံးေနစဥ္က ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မိေထြးေတာ္ ေဂါတမီသည္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္အား သာသနာေတာ္အတြင္း ၀င္ေရာက္၍ရဟန္းၿပဳလုိပါေၾကာင္း ေလ်ာက္ထားခဲ့ပါသည္၊၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္မွ လက္မခံေၾကာင္း မိေထြးေတာ္ေဂါတမီသုံးၾကိမ္ေလ်ာက္တင္သည္ကို သုံးၾကိမ္တိုင္ပင္ ၿငင္းပယ္ခဲ့ပါ သည္၊၊
အိႏၵိယ၏ ဂဂၤါၿမစ္ေရအလ်င္ႏွင့္အတူ အခ်ိန္တုိ႔သည္တေရြ႔ေရြ႔ကုန္ဆုံးခဲ့ၿပီ ၿဖစ္သည္၊၊ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီသည္ အသက္အရြယ္အားၿဖင့္ ေၿခာက္ဆယ္သုိ႔ ခ်ည္းနင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီၿဖစ္သည္၊၊ ကပိလ၀တ္ ေနၿပည္ေတာ္ၾကီးအတြင္းတြင္ အားကုိးရာ သုေဒၶါဒနမင္းၾကီးလည္း မရွိေတာ့ၿပီ၊ ေၿမးေတာ္ရာဟုလာ၊ သားေတာ္နႏၵမင္းသားတုိ႔မွာလည္း ရဟန္းၿပဳသြားၾကၿပီၿဖစ္သည္၊၊ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီသည္ ဗုရင္မ ၾကီးဘ၀ၿဖင့္ ရႈပ္ေထြးလွသည့္ တုိင္းၿပည္အေရးအရာမ်ားကို ေန႔ညေဆာင္ရြက္ေနရသည္ကို ၿငီးေငြ႔လွ ၿပီၿဖစ္သည္၊၊
သူမအေနၿဖင့္ သာသနာေတာ္အတြင္း၀င္ေရာက္၍ “ေလာကုတၱရာ တရားဓမၼ”မ်ား၏ အဆီအႏွစ္ကိုစံ စားလုိလွၿပီၿဖစ္သည္၊၊ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီသည္ ခယ္မေတာ္ ယေသာဓရာ မင္းသၼီးႏွင့္အတူတုိင္ ပင္ေဆြးေႏြးၿပီး၊ ကိုယ္တုိင္ပင္ ဆံပင္မ်ားကိုရိပ္ၿဖတ္၊ ဖန္ရည္ဆုိးအ၀တ္မ်ားကို ၀တ္ဆင္ၿပီး၊ လုိက္ပါ လုိေသာ အမ်ဳိးသၼီးအားလုံးကို ဦးေဆာင္ကာ၊ ၿမတ္စြာဘုရားေနေတာ္မူသည့္ ေ၀သာလီၿပည္၊ မဟာ ၀ုန္ေတာ၊ ၿပာသာဒ္ေက်ာင္းတုိက္ၾကီးသုိ႔ ကပိလ၀တ္ၿပည္မွ ယူဇနာ(၅၀)၊ မုိင္အားၿဖင့္ (၄၀၀)ခရီးကို ေၿခလ်င္ခရီးၿဖင့္ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကပါသည္၊၊
ယၡဳေခတ္ကဲ့သုိ႔ လမ္းေခ်ာမ်ားမရွိေသးသည့္ ေရွးေခတ္အိႏၵိယတုိက္၊ တုိင္းၿပည္တစ္ခုမွ တုိင္းၿပည္တစ္ ခုသို႔ ဖိနပ္မပါဘဲ ေခ်လ်င္ခရီးဆက္ခဲ့ၾကသည့္ အမ်ဳိးသမီးတန္းၾကီးကို စာဖတ္သူမ်ား အာရုံတြင္ၿမင္ ၾကည့္ႏုိင္ပါသည္၊၊ ပါဠိေတာ္မွတ္တမ္းတြင္ ၿမတ္စြာဘုရားအထံသို႔ အမ်ဳိးသမီးတန္းၾကီး ေရာက္ေသာ အခါ ႏုနယ္သည့္အမ်ဳိးသၼီးမ်ား၏ ေၿခဖ၀ါးတုိ႔မွေသြးအလိမ္းလိမ္းထြက္လ်က္ေနသည္ဟု ပါရွိသည္ကို ေတြ႔ရသည္၊၊
ဤခရီးႏွင့္ပတ္သက္၍ သီရိလကၤာပညာရွင္ “Prof. Mohan Wijayaratna”က၊ သူ၏“Buddhist Nuns” စာအုပ္တြင္ “မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီႏွင့္၊ ယေသာဓရာေဒ၀ီ ဦးေဆာင္ေသာဤခရီးသည္ ကမၻာ့အဦးဆုံး အမ်ဳိးသမီးလြတ္ေၿမာက္ေရးအတြက္ လႈပ္ရွားမႈခရီးစဥ္ၾကီး တစ္ခုၿဖစ္ေၾကာင္း”မွတ္တမ္းတင္ ထားပါသည္၊၊
