အေတြးအေခၚလြတ္လပ္မႈႏွင့္၊ သိမႈစံ၊၊ ၊၊

ကမၻာ့တြင္ လူတုိ႔ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေနၾကသည့္ ဘာသာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါသည္၊၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ မြတ္စလင္ဘာသာႏွင့္၊ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔သည္ ထင္ရွားသည့္ကမၻာ့လူသား အမ်ားစုကုိးကြယ္သည့္ ဘာသာၾကီးေလးခု ျဖစ္ပါသည္၊၊

အျခားဘာသာၾကီးမ်ားတြင္ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္မႈဆုိင္ရာ “လူ႔အခြင့္အေရး”မည္မွ်ရသည္ကုိ ဂဃနဏမသိရွိရေသာ္လည္း၊ “ဗုဒၶဘာသာ”တြင္ လူတုိ႔၏စဥ္းစားေတြေခၚမႈအသိညာဏ္ကို အေလးေပးေၾကာင္းကို “ကာလာမသုတ္”တြင္ ေလ့လာရရွိႏုိင္ပါသည္၊၊

အမွန္စင္စစ္ “ကမၻာ့ဘာသာၾကီး”မ်ားကို လူတုိ႔မွတည္ေထာင္ထားျခင္းမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္၊၊ ဘာသာၾကီးမ်ားအထဲမွ “ဘုရားအမ်ဳိးမ်ဳိး”ႏွင့္၊ သက္ဆုိင္ရာ"နတ္”မ်ား၊ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို လည္းလူတုိ႔သည္ပင္ ျပဌာန္းထားခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္၊၊

သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာသည့္အခါ လူသားမ်ားကုိဘာသာတရားဆုိင္ရာ ဘုရားၾကီးမ်ားမွ ဖန္ဆင္းသေယာင္ေယာင္ အထင္မွားလာၾကပါသည္၊၊ လူသားတုိ႔၏ေန႔စဥ္ဘ၀အတြက္ လိုအပ္သျဖင့္ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကသည့္ စည္းကမ္းမ်ားကုိလည္း ဘုရားမ်ားမွသတ္မွတ္ေပးသည့္စည္းကမ္းမ်ားဟု မွတ္ယူ လာခဲ့ၾကပါသည္၊၊

စည္းကမ္းမ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္သျဖင့္ က်ေရာက္ရသည့္ငရဲႏွင္၊့ ဆင္းရဲဘုံမ်ားစြာကိုလည္း လူ တုိ႔သည္စိတ္မွန္းျဖင့္ ေၾကာက္ရြံ႔ေစရန္ေျခာက္လွန္႔ရာမွ၊ အမွန္တကယ္ရွိသည့္ ဘုံဘ၀ၾကီးမ်ားအသြင္သို႔၊ လူတုိ႔စိတ္၀ယ္ထင္မွတ္လာခဲ့ၾကေၾကာင္းကို ဘာသာေရးဆုိင္ရာပညာရွင္မ်ားက ဆုိပါသည္၊၊

သမုိင္းမတင္မွီ ေရွးေခတ္ေပါင္းမ်ားစြာမွလူတုိ႔သည္ သဘာ၀ေဘးဒဏ္အႏၱရာယ္မ်ားကုိ ေၾကာက္ရြ႔ံမႈသက္သက္ျဖင့္ နတ္ၾကီးမ်ားႏွင့္၊ ဘုရားၾကီးမ်ားကိုမွန္းဆရွိခုိးျပီး၊ ဘာသာ၀ါဒမ်ား၏မူလဘူတအသြင္ကို စတင္ခဲ့ၾကပါသည္၊၊ 

တစ္စတစျဖင့္ ခုိင္မာသည့္ဘာသာၾကီးမ်ားအျဖစ္ ကမၻာေလာကအတြင္း ေပၚေပါက္လာၾကပါသည္၊၊ ဘာသာၾကီးမ်ားခုိင္မာလာသည့္အခါ လူတုိ႔သည္ဘာသာၾကီးမ်ားကို တည္ေထာင္သူအဆင့္မွ၊ ဘာသာၾကီးမ်ား၏ လႊမ္းမုိးခံအဆင့္သုိ႔ယုတ္ေလ်ာလာရသည္ကို ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါသည္၊၊

