The Essence: မိတ္ေဆြႏွင့္ က်င့္၀တ္၊၊ ၊၊

Monday, May 7, 2012

မိတ္ေဆြႏွင့္ က်င့္၀တ္၊၊ ၊၊

လူဟူသည္ ၿခေသၤ့မ်ားကဲ့သို႔ဘ၀တြင္တစ္ေယာက္တည္း ရပ္တည္၍ရေသာ သတၱ၀ါအမ်ဳိးအစားမ ဟုတ္ေခ်၊၊ အစုလုိက္ေနထုိင္အသက္ရွင္ရေသာ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔အစည္းတစ္မ်ဳိးၿဖစ္သည္၊၊ အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ေနထုိင္ ရေသာေၾကာင့္ပင္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းဟူ၍ ရွာမီွးေပါင္းသင္းၾကရသည္၊၊

မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေကာင္းကိုရွာေဖြရရွိ၍ ေပါင္းသင္းခြင့္ရလ်င္ရသေလာက္ ေန႔စဥ္ဘ၀တြင္ေပ်ာ္ရႊင္ ေအးခ်မ္းရရုံမွ်မက ဘ၀တြင္တုိးတက္မႈရွိတတ္ၿပီး၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေကာင္းကိုမရရွိသၿဖင့္ေတြ႔ရသူႏွင့္သာ အတူေနထုိင္ေပါင္း သင္းရေသာသူမ်ားသည္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဆိတ္သုဥ္းၿပီး၊ ဘ၀တုိးတက္မႈတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးရတတ္သည္ကို ေတြ႔ရသည္၊၊

“လူတစ္ကိုယ္ စိတ္တစ္မ်ဳိး”ဟူ၍ ၿမန္မာစကားပုံရွိပါသည္၊၊ ေလာကၾကီးထဲတြင္ သာမန္ထက္ထူးဆန္းသည့္ စိတ္ဆန္းရွိသူမ်ားကိုေနရာတုိင္းတြင္ေတြ႔ရတတ္ပါသည္၊၊ တစ္ခုခုတြင္သာမန္ထက္လြန္ကဲပုိလြန္သည့္ စိတ္ အေၿခအေနရွိသူမ်ားကို “စိတ္ဆန္းရွိသူ”ဟုေခၚရေၾကာင္း မွတ္သားရပါသည္၊၊

ထုိကဲ့သုိ႔သူမ်ားႏွင့္ အတူမေနသင့္ေၾကာင္းကုိလည္း မွတ္သားရပါမည္၊၊ အေၿခအေနအရအတူေနထုိင္ရလ်င္ ရႈပ္ေထြးသည့္အေၿခအေနမ်ားအတြင္းသို႔ က်ေရာက္ရတတ္ၿပီး၊ ၿပႆနာမ်ဳိးစုံကိုရင္ဆုိင္ရ တတ္ေလသည္၊၊

ယေန႔ေခတ္တြင္ ၿမန္မာအမ်ဳိးသၼီး/ အမ်ဳိးသားမ်ားစြာတုိ႔ မေလးရွား၊ စကၤာပူ၊ ဒူဘုိင္း၊ အစရွိသည့္ႏုိင္ငံ မ်ားသုိ႔ ေနထုိင္အလုပ္လုပ္ၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္၊၊ ႏုိင္ငံၿခားႏုိင္ငံမ်ားတြင္အေၿခအေနအရ ယၡင္ကမသိခဲ့ဖူး သူမ်ား၊ ခင္မင္ခဲ့ၿပီးသည့္တုိင္ အတြင္းသေဘာကိုေသၿခာမသိရသူမ်ားႏွင့္ တုိက္ခန္းတစ္ခန္းတည္းတြင္ စုေပါင္းေနထုိင္ၾကရသည္၊၊

ထုိကဲ့သုိ႔ လြတ္လပ္သည့္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ လူငယ္တုိ႔အတူေနရေသာအခါ အဆင္မေၿပမႈမ်ားစြာ၊ ၿပႆနာမ်ားစြာတုိ႔ ၿဖစ္ၾကရသည္ကို ၾကားသိရသည္၊၊ ၿပႆနာမ်ားကိုေလ့လာၾကည့္လ်င္ ၾကီးမားလွသည္မဟုတ္သည္ကို လည္း ေတြ႔ရသည္၊၊