မဟာပဇာပတိေဂါတမီႏွင့္၊ ယေသာဓရာေဒ၀ီ ဦးေဆာင္ေသာအမ်ဳိးသမီးတန္းၾကီးသည္ ၿပာသာဒ္ ေက်ာင္းတုိက္ၾကီး၏ မုခ္၀သုိ႔ေရာက္ေသာအခါ၊ ေက်ာင္းတုိက္ၾကီးအတြင္း၀င္ေရာက္၍ ဘုရားရွင္ႏွင့္ မေတြ႔၀န္႔ၾကဘဲ၊ မုခ္ဦးအ၀တြင္ငိုေၾကြးလ်က္ ရပ္တည္ေနၾကပါသည္၊၊ အရွင္အာနႏၵာသည္ အမ်ဳိးသၼီး မ်ားတန္းစီငုိေၾကြးေနရာသို႔လာေရာက္ၿပီး အက်ဳိးအေၾကာင္းကို ေမးၿမန္းေသာအခါ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီမွ ရဟန္းၿပဳလုိ၍ ကပိလ၀တ္ေနၿပည္ေတာ္မွ ေၿခလ်င္လာခဲ့ရပါေၾကာင္း ေလ်ာက္တင္ေလ သည္၊၊
အရွင္အာနႏၵာသည္ ၿမတ္စြာဘုရားထံ ၿပန္လာခဲ့ၿပီး၊ အရွင္ဘုရား အမ်ဳိးသၼီးမ်ားကို ရဟန္းၿပဳခြင့္ေပးေစ ခ်င္ပါသည္ဟု သုံးၾကိမ္တုိင္ေလ်ာက္တင္သည္ကို ၿမတ္စြာဘုရားရွင္မွ သုံးၾကိမ္တုိင္ပင္ ၿငင္းပယ္ခဲ့ပါ သည္၊၊ ထုိအခါ အရွင္အာနႏၵာသည္ “ၿမတ္စြာဘုရား, အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ သာသနာေတာ္အတြင္း ရဟန္း ဘ၀ၿဖင့္ေနသည္ရွိေသာ္ ေလာကုတၱရာ တရားဓမၼအႏွစ္ကို ရရွိႏုိင္ပါသေလာ၊” ဟုေမးၿမန္းလိုက္ ပါသည္၊၊
ၿမတ္စြာဘုရားရွင္မွ “အာနႏၵာ, အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ ရဟန္းဘ၀ၿဖင့္ ေလာကုတၱတရာ ခ်မ္းသာအစစ္ကို ခံယူစံစားႏုိင္သည့္ စြမ္းရည္အၿပည့္ပင္ရွိေၾကာင္း၊” မိန္႔ေတာ္မူပါသည္၊၊ ထုိအခါအရွင္အာနႏၵာမွ “ၿမတ္စြာဘုရား ဤသို႔ဆုိလ်င္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားကို သာသနာေတာ္တြင္ ရဟန္းၿပဳခြင့္ေပးသင့္ပါေၾကာင္း၊” အခုိင္အမာ ေလ်ာက္တင္ေလသည္၊၊ ထုိအခါ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္မွ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ အကယ္၍ ဂရုဓံ ဆယ္ပါးကိုလိုက္နာႏုိင္ပါမူ သာသနာေတာ္တြင္ “ဘိကၡဳနီသံဃာ”အမည္ၿဖင့္ အမ်ဳိးသၼီးရဟန္းအဖြဲ႔ အစည္းကုိ တည္ေထာင္ခြင့္ၿပဳေၾကာင္း မိန္႔ေတာ္မူလုိက္ပါသည္၊၊
မဟာပဇာပတိေဂါတမီႏွင့္ ယေသာဓရာေဒ၀ီတုိ႔ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ ထုိအခ်ိန္မွစတင္ ၍ ၿမတ္စြာဘုရားအထံေတာ္တြင္ “ဂရုဓံရွစ္မ်ဳိး”ကို၀န္ခံၾက၍ ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးမ်ား ၿဖစ္လာ ခဲ့ၾကပါသည္၊၊ ရဟန္းအၿဖစ္သို႔ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီးေသာ မဟာပဇာပတိေဂါတမီႏွင့္၊ ယေသာဓရာဦးေဆာင္ ေသာ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ ဘုရားရွင္ညြန္ၿပေတာ္မူသည့္ တရားေတာ္မ်ားအတုိင္း က်င့္ၾကံ၊ ၾကဳိးစား အားထုတ္ၾက၍၊ ရဟႏၱာေထရီမၾကီးမ်ား ၿဖစ္လာခဲ့ၾကပါသည္၊၊