တင္းက်ပ္သည့္စည္းကမ္းမ်ား၊ စီးပြားကုိမျဖစ္မေနေတာင္းခံသည့္ အလွဴခံနည္းမ်ား၊ ငရဲႏွင့္ ဆင္းရဲတြင္းနစ္ရသည့္ဘုံဘ၀မ်ားျဖင့္ ျခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားစြာတုိ႔ျဖင့္ လူတုိ႔သည္ဘာသာတရား၏ ေအာက္သုိ႔ ေရာက္မွန္းမသိေရာက္ၾကရပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘာသာ၏ စာေပႏွင့္ေဟာေျပာသင္ၾကားခ်က္မ်ားစြာကို စနစ္တက်ေလ့လာသုံးသပ္ၾကည့္လ်င္ ကမၻာ့ဘာသာၾကီးမ်ား၏ ေဟာေျပာသင္ျပခ်က္မ်ားႏွင့္မ်ားစြာ ကြဲလဲြသည္ကိုေတြ႔ရပါသည္၊၊ စာေရးသူကုိယ္တုိင္က ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေန၍ဆုိျခင္းမဟုတ္ဘဲ၊ ဘာသာၾကီးမ်ားစြာကုိ ေလ့လာသိရွိျပီးမွ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါသည္၊၊

“ကာလာမသုတ္”တြင္ အဓိကအားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၏လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္၊ သင္ယူခြင့္ႏွင့္၊ တန္းရည္တူအဆင့္ထားရွိမႈ၊ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ားကုိ ေဖာ္ျပထားပါသည္၊၊ အျခားပါဠိစာေပက်မ္းေပါင္း မ်ားစြာႏွင့္၊ “သုတ္”ေပါင္းမ်ားစြာတြင္လည္း ဗုဒၶဘာသာ၏အေတြးအေခၚလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္၊ အသိပညာ ကုိဦးစားေပးမႈကို ေလ့လာႏုိင္ပါသည္၊၊

လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေနၾကသည့္ ကမၻာ့ဘာသာၾကီးအခ်ဳိ႔တြင္ ဘုရားၾကီးမ်ားမွ “ငါ့ကုိ မကုိးကြယ္သူအေပါင္းကို က်ိန္ဆဲ၏၊ ငါ၏တရားေတာ္မ်ားကုိ ယုတ္နိမ့္သည့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား မၾကည့္ေစရ၊ ငါ့ကုိ ကုိးကြယ္သူအေပါင္းကို ကယ္တင္ျပီး၊ မကုိးကြယ္သူအေပါင္းသည္ မိစၦာ ဒိဌိမ်ားျဖစ္၍၊ ဆင္းရဲဘုံသုိ႔ေရာက္ေစရမည္၊၊”စသည့္ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားကို ေလ့လာရပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘာသာတြင္မူ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ ေဟာေျပာသင္ျပခ်က္ “ပိဋကတ္သုံးပုံပါဠိစာေပ”ကို လူတုိင္း ေလ့လာခြင့္၊ သင္ယူခြင့္ရွိပါသည္၊၊ ေ၀ဖန္ခြင့္ရွိပါသည္၊၊ ႏွစ္သက္သည္ကုိ လက္ခံႏုိင္သည္၊ က်င့္သုံး ႏုိင္ျပီး၊ မႏွစ္သက္လက္မခံႏုိင္သည့္ ေဟာေျပာသင္ျပခ်က္ကိုလြတ္လပ္စြာပင္ ပယ္ခြင့္ရွိပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘာသာသည္ ကိုးကြယ္သူလူအမ်ားကို ဦးစားေပးသည့္ ဘာသာျဖစ္ပါသည္၊၊ ဗုဒၶဘုရားရွင္ အသက္ရွိစဥ္က ပညာရွင္အခ်ဳိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာသုိ႔ကူးေျပာင္းလုိေၾကာင္း တင္ျပလာသည့္အခါ ဗုဒၶရွင္ေတာ္မွ “သင္ကဲ့သုိ႔ ပညာရွင္တစ္ေယာက္အတြက္ ဘာသာတစ္ခုသို႔ ကူးေျပာင္းရာတြင္ စနစ္တက်ေလ့လာျပီးမွ သင့္ေတာ္သလုိျပဳသင့္သည္၊၊”ဟုလမ္းညြန္သည္ကို ပါဠိစာေပတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္၊၊

