“ပ႒ာန္းနည္းၿဖင့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကို ေလ့လာၿခင္း”

"အလင္းစက္"ဆုိက္တြင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒေဒသနာ ေလ့လာခ်က္အပိုင္း(၁)ကုိတင္ၿပခဲ့ၿပီး ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ယၡဳအခါ “အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ သခၤါရ”စသည္တို႔ၿဖစ္ေပၚလာၾကပုံ၊ အ၀ိဇၨာႏွင့္သခၤါရဆက္စပ္ပုံ၊ ေက်းဇူးၿပဳပုံမ်ားကို ၀ိသုဒၶိမဂ္အ႒ကထာတြင္ ေဖာ္ၿပထားသည္မ်ားႏွင့္အညီ ေဆြးေႏြးတင္ၿပပါမည္၊၊

အထူးမွတ္သားသင့္သည္မွာ ‘အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ သခၤါရၿဖစ္သည္’ဟုဆုိရာတြင္ အ၀ိဇၨာတစ္ခုတည္းေၾကာင့္သခၤါရ ၿဖစ္ရ သည္ဟု မဆုိလုိပါ၊ သခၤါရၿဖစ္ေပၚရန္အၿခားအေၾကာင္းမ်ားစြာပင္ ရွိပါေသးသည္၊ ထင္ရွားသည့္အေၾကာင္းကို သာ ေဖာ္ၿပထားၿခင္းၿဖစ္ပါသည္၊၊ ဥပမာ“သခၤါရအရ” ကံ-ေစတနာကိုယူ ရပါသည္၊ ေစတနာသည္ ေစတသိက္ၿဖစ္ ရကား ေစတသိက္သည္ ‘စိတ္’ႏွင့္ကင္း၍ မၿဖစ္ႏုိင္၊ စိတ္သည္လည္း‘အာရုံ’ႏွင့္ကင္း၍မၿဖစ္ေပၚႏုိင္၊ အာရုံသည္ လည္း‘မွီရာ၀တၳဳ’ႏွင့္ကင္း၍ မၿဖစ္ႏုိင္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ သခၤါရၿဖစ္ေပၚေစရန္ ‘စိတ္၊ အာရုံ၊ ၀တၳဳ’တုိ႔သည္လည္း အေၾကာင္း မ်ားပင္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ယၡဳအခါ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ဳိးၿဖစ္ရာတြင္ မည္သုိ႔မည္ပုံအေၾကာင္းက အက်ဳိးကိုေက်းဇူးၿပဳသည္ အေသး စိတ္ေဆြးေႏြးတင္ၿပပါမည္၊၊ “အ၀ိဇၨာပစၥယာသခၤါရာ”တြင္ အ၀ိဇၨာသည္ သခၤါရအားမည္သုိ႔ မည္ပုံေက်းဇူးၿပဳသည္၊ အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ မည္သုိ႔မည္ပုံသခၤါရၿဖစ္သည္ကို ေဆြးေႏြးတင္ၿပပါမည္၊၊

အ၀ိဇၨာကို အဘိဓမၼာသေဘာႏွင့္အညီအရေကာက္လ်င္ “ေမာဟေစတသိက္”ကို ရပါသည္၊၊ သခၤါရကို အရေကာက္ လ်င္ “ေစတနာ(ကံ)”ကုိ ရပါသည္၊၊ ဤေနရာတြင္ သခၤါရ(၃)မ်ဳိးကို မွတ္သားရပါမည္၊၊

(၁) ပုညာဘိသခၤါရ၊ (ကာမာ၀စရကုသိုလ္၊ ရူပါ၀စရကု-၁၃)
(၂) အပုညာဘိသခၤါရ၊ (အကုသိုလ္-၁၂)
(၃) အာေနဥၥာဘိသခၤါရ၊ (အရူပါ၀စရကုသိုလ္-၄)တုိ႔ ၿဖစ္ၾကပါသည္၊၊

အ၀ိဇၨာပစၥယာသခၤါရာ=အ၀ိဇၨာသည္ သခၤါရအားေက်းဇူးၿပဳသည္၊ အ၀ိဇၨာကိုအေၾကာင္းၿပဳ၍ သခၤါရၿဖစ္သည္ဟုဆုိ ရာတြင္ ေမာဟေစတသိက္သည္ (ကံ)ေစတနာေစတသိက္ကို “အာရမၼဏသတၱိ၊ ဥပနိႆယသတၱိ”ႏွစ္မ်ဳိးၿဖင့္ ေက်း ဇူးၿပဳသည္ကို ဆုိလိုပါသည္၊၊