{မွတ္ခ်က္/ ပါဠိေတာ္မူရင္းတြင္ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီဦးေဆာင္ေသာအမ်ဳိးသၼီး (၅၀၀)တုိ႔ ၿမတ္စြာ ဘုရားအထံခြင့္ပန္ၾကရာ မဟာပဇာပတိေဂါတမီသည္ အ႒ဂရုဓမၼ=ဂရုဓံရွစ္မ်ဳိးကို က်င့္သုံးလုိက္နာ ပါမည္ဟု၀န္ခံလုိက္ကာမွ်ၿဖင့္ အလုိအေလ်ာက္ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးအၿဖစ္ကုိ ရရွိသည္၊၊ ယ ေသာဓရာႏွင့္ က်န္အမ်ဳိးသၼီးမ်ားကို ၿမတ္စြာဘုရားရွင္မွ သံဃာေတာ္တုိ႔အား ရဟန္းခံေပးေစသည္ဟု တုိက္ရိုက္လာရွိပါသည္၊၊}
“ဂရုဓံ (၈)မ်ဳိး”
(၁) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ပါးသည္ အသက္တစ္ရာပင္ၿဖစ္ေသာ္လည္း ယေန႔မွရဟန္းၿဖစ္လာ ေသာ ဘိကၡဳ=အမ်ဳိးသားရဟန္းကုိ အရုိအေသေပးရမည္၊၊
(၂) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ ရဟန္းအမ်ဳိးသားရွိေသာေက်ာင္း၌သာ ၀ါဆုိရမည္၊၊
(၃) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ လခြဲတုိင္း ရဟန္းအမ်ဳိးသား=ဘိကၡဳသံဃာ၌ ဥပုသ္ေမး ၿခင္း၊ အဆုံးအမခံယူၿခင္းႏွစ္မ်ဳိးကို လုိလားခံယူရမည္၊၊
(၄) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ ၀ါကြ်တ္ေသာအခါ အမ်ဳိးသား=ဘိကၡဳသံဃာအထံ၌ သံသ ယရွိခဲ့ေသာ္ ဆုံးမရန္ ေလ်ာက္ထားရမည္၊၊
(၅) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ သံဃာဒိေသသ္အာပတ္သင့္ခဲ့ေသာ္ ဘိကၡဳသံဃာ၊ ဘိကၡဳနီ သံဃာႏွစ္မ်ဳိးအထံ၌ ပကၡမာနတ္ကို က်င့္သုံးရမည္၊၊
(၆) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးၿဖစ္လုိသူ အမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ (၂)ႏွစ္တုိင္ တရားေၿခာက္မ်ဳိးကို က်င့္ သုံးၿပီးလ်င္ ဘိကၡဳသံဃာ၊ ဘိကၡဳနီသံဃာႏွစ္မ်ဳိးအထံ၌ ရဟန္းခံရမည္၊၊
(၇) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ ဘိကၡဳ=ရဟန္းအမ်ဳိးသားကို ၾကမ္းတမ္းေသာစကားကုိ မ ေၿပာဆုိရ၊၊
(၈) ဘိကၡဳနီ=ရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ ဘိကၡဳ=အမ်ဳိးသားရဟန္းကို ဆုံးမၾသ၀ါဒ မေပးရ၊၊