ေရၿပႆနာ၊ လ်ပ္စစ္မီးၿပႆနာ၊ အိပ္ခ်ိန္ၿပႆနာႏွင့္ အသံၿပႆနာအေသးစားေလးမ်ားမွ်သာၿဖစ္ ေနပါသည္၊၊ အေသးအမႊားၿပႆနာေလးမ်ားကို ေၿပလည္ေအာင္ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းမႈမၿပဳၾကဘဲ ကြယ္ရာတြင္ေၿပာဆုိမိၾကရာမွ အတင္းအဖ်င္းေၿပာသည့္အၿဖစ္သို႔ေရာက္ၾကၿပီး ၿပႆနာမ်ားၾကီးထြားလာၾက ၿခင္းၿဖစ္သည္၊၊

အမွန္စင္စစ္ မိမိ၏သေဘာဆႏၵကိုခ်ည္း ဦးစားမေပးဘဲ၊ အတူေနသူမ်ား၏လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ဆႏၵသေဘာထား မ်ားကို သည္းခံစိတ္ၿဖင့္အေလးေပးၿပီး အတူေနထုိင္ထုိင္ႏုိင္ၾကလ်င္ ၿပႆနာမ်ားမွကင္းေ၀းၿပီး၊ ေရၿခားေၿမၿခား တြင္ၿမန္မာလူမ်ဳိးၿခင္း ပုိမုိခ်စ္ခင္လာၾကမည္ၿဖစ္သည္၊၊

လူတုိ႔သည္ မည္သည့္ေနရာတြင္မဆုိ မိမိကသာဦးစားေပးခံလိုသည္၊ အသာစီးရလိုၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္၊၊ မိမိ၏အေရးကိစၥႏွင့္အလုပ္သည္သာအေရးပါၿပီး၊ တၿခားသူ၏အေရးအရာကိစၥႏွင့္အလုပ္သည္ ဘာမွမဟုတ္၊ အပုိအလုပ္မ်ားဟုလြဲမွားစြာ ထင္ၿမင္ေနတတ္ၾကသည္၊၊

ထုိ႔သို႔ယူဆၾကရာမွ ပတ္၀န္းက်င္ကိုအေရးမထားမႈမ်ား၊ ေစာ္ကားမႈမ်ားႏွင့္အတူ မိမိအေၿခအေနကို ရွိသည္ထက္ ပိုမုိဟန္ၿပမိၾကရာမွ အၿခင္းၿခင္းမ်က္မုန္းက်ဳိးၿပီး၊ အတူေနရန္မၿဖစ္ႏုိင္ေတာ့သည့္အေၿခ အေနဆုိးမ်ားသုိ႔ဦးတည္ မိလ်က္သားၿဖစ္ရေတာ့သည္၊၊

ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္အတူေနထုိင္ရာတြင္ မွတ္သားရန္အလြန္ေကာင္းသည့္ စကားတစ္ခုရွိပါသည္၊၊ “တစ္ေယာက္ တည္းေနလ်င္ တစ္စိတ္တည္းထား၊၊ ႏွစ္ေယာက္အတူေနလ်င္ ႏွစ္စိတ္ထားရမည္၊၊”ဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ပါဠိစာေပတြင္ မိတ္ေဆြၿခင္းဆက္ဆံပုံမ်ား၊ က်င့္၀တ္မ်ား၊ ေပါင္းသင့္သည့္မိတ္ေဆြႏွင့္ မေပါင္းသင္းအပ္သည့္ မိတ္ေဆြဟူသည္မ်ားကို အက်ယ္တ၀င့္ေဖာ္ၿပထားသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္၊၊ “မိတၱသုတၱံ”အမည္ၿဖင့္ သုတ္ေပါင္း ငါးသုတ္တြင္ မိတ္ေဆြႏွင့္ဆက္စပ္၍ ေဆြးေႏြးေဖာ္ၿပထားသည္ကုိ စာဖတ္သူတုိ႔ အား တင္ၿပလုိပါသည္၊၊

“ခရီးသြားတစ္ခုကိုသြားရာတြင္ အတူသြားေဖာ္သည္ ‘မိတ္ေဆြ’ၿဖစ္သည္၊၊
ေနထုိင္ရာအိမ္တြင္မိခင္ သည္ ‘မိတ္ေဆြ’ၿဖစ္သည္၊
လုပ္ငန္းတစ္ခုကိုၿပဳလုပ္ရာတြင္ အတူလုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ကို ‘မိတ္ေဆြ’ဟုေခၚတြင္ေၾကာင္း”ဗုဒၶရွင္ေတာ္ သည္ ညြန္ၿပထားပါသည္၊၊