တရားရႈမွတ္သူတုိ႔သည္ အ၀ိဇၨာကို အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဟုရႈမွတ္သည္ရွိေသာ္ မွတ္သိစိတ္တို႔သည္ ကာမာ၀စရ ကုသုိလ္စိတ္မ်ားၿဖစ္ရသည့္အတြက္ အ၀ိဇၨာသည္ ရႈမွတ္သူတုိ႔အားအာရုံအၿဖစ္ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳရာေရာက္သည့္ အတြက္ ‘အာရမၼဏသတိၱ’ၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳသည္ဟု ဆုိရပါသည္၊၊ (ကာကု.ပုညာဘိ သခၤါရ)

ပဥၥမစ်ာန္၏အာရုံအထူးၿဖစ္ေသာ အဘိညာဏ္ၿဖင့္ မိမိသႏၱာန္၊ သူတစ္ပါးသႏၱာန္၌ရွိေသာအ၀ိဇၨာကုိ ဆင္ၿခင္သုံး သပ္ေသာခါ ရူပါ၀စရပုညာဘိသခၤါရကုသိုလ္တို႔ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ အ၀ိဇၨာသည္ ရူပါ၀စရပဥၥစ်ာန္စိတ္ကို အာရုံအၿဖစ္ ၿဖင့္ ‘အာရမၼဏသတၱိ’ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊ (ရူ.ပုညာဘိသခၤါရ)

အ၀ိဇၨာ၏အၿပစ္ကုိၿမင္၍ အ၀ိဇၨာကင္းေစရန္ နိဗၺာန္စသည္ကုိရည္သန္ေတာင့္တ၍ ကာမာ၀စရပုညကု သိုလ္ၿပဳေသာ သူတုိ႔အားၿဖစ္ေစ၊ ရူပါ၀စရစ်ာန္တုိ႔ကိုၿဖစ္ေစေသာသူတုိ႔အားၿဖစ္ေစ ‘ဥပနိႆယသတၱိ’ ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊ အ၀ိဇၨာဖုံးလႊမ္းထားေသာေၾကာင့္ ဘ၀တို႔၏အၿပစ္ကုိမၿမင္ဘဲ ကာမာ၀စရကုသုိလ္၊ ရူပါ၀စရကုသိုလ္မ်ားကိုၿပဳေသာ သူတုိ႔အား ‘ဥပနိႆယသတၱိ’ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊

အ၀ိဇၨာကုိ အာရုံၿပဳ၍ရာဂစသည္တုိ႔ၿဖစ္ေသာအခါ အ၀ိဇၨာသည္ ေလာဘေစတသိက္ႏွင့္အတူတကြ ၿဖစ္ေသာသခၤါရ တုိ႔အား ‘အာရမၼဏသတၱိ’ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊ အ၀ိဇၨာကုိ အေလးအၿမတ္ၿပဳ၍သာယာေသာအခါ အ၀ိဇၨာ သည္ ေလာဘႏွင့္တကြၿဖစ္ေသာ အကုသိုလ္သခၤါရအား “အာရမၼဏာဓိပတိ၊ အာရမၼဏူပနိႆသတၱိ”တုိ႔ၿဖင့္ ေက်း ဇူးၿပဳပါသည္၊၊

အ၀ိဇၨာဖုံးလႊမ္းသၿဖင့္ အကုသိုလ္၏အၿပစ္ကိုမၿမင္ဘဲ သူ႔အသက္သတ္ၿခင္းစသည္ကိုၿပဳေသာသူအား အ၀ိဇၨာသည္ ပါဏာတိပါတစသည့္အကုသိုလ္ေစတနာကို ‘ဥပနိႆယသတၱိ’ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