အထက္တြင္ ေဆြးေႏြးေဖာ္ၿပသည့္ ဂရုဓံရွစ္မ်ဳိးတုိ႔သည္ ဘိကၡဳနီသာသနာ စည္ပင္တုိးတက္ေစရန္၊ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ အစတည္ေထာင္ရန္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ခ်မွတ္ေပးသည့္ ဘိကၡဳနီသာသနာ ေတာ္၏ ေရေသာက္ၿမစ္စည္းကမ္း ရွစ္မ်ဳိးပင္ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ေဖာ္ၿပခဲ့ၿပီးသည့္ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီႏွင့္ ယေသာဓရာေဒ၀ီတုိ၏ ၾကဳိးစားမႈၿဖင့္ ဘိကၡဳနီသာသနာ ေတာ္ၾကီးသည္ ဘိကၡဳသာသနာေတာ္နည္းတူ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္က အိႏၵိယတုိက္ၾကီး အတြင္းတြင္ ေနလပမာစည္ပင္ ၿပန္႔ပြားခဲ့ပါသည္၊၊ အရဟန္းအမ်ဳိးသၼီးတုိ႔သည္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ပညတ္ေတာ္မူသည့္ သိကၡာပုဒ္ေပါင္း(၃၃၁)ပုဒ္ကို မၾကဳိးမေပါက္ေအာင္ ေစာင္င့္ထိမ္းၾကရပါသည္၊၊ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီသည္ ဘိကၡဳသာသနာေတာ္၏ အစအမ်ဳိးသၼီးရဟန္းၿဖစ္သကဲ့သုိ႔ ဘိကၡဳနီ သာသနာ၏မိခင္ၾကီးဟုလည္း ေခၚတြင္ရပါမည္၊၊
ေနာင္ေသာအခါ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္အတြင္းသို႔ အဆင့္မ်ဳိးစုံမွအမ်ဳိးသၼီးမ်ားစြာ ၀င္ေရာက္ရဟန္း ၿပဳလာခဲ့ၾကသည္ကုိ ပါဠိေတာ္မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေလ့လာရပါသည္၊၊ ဗုရင္မၾကီး တည္ေထာင္ေသာ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္အတြင္းသို႔ ဗုရင့္သၼီးေတာ္မ်ား၊ သူေဌးသူၾကြယ္သၼီးမ်ား၊ ကုန္သည္သၼီးမ်ား၊ ဆင္းရဲသားသၼီးမ်ား၊ သူေတာင္းစားအမ်ဳိးသၼီးမ်ားအထိဘ၀အလႊာ အသီးသီးတို႔မွ၀င္ေရာက္၍ ရဟန္း ၿပဳလာၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္၊၊
ဘာသာ၀ါဒမတူသည့္ အၿခားဘာသာမ်ားမွအမ်ဳိးသမီးမ်ားစြာလည္း ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္အတြင္း သုိ႔၀င္ေရာက္လ်က္ ရဟန္းၿပဳလာၾကသည္ကုိ ထူးၿခားစြာေတြ႔ရပါေသးသည္၊၊ ပါဠိေတာ္က်မ္းမ်ားတြင္ ေထရီအပါဒါန္ ပါဠိေတာ္က်မ္းၾကီးသည္ ထူးခြ်န္သည့္ ဘိကၡဳနီ=အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအေၾကာင္း မွတ္တမ္းၿပဳ ထားသည့္ က်မ္းၾကီးၿဖစ္ပါသည္၊၊
ဗုဒၶရွင္ေတာ္လက္ထက္က အမ်ဳိးသားရဟန္းမ်ားနည္းတူ အမ်ဳိးသၼီးရဟန္းမ်ားသည္လည္း မ်ားစြာသာ သနာေတာ္အတြက္ အက်ဳိးၿပဳၾကသည္ကုိ ပါဠိေတာ္မ်ားတြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားပါသည္၊၊ ၿမတ္စြာ ဘုရားရွင္သည္ သာသနာေတြအတြက္ ထူးခြ်န္သူမ်ားကုိ ဧတဒဂ္ဘြဲ႔ထူးၿဖင့္ ခ်ီးေၿမွာက္ေလ့ရွိရာ ဘိကၡဳနီ=အမ်ဳိးသၼီးရဟန္း (၁၃)ပါးတုိ႔သည္လည္း ဧတဒဂ္ဘြဲ႔ထူးကုိ ၿမတ္စြာဘုရား၏အထံမွ ရရွိခဲ့ၾက ပါသည္၊၊
ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ကို တစတင္တည္ေထာင္သူ မဟာပဇာပတိေဂါတမီသည္ သက္ေတာ္(၁၂၀) တြင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ခဲ့ပါသည္၊၊ သူမတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ၾကီးသည္လည္း ေန ေရာင္၊ လေရာင္ပမာထြန္းေတာက္ခဲ့ၿပီး၊ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ၿပဳေတာ္မူအၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၅၀၀) ေက်ာ္တုိင္ အိႏၵိယတုိက္ၾကီးအတြင္း တည္တန္႔ၿပန္႔ပြားခဲ့ၿပီး၊ “ေလာကုတၱရာ ေဗာဓိပကၡိယတရား”မ်ား ကို ဘ၀ႏွစ္၍ၾကဳိးစားလိုသူ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၊ လူ႔ဘ၀လူအသြင္ၿဖင့္ အားကုိးရာမဲ့ေနသည့္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ား စြာတုိ႔၏မွီခုိရာ ေညာင္ညဳိပင္ ေအးရိပ္သာၾကီးတစ္ခုၿဖစ္ခဲ့ပါသည္၊၊
ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္သည္ အိႏၵိယတုိက္ၾကီးမွ သာသနာေတာ္ႏွစ္ (၃၀၄)၊ B.C 240,တြင္ အာ ေသာကဘုရင္မင္းၾကီး၏ တတိယသံဂၤါယနာပြဲၾကီးမွစတင္ၿပီး သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ ၿပန္႔ပြားခဲ့ပါသည္၊၊ ၿပန္႔ပြားပုံမွာ တတိတယသဂၤါယနာစည္းေ၀းပြဲၾကီး၏ဆုံးၿဖတ္အရ အာေသာကမင္းၾကီး၏သားေတာ္ “အရွင္မဟာမဟိႏၵ”သည္ ထုိအခ်ိန္က “နာဂဒီပ၊ လကၤာဒီပ၊”ဟုေခၚတြင္ေသာ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ သာသနာၿပဳၾကြရန္ တာ၀န္ေပးအပ္ခံရပါသည္၊၊
အရွင္မဟာမဟိႏၵသည္ သီရိလကၤာသို႔သာသနာၿပဳၾကြေတာ္မူရာ မ်ားစြာေအာင္ၿမင္သၿဖင့္ သီရိက လကၤာမွ အမ်ဳိးသားမ်ားစြာပင္ သာသနာေတာ္အတြင္းသုိ႔ ရဟန္းအၿဖစ္၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္၊၊ ထုိအ ခ်ိန္တြင္ နာဂဒီပကြ်န္းအရွင္ “ေဒ၀ါနံပီယတိႆ ရွင္ဘုရင္”၏ႏွမေတာ္အရင္း “အႏုလာေဒ၀ီ”မင္းသၼီး သည္ သာသနာေတာ္အတြင္း ဘိကၡဳနီ၀တ္လိုသၿဖင့္ အရွင္မဟာမဟိႏၵမေထရ္သည္ ႏွမေတာ္အရင္း ၿဖစ္သူ ဘိကၡဳနီ“သဃၤမိတၱာေထရီ”အား ပင့္ေခၚေစပါသည္၊၊
ရဟန္းမ သဃၤမိတၱာေထရီသည္ နာဂဒီပကြ်န္းသုိ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံမွ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ပြင့္ေတာ္မူရာ မဟာေဗာဓိ ပင္ၾကီး၏ ေတာင္ဘက္ကိုင္းပြားႏွင့္အတူ ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါသည္၊၊ ထုိေဗာဓိပင္ကို အႏုရာဓပူရၿမဳ့ိ ေတာ္၌ စုိက္ထားသည္မွာယေန႔တုိင္ ၿမင္ေတြ႔ႏုိင္ပါေသးသည္၊၊ ဤသို႔ၿဖင့္ သဃၤမိတၱာေထရီသည္ အႏုလာမင္းသၼီးအမွဴးၿပဳေသာ နာဂဒီပကြ်န္းသူအမ်ားအၿပားတုိ႔အား ရဟန္းခံေပးၿခင္းၿဖင့္ သီရိလကၤာ ႏုိင္ငံ၏ ဘိကၡဳနီသာသနာကိုအစၿပဳိးေပးခဲ့ပါသည္၊၊