လူတစ္ေယာက္အတြက္ “မိတ္ေဆြစစ္ႏွင့္ မိတ္ေဆြတု”ကိုခြဲၿခားသိသာေစရန္ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ခြဲၿခားၿပ ထားပါသည္၊၊ မိတ္ေဆြစစ္ဟူသည္ ကိုယ္က်ဳိးထက္ မိမိခ်စ္ခင္ေသာမိေဆြ၏အက်ဳိးကိုသာ အေလးထားတတ္ သည္ၿဖစ္ရကား ေဖာ္ၿပပါစြမ္းရည္မ်ားႏွင့္ၿပည့္စုံသူၿဖစ္ေၾကာင္း ပါဠိစာေပတြင္ေဖာ္ၿပထားပါသည္၊၊

(၁) ေပးႏုိင္ခဲသည္ကုိ ေပးႏုိင္ၿခင္း၊ (ပစၥည္းဥစၥာအကူအညီေပးၿခင္း)

(၂) ၿပဳႏုိင္ခဲသည္ကို ၿပဳႏုိင္ၿခင္း၊ (လုပ္အားအကူအညီေပးၿခင္း)

(၃) သည္းခံႏုိင္ခဲသည္ကို သည္းခံႏုိင္ၿခင္း၊၊ (သည္းခံၿခင္း)

အထက္တြင္ေဖာ္ၿပေဆြးေႏြးထားသည့္ မိတ္ေဆြစစ္၏အရည္အေသြးသုံးမ်ဳိးကုိ၊ မိတ္ေဆြက်င့္၀တ္ သုံးမ်ဳိး ဟု လည္း ေခၚဆုိႏုိင္မည္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မွန္ပါသည္၊၊ မိတ္ေဆြစစ္တုိ႔သည္ တစ္ဦးလိုအပ္လ်င္တစ္ဦးမွမိမိ၏ပုိင္ဆုိင္မႈ ကုိ ေ၀ငွသုံးစြဲရန္ေစတနာရွိရပါမည္၊၊

မိမိအေပါင္းအသင္းမိတ္ေဆြ၏အက်ဳိးႏွင့္ တုိးတက္မႈကိုလည္းအခ်ိန္အခါမေရြး ၿပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ရပါ မည္၊၊

အတူေနထုိင္၍ေပါင္းသင္းဆက္ဆံရာတြင္လည္း ေတြ႔ရသည့္အၿပစ္ႏွင့္အမွားလုပ္ရပ္ မ်ားကို ၿပဳၿပင္ထိမ္းသိမ္းေပး တတ္ရၿပီး၊ လုိအပ္လ်င္သည္းခံႏုိင္သူလည္း ၿဖစ္ရပါမည္၊၊ ဤသည္မ်ားမွာ မိတ္ေဆြက်င့္၀တ္မ်ား ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ထုိ႔အၿပင္ မိတ္ေဆြေကာင္းတုိ႔တြင္ ရွိသင့္သည္အရည္အေသြးမ်ားမွာ “အဆင့္တူထား၍ဆက္ဆံၿခင္း၊ ခံ စားခ်က္ကို နားလည္မႈေပးၿခင္း၊ ကူညီၿခင္း၊ ဦးစားေပးၿခင္း၊ အေလးအနက္စကားေၿပာၿခင္း၊ အၿခင္း ၿခင္းသင္ၿပမႈရွိၿခင္း၊ ယုံၾကည္မႈရွိၿခင္း၊ အေပးအယူမွ်တၿခင္း၊ ခ်စ္ခင္ေမတၱာရွိၿခင္း”စသည္တုိ႔သည္ မိတ္ေဆြစစ္တုိ႔တြင္ ရွိသင့္ေသာအရည္အေသြးမ်ားၿဖစ္ပါသည္၊၊

လူတစ္ေယာက္၏ေန႔စဥ္ဘ၀တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ၿပမည့္ မိတ္ေဆြေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈဆုိင္ရာ ခ်ဳိ႔ယြင္းအားနည္း ခ်က္မ်ားၿပည့္စုံေနလ်င္ ထုိသူ၏ဘ၀တြင္ ကိုယ္က်င့္တရားတုိးတက္မႈႏွင့္ ဘ၀တုိးတက္ေအာင္ၿမင္မႈကို မရ ရွိႏုိင္ေၾကာင္း ကိုမွတ္သားရပါမည္၊၊