ပထမေဇာ၌ရွိေသာ ေမာဟေစတသိက္သည္ ဒုတိယေဇာႏွင့္အတူတကၿဖစ္ေသာ အကုသုိလ္သခၤါရစသည္တုိ႔အား “အနႏၱရ၊ သမနႏၱရ၊ အနႏၱရူပနိႆယ၊ အာေသ၀န၊ နတၳိ၊ ၀ိဂတသတၱိ”တို႔ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊ ဒုတိယေဇာ၌ရွိေသာ အ၀ိဇၨာသည္လည္း အကုသုိလ္သခၤါရအား ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊ ဆ႒မေဇာ၌ရွိေသာ အ၀ိဇၨာသည္ သတၱမေဇာႏွင့္အတူတကြၿဖစ္ေသာ သခၤါရအားေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

အကုသုိလ္တစ္ခုခုကိုၿပဳေသာသူအား ‘ေဟတု၊ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ သမၸယုတၱ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတသတၱိ’ တို႔ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊ ေနာက္ဆုံးၿဖစ္ကုန္ေသာ (အာေနဥၥာဘိသခၤါရ=အရူပါ၀စရ ကုေစတနာ)အဘိသခၤါရ တုိ႔အား အ၀ိဇၨာသည္ ‘ဥပနိႆယသတၱိ’ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊ ဆုိလိုသည္မွာ အ၀ိဇၨာကုိလြန္ေၿမာက္ခ်င္၍ အရူပစ်ာန္တရားကိုအားထုတ္သၿဖင့္ အရူပစ်ာန္ရသူအား အ၀ိဇၨာသည္ အရူပစ်ာန္အား‘ဥပနိႆယသတၱိ’ ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္ဟုဆုိလိုပါသည္၊၊ အရူပဘုံတြင္ၿဖစ္ခ်င္၍ စ်ာန္တရားကုိအားထုတ္ေသာအခါ ထုိဘုံတြင္ၿဖစ္ရသူ တုိ႔အားလည္း အ၀ိဇၨာသည္ အရူပါ၀စရကုသုိလ္သခၤါရအား ‘ဥပနိႆယသတၱိ’ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊

အထက္တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ၿပခဲ့သည္မ်ားမွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကိုပ႒ာန္းနည္းၿဖင့္ ေဖာ္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါသည္၊၊
ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သည္ ပ႒ာန္းနည္းၿဖင့္နားလည္မႈမရွိပါက ၿပည့္၀စြာနားလည္ရာ မေရာက္ႏုိင္သၿဖင့္ ၀ိသုဒၶိမဂ္အ႒ကထာတြင္ အထက္ ပါအတုိင္းဖြင့္ဆုိထားၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္၊၊

အ၀ိဇၨာစသည့္ေၾကာင့္ သခၤါရစသည္တုိ႔ၿဖစ္သည္ဟုဆုိရာတြင္ အာရုံအေနၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳမႈ၊ တိုက္ရုိက္ၿဖစ္ေစေသာ အားၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳမႈ၊ မွီရာအေနၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳမႈ၊ အေထာက္အပံ့ေပးေသာအားၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳမႈ၊ တခါတရံအတူတကြ ၿဖစ္မႈသက္သက္၊ လႊမ္းမုိးမႈၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳမႈစသည္အားၿဖင့္မ်ားစြာရွိသည္ကို ေလ့လာမွတ္သားရပါမည္၊၊ အ၀ိဇၨာေၾကာင့္သခၤါရၿဖစ္ရာတြင္ တစ္ၾကိမ္တည္းတြင္အတူၿဖစ္သည္လည္းရွိသည္၊ သီးၿခားတစ္ၾကိမ္ဆီၿဖစ္ၾက သည္လည္းရွိသည္မ်ားကိုလည္း မွတ္သားရမည္၊၊

(“အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ သခၤါရ”ၿဖစ္ရာတြင္ မည္သုိ႔မည္ပုံၿဖစ္သည္၊ မည္သည့္သတၱိၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္၊ အ၀ိဇၨာႏွင့္ သခၤါရတုိ႔ မည္သုိမည္ပုံဆက္စပ္သည္ကိုအထက္တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ၿပအပ္ပါသည္၊၊ က်န္သည့္ “သခၤါရေၾကာင့္ ၀ိညာဏ္”စသည္တုိ႔ၿဖစ္ပုံ၊ အၿခင္းၿခင္းဆက္စပ္ပုံ၊ ေက်းဇူးၿပဳပုံမ်ားကို အက်ဥ္းမွ် သာေဖာ္ၿပမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊)