အႏုလာေဒ၀ီမွစတင္ခဲ့ေသာ သီရိလကၤာဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္သည္ ေဒ၀ါနံပီယတိႆမင္းလက္ ထက္မွ “၀လဂမၺမင္း”လက္ထက္တုိင္ ႏွစ္ေပါင္း(1200)ခန္႔ တည္ရွိခဲ့သည္ဟု သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊ ဘိကၡဳနီ သာသနာေတာ္မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါသည္၊၊ ထုိေခတ္အခါက ဘိကၡဳနီသာသနာ မည္မွ်တုိးတက္ စည္ကားခဲ့သည္ကို အႏုလာမင္းသၼီးမွ အႏုလာဘိကၡဳနီၿဖစ္လာသူ သီရိလကၤာဘိကၡဳနီမိခင္ၾကီး သီ တင္းသုံးရာေက်ာင္းတုိက္ၾကီးတစ္ခုတည္းတြင္ပင္ ဘိကၡဳနီ (၉၀၀၀၀)ေက်ာ္မွ်ရွိေၾကာင္းကို မွတ္တမ္း တင္ထားပါသည္၊၊ အၿခားဘိကၡဳနီေက်ာင္းတုိက္ေပါင္းမ်ားစြာလည္း ရွိပါေသးသည္၊၊
သဃၤမိတၱာေထရီကုိ ဆရာအရာထားလ်က္ အႏုလာေဒ၀ီမွ စတင္ခဲ့ေသာ သီရိလကၤာဘိကၡဳနီသာသ နာေတာ္သည္ ႏွစ္တစ္ေထာင္နီးပါး စည္ပင္ၿပီးတည္တန္႔ခဲ့ၿပီး၊ ေနာင္ေသာအခါ သီရိလကၤာကြ်န္းတြင္ စစ္ပြဲၾကီးမ်ား၊ ကပ္ေဘးၾကီးမ်ားေပၚေပါက္လာေသာေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရၿပန္ပါပါသည္၊၊ ယၡဳအခါ ထုိ ကြယ္ပခဲ့ေသာ ဘိကၡဳနီသာသနာကို သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္ၿပီး ဘိကၡဳနီသာသနာကိုၿပန္လည္ တည္ေထာင္ထားသည္ကို ေတြ႔ၿမင္ရပါသည္၊၊ ထုိဘိကၡဳနီရဟန္းခံပြဲ ၾကီးကို အိႏၵိယတြင္က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ “ကုသုမ”အမည္ရွိ သီရိလကၤာပညာတတ္ အမ်ဳိးသၼီးတစ္ဦးသည္ ရဟန္းခံခဲ့ၿပီး၊ သီရိလကၤာသုိ႔ၿပန္လာကာ ဘိကၡဳနီသာသနာကိုၿပန္႔ပြားေအာင္ ၾကဳိးစားအားထုတ္ခဲ့ပါ သည္၊၊ သူမသည္ “ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ေလ့လာခ်က္စာတမ္း”ၿဖင့္ (Ph.D=ပါရဂူဘြဲ႔)ကုိရယူႏုိင္ခဲ့ပါ သည္၊၊ ယၡဳအခါသီရိလကၤာတြင္ မ်ဳိးဆက္သစ္ဘိကၡဳနီ (၃၀၀၀)ေက်ာ္မွ်ရွိေၾကာင္းသိရ ပါသည္၊၊
ဗုဒၶရွင္ေတာ္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ သာသနာေတာ္သက္တမ္း အႏွစ္ (၂၅၀၀)ေက်ာ္ခဲ့ၿပီးသည့္ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္မူ ဘိကၡဳ=အမ်ဳိးသားသံဃာ၊ သာသနာေတာ္ၾကီးတစ္ခုသာ မူလအတုိင္းက်န္ ရွိေနၿပီး၊ မူလဘိကၡဳနီ သာသနာေတာ္ၾကီးမွာ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ကြယ္ပခဲ့ၿပီၿဖစ္ ပါသည္၊၊ မဟာ ယာနဗုဒၶဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ၾကသည့္အခ်ဳိ႔ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ကုိ ၿပန္လည္ တည္ေထာင္ထားၾကေသာ္လည္း ၿမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္က ဘိကၡဳနီသာသနာ ေတာ္ႏွင့္ အႏွစ္သာရအားၿဖင့္မ်ားစြာ ကြာၿခားသည္ဟု သိရွိရပါသည္၊၊
ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္ သီရိလကၤာမွ ၿမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ၿပန္႔ပြားခဲ့ရာတြင္ ေထရာ၀ါဒ ပါဠိပိဋတ္ေတာ္ မ်ားႏွင့္၊ ဘိကၡဳသံဃာသာေရာက္ရွိၿပန္႔ပြားခဲ့ၿပီး၊ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ ၿမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ေရွးေခတ္က ေရာက္ရွိခဲ့ေၾကာင္း သမုိင္းမွတ္တမ္းမရွိသည္ၿဖစ္ရကား၊ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္သည္ ၿမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မည္သည့္ေခတ္ကမွ ေရာက္ဖူးၿခင္းမရွိေၾကာင္း ေလ့လာရပါသည္၊၊
အရွင္တုိ႔၏ၿမန္မာႏုိင္ငံေတာ္တြင္ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ကို ေထရာ၀ါဒ၀ိနည္းေတာ္ႏွင့္အညီ တည္ ေထာင္ရန္ အခ်ဳိ႔ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား အၾကိမ္ၾကိမ္ၾကဳိးစားဖူးၾကေသာ္လည္း ယေန႔တုိင္ေအာင္ၿမင္မႈ မရရွိေသးသည္ကို ေတြ႔ၿမင္ရပါသည္၊၊ သာသနာေတာ္အတြက္ အလြန္ေက်းဇူးမ်ားသည့္ က်မ္းေပါင္း (၂၂)က်မ္းေက်ာ္ႏွင့္၊ မိလိႏၵပဌွာအ႒ကထာ၊ မန္းကြန္းရိပ္သာၾကီးကို တည္ေထာင္ေတာ္မူသည့္ “သထုံ ေဇတ၀န္ ဆရာေတာ္ၾကီး”ကမူ ဘိကၡဳနီသာသနာကို တည္ေထာင္လုိက တည္ေထာင္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာတုိ႔တြင္ တည္ေထာင္ႏုိင္ေလာက္သည့္ ေဖာ္ၿပခ်က္မ်ားစြာ အထင္ကရရွိ ေၾကာင္းကို မိန္႔ဆုိေတာ္မူပါသည္၊၊
အရွင္တုိ႔၏ ၿမန္မာႏုိင္ငံေတာ္တြင္ ဘိကၡဳသာသနာၿပန္လည္တည္ေထာင္မႈႏွင့္ဆက္စပ္၍ အၾကီး အက်ယ္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား အၾကိမ္ၾကိမ္အၿငင္းပြားလ်က္ ရွိခဲ့ၾက၊ ရွိေနၾကဆဲၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဘိကၡဳနီ သာသနာေတာ္ တည္ေထာင္သင့္သည္ဟု အယူအဆရွိေသာဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားမွလည္း ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာအေထာက္အထားအခုိင္အမာၿဖင့္ ေၿပာဆုိသည့္အနည္းတူ၊ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ ယေန႔အခါတြင္ တည္ေထာင္ရန္မၿဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း သုံးသပ္သည့္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားမွလည္း အခုိင္ အမာအေထာက္အထားၿပဆုိသည္ကို ေလ့လာရပါသည္၊၊