(၁) ယုတ္မာေသာမိတ္ေဆြရွိၿခင္း၊

(၂) ယုတ္မာေသာမိတ္၏ အၿပဳအမူကိုစိတ္တိမ္းညြတ္ၿခင္း၊

(၃) ယုတ္မာေသာမိတ္ေဆြကို အထူးခင္မင္ၿခင္း၊

(၄) ယုတ္မာေသာမိတ္ေဆြႏွင့္အတူေနၿခင္း၊

(၅) ယုတ္မာေသာမိတ္ေဆြႏွင့္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿခင္း၊

(၆) ယုတ္မာေသာမိတ္ေဆြ၏အမူအက်င့္ကို အတုခုိးၿခင္း၊

လူတုိင္း၏ဘ၀တြင္ မိတ္ေဆြမရွိလ်င္ ရပ္တည္ရန္ခက္ခဲလွပါသည္၊၊ သုိ႔ေသာ္ အခ်ဳိ႔ေသာမိတ္ေဆြမ်ား သည္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံသူအားအက်ဳိးတစ္စုံတရာကိုမၿဖစ္ေစဘဲ ၿပႆနာမ်ဳိးစုံကိုဖန္တီးယူေဆာင္ တတ္သည္ ကုိ ေတြ႔ရတတ္ပါသည္၊၊

မိတ္ေဆြရွာေဖြရာတြင္ ေအာက္ေဖာ္ၿပပါအမူအက်င့္ရွိသူမ်ားကိုမိတ္ေဆြအၿဖစ္ မေပါင္းသင္းရန္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္မွ သတိေပးလမ္းညႊန္ထားပါသည္၊၊

(၁) အခုိင္းမ်ားေသာသူမ်ဳိး/ အကူအညီမ်ားစြာေတာင္းေလ့ရွိသူမ်ဳိး၊

(၂) ၿပႆနာကုိၿပဳေလ့ရွိသူမ်ဳိး/ စရုိက္ၾကမ္း၊ စိတ္ၾကမ္းရွိသူမ်ဳိး၊

(၃) ဆန္႔က်င္ဘက္ေၿပာေလ့ရွိသူမ်ဳိး/ ငါသိ ငါတတ္စကားေၿပာေလ့ရွိသူမ်ဳိး၊

(၄) အသြားအလာမ်ားသူမ်ဳိး/ အိမ္တကာလည္ပတ္တတ္သူမ်ဳိး၊

(၅) ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိလွည့္လည္ေလ့ရွိသူမ်ဳိး၊၊

တင္ၿပေဆြးေႏြးထားသည့္ သူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္မိတ္ေဆြအၿဖစ္ အတူေနေပါင္းသင္းဆက္ဆံၿခင္းၿဖင့္ ဘ၀တြင္ တုိး တက္ေအာင္ၿမင္မႈႏွင့္ ေအးခ်မ္းသာယာမႈကိုမရရွိႏုိင္ေၾကာင္း ေလ့လာရပါသည္၊၊

ထုိကဲ့သုိသေဘာထားရွိသူမ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြအၿဖစ္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈ မၿပဳသင့္ေၾကာင္းႏွင့္၊ အတူေနထုိင္ၿခင္း ၿဖင့္အက်ဳိးမရွိရုံမွ်မက၊ တုိးတက္မႈတြင္အႏၱရာယ္ပင္ၿဖစ္တတ္ေၾကာင္း မွတ္သားရပါမည္၊၊ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိႏွင့္စိတ္ တူသေဘာတူသည့္ မိတ္ေဆြကိုရွာေဖြမရခဲ့လ်င္ တစ္ဦးတည္းေနသည္ကသာပိုမုိေကာင္းမြန္ေၾကာင္း သိၿမင္ရ ပါမည္၊၊

လူတခ်ဳိ႔သည္ အေတြးအေခၚတစ္ခုသို႔ခ်ည္းကပ္ရာတြင္ မ်ားစြာအဆုိးၿမင္တတ္သည္ကုိ ေတြ႔ရသည္၊၊ ထုိ႔ၿပင္ အလုပ္ဟူသည္ကို မလုပ္ရေသးခင္က ၿဖစ္ႏုိင္ေၿခမရွိသည္မ်ားကိုသာ စိတ္တိမ္းညြတ္ၾကံစည္၊ ယူဆတတ္သည္ သူမ်ားကို ေတြ႔ရသည္၊၊