သခၤါရပစၥယာ၀ိညာဏံ=သခၤါရမွ ၀ိညာဏ္ကိုၿဖစ္ေစရာတြင္ တုိက္ရုိက္ၿဖစ္ေစၿခင္းၿဖင့္ နာနကၡဏိကကမၼ၊ ဥပနိႆယသတၱိတို႔ ၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳၾကပါသည္၊၊

၀ိညာဏပစၥယာနာမရူပံ=၀ိညာဏ္မွနာမ္ရုပ္ကုိ ေက်းဇူးၿပဳရာတြင္ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ သမၸယုတၱ၊ ၀ိပါက၊ အာဟာရ၊ ဣၿႏၵိယ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတသတၱိတုိ႔ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳၾကပါသည္၊၊

နာမရူပပစၥယာသဠာယတနံ=နာမ္ရုပ္ေၾကာင့္ သဠာယတနၿဖစ္ရာတြင္ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ သမၸယုတၱ၊ ၀ိပါက၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတ၊ ေဟတု၊ အာဟာရသတၱိ၊ ပစၧာဇာတ၊ ၀ိပၸယုတၱသတၱိ၊ ဣၿႏၵိယတုိ႔ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳၾကပါသည္၊၊

သဠာယတနပစၥယာဖေႆာ=သဠာယတနေၾကာင့္ ဖႆၿဖစ္ရာတြင္ နိႆယ၊ ပုေရဇာတ၊ ဣၿႏၵိယ၊ ၀ိပၸယုတၱ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတ၊ သဟဇာတ၊ အညမည၊ ၀ိပါက၊ အာဟာရ၊ သမၸယုတၱသတၱိတို႔ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

ဖႆပစၥယာေ၀ဒနာ=ဖႆေၾကာင့္ ေ၀ဒနာၿဖစ္ေစရာတြင္ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ ၀ိပါက၊ အာဟာရ၊ သမၸယုတၱ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတ၊ ဥပနိႆယသတၱိတုိ႔ၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

ေ၀ဒနာပစၥယာတဏွာ=ေ၀ဒနာေၾကာင့္ တဏွာၿဖစ္ရာတြင္ ေ၀ဒနာကိုအေၾကာင္းၿပဳ၍ တဏွာၿဖစ္ရ ေသာေၾကာင့္ ဥပနိႆယသတၱိၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

တဏွာပစၥယာဥပါဒါနံ=တဏွာေၾကာင့္ ဥပါဒါန္ၿဖစ္သည္ဆုိရာတြင္ အားေသးေသာေလာဘေၾကာင့္ အားၾကီးေသာ ေလာဘၿဖစ္ရသည့္အတြက္ ဥပနိႆယသတၱိ၊ အတူတကြၿဖစ္၍ ေက်းဇူးၿပဳေသာအခါ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ သမၸယုတၱ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတသတၱိတို႔ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

ဥပါဒါနပစၥယာဘေ၀ါ=ဥပါဒါန္ေၾကာင့္ ဘ၀ၿဖစ္သည္ဆိုရာတြင္ ကမၼဘ၀ကုိ ယူရပါသည္၊၊ ဥပနိႆယ သတၱိၿဖင့္ေက်း ဇူးၿပဳပါသည္၊၊ အတူတကြၿဖစ္၍ ေက်းဇူးၿပဳေသာအခါ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ သမၸယုတၱ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတ၊ ေဟတုသတၱိတို႔ ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

ဘ၀ပစၥယာဇာတိ=ဘ၀ေၾကာင့္ ဇာတိၿဖစ္သည္ဆုိရာတြင္ ကမၼဘ၀ကိုယူ၍ နာနကၡဏိကကမၼ၊ ဥပနိႆယသတၱိတုိ႔ ၿဖင့္ ေက်းဇူးၿပဳပါသည္၊၊

ဇာတိပစၥယာဇရာ၊ မရဏ ေသာက ပရိေဒ၀၊ ဒုကၡ၊ ေဒါမနႆုပါယာ=ဇာတိရွိေသာေၾကာင့္ ဇရာမဏစသည္တုိ႔ၿဖစ္ ရာတြင္ ဥပနိႆယသတၱိၿဖင့္ေက်းဇူးၿပဳသည္၊၊