သုိ႔ေသာ္ ဘိကၡဳနီသာသနာေတာ္ကို ယေန႔အခါတြင္ တည္ေထာင္ရန္မၿဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဟူ၍ သုံးသပ္ယူဆ ေတာ္မူၾကေသာ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားသည္လည္း ပါဠိပိဋကတ္အရာတြင္ အမွန္တကယ္တတ္ကြ်မ္း ေတာ္မူၾကသည့္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားပင္ၿဖစ္ၾကရကား သာမန္အသိညာဏ္အေတြးမွ်ၿဖင့္ ေ၀ဖန္ရန္ခက္ ခဲလွေတာ့သည္၊၊
အရွင္၏ ေသးႏုလွသည့္ အေတြးအထင္အရကုိလည္း တင္ၿပလုိပါသည္၊ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာတြင္ ဆယ္ပါးသီလမွ်ေဆာက္တည္သည့္ “သီလရွင္ အမ်ဳိးသၼီး”မ်ားကိုပင္ အသိအမွတ္ၿပဳႏုိင္လ်င္ ဘိကၡဳနီ သာ သနာတည္ေထာင္သည္ကုိ ခြင့္မၿပဳႏုိင္ဖြယ္ရာမရွိဟု အၿမင္ရွိပါသည္၊၊ မည္သုိ႔ဆုိေစ ဘိကၡဳနီသာ သနာေတာ္သည္ “ၿဖစ္ပ်က္အစဥ္၏ ႏိွပ္စက္မႈေအာက္တြင္ အၿခားသခၤါရတရားမ်ားနည္းတူ ကြယ္ပခဲ့ၿပီ ၿဖစ္သည္၊၊” သုိ႔ေသာ္“မရွိၿခင္းသည္ ရွိလာဖုိ႔အေၾကာင္း ၿဖစ္သည္”ဟူသည့္ နတၳိပစၥည္း၏သေဘာ တရား အေတြးအေခၚမ်ားကို မေမ့အပ္ေခ်၊၊
အေၿခအေန အခ်ိန္အခါရ အမွန္တကယ္လုိအပ္လာၿပီး၊ ဘိကၡဳနီသာသာေတာ္တည္ေထာင္ရန္ အစြမ္း အစရွိေသာအမ်ဳိးသၼီးမ်ား ဗုဒၶဘာသာအတြင္းေပၚေပါက္လာေသာ တစ္ေန႔တြင္ဘိကၡဳနီ သာသနာ ေတာ္ၾကီးသည္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ၾကီးအတြင္း ၿပန္လည္ေပၚထြန္းလာလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရပါ သည္၊၊ ဤအတြင္ ဘိကၡဳသာသနာေတာ္အေၾကာင္းစာတမ္း အေတာ္အတန္မွ် ၿပည့္စုံၿပီဟုယူဆပါ သည္၊၊ ဤစာတမ္းကိုဖတ္ရႈ၊ ေလ့လာသူမ်ားအထဲတြင္ “အလင္းစက္ အရွင္”ထက္ ဘိကၡဳနီသာသနာ ေတာ္ သမုိင္းတတ္သိ သူမ်ားအေနၿဖင့္ မွားယြင္းခြ်တ္ေခ်ာ္မႈမ်ားေတြ႔ရွိခဲ့ေသာ္ ေဆြးေႏြးၿပဳၿပင္ေပးရန္ ခြင့္ပန္ အပ္ပါသည္၊၊
စာဖတ္သူမ်ားအားလုံး အသိညာဏ္၊ ပညာၿဖင့္ မိမိဘ၀ႏွင့္၊ ေလာကတုိးတက္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿပဳႏုိင္သူမ်ားၿဖစ္ပါေစေၾကာင္း “အလင္းစက္ အရွင္”ဆႏၵၿပဳလိုက္ပါသည္၊၊
အရွင္ေက၀လ (အလင္းစက္)
(www.ko-thitsar.blogspot.com)
မကုဋာရာမ ၿမန္မာေက်ာင္းတုိက္၊
ကိုလမ္ဘုိၿမဳိ့၊ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊
(24.12.2011)