အဂၤလိပ္စာတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအေၿခအေနရွိသူမ်ားကို Negetive View အဆုိးၿမင္သူမ်ားဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ Pessimismဟုလည္းေကာင္း ေခၚဆုိၾကပါသည္၊၊ တစ္ခါတရံအလုပ္တစ္ခု စီမံကိန္းတစ္ခု အတြက္ ထုိသုိ႔ေသာသူမ်ားကို တုိင္ပင္မိလ်င္ စိတ္ဓာတ္မ်ားယိမ္းယုိင္ေ၀၀ါးၿပီး၊ မည္သည့္အခါမွ်လုပ္ငန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္သည္ဟူ၍ မရွိေတာ့ေခ်၊၊

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀ႏွင့္ ခံစားမႈ၊ လုပ္ငန္း၊ စီမံကိန္းတစ္ခုကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ သည့္အခါ အထက္တြင္ေဆြးေႏြးတင္ၿပထားသည့္ “မၿဖစ္၊ မဟုတ္၊ မရွိ၊ မၿဖစ္ႏုိင္၊ ခက္ခဲသည္၊ မလြယ္ကူ”စသည့္ စကားလုံးမ်ားကို တြင္က်ယ္စြာသုံးႏံႈးတတ္သူမ်ားကို ေ၀းေ၀းကေရွာင္ရွားသင့္ေၾကာင္းအ ၾကံၿပဳလိုပါသည္၊၊

ဤတြင္ “မိတ္ေဆြႏွင့္၊မိတ္ေဆြက်င့္၀တ္”မ်ားအေၾကာင္းေဆြးေႏြးတင္ၿပမႈ အတုိင္းအတာတစ္ခုမွ် ၿပည့္စုံၿပီဟု ယူဆပါသည္၊၊ စကၤာပူ၊ ဒူဘုိင္း၊ မေလးရွားမွအၾကံေတာင္းၾကသည့္ “အလင္းစက္”စာဖတ္သူမ်ားအတြက္ရည္ ညႊန္း၍ ဤစာတမ္းကိုပါဠိစာေပက်မ္းၾကီးမ်ားတြင္ေဖာ္ၿပထားသည့္ မိတ္ေဆြစစ္ႏွင့္၊ မိတ္ေဆြက်င့္၀တ္ဆုိင္ရာ ဖြင့္ဆုိခ်က္မ်ားကိုကိုးကား၍ ေရးသားတင္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါသည္၊၊

"၀ိႆာသ ပရမာ ညာတိ=ခင္မင္သူမိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းမ်ားသည္ မိမိဘ၀တြင္တုိးတက္မႈႏွင့္ ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္ မႈအတြက္ အေကာင္းဆုံးမိတ္ေဆြမ်ားၿဖစ္သည္"ဟု ၿမတ္စြာဘုရားရွင္သင္ၿပေတာ္မူထားပါသည္၊၊ "အလင္းစက္" စာရႈသူမ်ား မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ားကို ရွာေဖြေပါင္းသင္းဆက္ဆံၾကၿပီး၊ ဘ၀တြင္စိတ္ခ်မ္းသာမႈ၊ တုိးတက္မႈမ်ားႏွင့္ အတူ၊ လူသားအက်ဳိး၊ ပတ္၀န္းက်င္အက်ဳိးမ်ားကို ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ၾကပါေစေၾကာင္းဆႏၵၿပဳလ်က္ ေဆြးေႏြးတင္ ၿပမႈစာတမ္းကို အဆုံးသတ္လိုက္ရပါသည္၊၊ ၊၊

{Sources/ မိတၱသုတ္၊သံယုတၱနိကာယ္ႏွင့္၊ မိတၱသုတ္၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊တ-ပံ-ဆ-တုိ႔ကို ကုိးကား လ်က္ ေဆြးေႏြး တင္ၿပအပ္ပါသည္၊၊}

အရွင္ေက၀လ(အလင္းစက္)

{မဟာ၀ိဇၨာ-သီရိလကၤာ}

မကုဋာရာမၿမန္မာေက်ာင္းတုိက္၊

ကုိလံဘိုၿမဳိ့၊ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊၊

(01/05/2012)