ဤတြင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္ ေလ့လာခ်က္အတုိင္းအတာတစ္ခုမွ် ၿပည့္စုံၿပီဟုယူဆပါသည္၊၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အဂၤါ မ်ား တစ္ခုေၾကာင့္တစ္ခုၿဖစ္ေပၚေနမႈသည္ လူသားတုိ႔အတြက္ ဆင္းရဲမႈသက္သက္ သာၿဖစ္ေနသည္ကို သိမွတ္ရပါ မည္၊၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အဂၤါရပ္မ်ားဆက္စပ္၊ လည္ပတ္ၿဖစ္တည္ေနမႈကို ၀ိပႆနာညာဏ္အၿမင္ၿဖင့္ ရႈၿမင္သုံးသပ္ႏုိင္မွ သာလ်င္ ဘ၀တြင္မည္သည့္အရာမွ် ထာ၀ရတည္ၿမဲ ေနသည္ဟူ၍ မရွိဘဲ၊ အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္သာ အက်ဳိး တရားမ်ားၿဖစ္ေပၚေနမႈသက္သက္မွ်ၿဖစ္သည္ကို နားလည္သေဘာေပါက္လာမည္ ၿဖစ္ပါသည္၊၊

ဘ၀တြင္ “ေရႊလင္ဗန္းႏွင့္အၿခင္းေဆး၊ မင္းေမြးသည့္ လူသားမ်ားၿဖစ္ေစ၊ တဲကုပ္ထဲတြင္ ႏုံၿခာလွသည့္ဘ၀အသြင္ ၿဖင့္ ေကာက္ရုိးဗန္းတြင္ ၾကီးၿပင္းရသူမ်ားၿဖစ္ေစ၊” ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အဂၤါရပ္မ်ားလည္ပတ္ေနမႈကုိ ရပ္တန္႔ေအာင္မၾကဳိး စားႏုိင္လ်င္ ေရႊမု႔ံစားရသည့္ဘ၀မွ မစင္စားရသည့္ဘ၀မ်ားသို႔၄င္း၊ တဲကုပ္ေလးထဲမွ ေရႊနန္းၿပသာဒ္ၾကီးမ်ားအေပၚ သုိ႔၄င္း၊ အတည္အၿမဲမရွိဘ၀မ်ားစြာသ႔ို လည္ပတ္ၿဖစ္ေနရပါမည္၊၊

ထုိ႔ေၾကာင့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သေဘာတရားမ်ားကို စာေပရႈေဒါင့္မွ အေသးစိတ္ေလ့လာသိမွတ္ၿပီး၊ လက္ေတြ႔က်င့္ သုံးေသာအားၿဖင့္ ဘ၀မွလြန္ေၿမာက္၍၊ ခ်မ္းသာစင္စစ္ဟု ဗုဒၶရွင္ေတာ္အမ်ား မွတ္ခ်က္ၿပဳ ေတာ္မူၾကသည့္ ၿမတ္နိဗၺာန္သုိ႔ စာေပအသိ၊ ဘ၀အသိ၊ ၀ိပႆနာညာဏ္အသိမ်ားၿဖင့္ ေရာက္ရွိၾကပါေစေၾကာင္း “အလင္းစက္ အရွင္” ပထၳနာၿပဳအပ္ပါသည္၊၊ ၊၊


အရွင္ေက၀လ(အလင္းစက္)
(http://ko-thitsar.blogspot.com/)
မကုဋာရာမ-ၿမန္မာေက်ာင္းတုိက္၊
ကိုလမ္ဘိုၿမဳိ့၊ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊၊
(28/01/2012)


(က်မ္းကိုး/ ပဋိစၥသမုပၸါတရားေတာ္ၾကီး-ပ.ဒု (မဟာစည္ဆရာေတာ္)၊၊ အဘိဓမၼာသင္တန္းအသံဖုိင္ မ်ား(ဦးသီလာနႏၵာဘိ၀ံသ)၊၊ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ၾကီး ဦးနႏၵမာလာဘိ၀ံသ၊ ပ႒ာန္းတရားေတာ္မ်ား အသံဖုိင္၊၊ ၀ိသုဒၶိမဂ္ပါဠိ-အ႒ကထာ၊၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အေၿခခံ(မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ၾကီး) Bhikkhu Nyanatilo ka’s Paticcasamuppada Lectures တုိ႔ကိုကိုးကား၍ ဤစာတမ္းကို ေရးသားအပ္ပါသည္၊၊)