ဘာသာတစ္ခုတြင္ ကုိးကြယ္သည့္လူအေရအတြက္မ်ားျပားမႈသည္ ပဓာနမက်ဘဲ၊ ဘာသာမွေဟာေျပာ သင္ျပခ်က္က်မ္းမ်ားႏွင့္၊ က်င့္စဥ္မ်ားကို စနစ္တက်ေလ့လာသေဘာပါက္ျပီး က်င့္သုံးမႈသည္သာ ပဓာနက်ေၾကာင္း သိမွတ္ရပါမည္၊၊

မိမိကိုးကြယ္ဆည္းကပ္၊ ပူေဇာ္ပသေနသည့္ ဘာသာတရား၏က်မ္းမ်ားမ်ားႏွင့္၊ သင္ျပမႈမ်ားကို ေလ့လာခြင့္မရ၊ နားလည္သေဘာေပါက္မႈအလ်င္းမရွိဘဲ၊ ဘာသာတစ္ခုကို လက္ခံလိုက္နာေနျခင္းမွာ အသိညာဏ္မဲ့လြန္းရာေရာက္ျပီး၊ လူ႔အဆင့္မွာလည္း နိမ့္က်လြန္းပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘာသာသည္ လူ၏အသိညာဏ္ႏွင့္၊ ေ၀ဖန္မႈစြမ္းရည္ကို အေလးေပးထားျပီး၊ ဗုဒၶဘုရား ရွင္ႏွင့္၊ ေဟာေျပာခ်က္တရားေတာ္မ်ား၊ ပါဠိစာေပမ်ားကုိ စိတ္တုိင္းၾကေလ့လာသုံးသပ္ျပီး၊ လက္ခံ က်င့္သုံးရန္၊ ပယ္ရွားရန္တုိ႔ကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္ကိုယ္တုိင္ လမ္းညြန္ထားပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ ေကသမုတၱိရြာၾကီးသို႔ တရားေဟာေျပာရန္ ၾကြေတာ္မူခဲ့ပါသည္၊၊ “ေကသ မုတၱိရြာ”ၾကီးသည္ ေခတ္ပညာတတ္ေပါမ်ားျပီး၊ စီးပြားေရးအေျခခံေကာင္းသည့္ရြာၾကီးျဖစ္၍၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ႏွင့္ေခတ္ျပဳိင္ ဘုရားၾကီးေျခာက္ဆူတုိ႔သည္လည္း အျပဳိင္စည္းရုံးၾကသည္ဟု ပါဠိစာေပမွတ္ တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္၊၊

ေကသမုတၱိရြာသားမ်ားမွ “ကြ်န္ႏုိပ္တုိ႔ရြာသုိ႔ ဘုရားၾကီးမ်ားေရာက္လာျပီး၊ တရားမ်ားေဟာ ေျပာျပီး၊ အျခားေသာအယူဆတုိ႔သည္ အမွားအယြင္းမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း”ကို အျပိဳင္အဆုိင္ေဟာေျပာၾကသျဖင့္ ရြာသူ/ရြာသားမ်ားသည္ သံသယပြားလ်က္ရွိေၾကာင္းကို ေလ်ာက္တင္ၾကေလသည္၊၊

ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ သူ၏အယူအဆမ်ားကို မေဟာေျပာေသးဘဲ၊ အယူအဆႏွင့္၊ ဗဟုသုတတုိ႔ လာရာလမ္းေၾကာင္းမ်ားႏွင့္၊ ထားရွိရမည့္သေဘာထားကို အလ်င္ေဆြးေႏြးပါသည္၊၊ အယူအဆတစ္ခု သည္ ေနရာ(၉)ခုတုိ႔မွလာေရာက္ႏုိင္ျပီး၊ လာေရာက္သမွ်ကို လက္မခံသင့္၊ မပယ္ျမစ္သင့္ဟု ေဆြးေႏြးပါသည္၊၊

(၁) တဆင့္ၾကားသည့္ စကား၊

(၂) အစဥ္အဆက္ စကား၊

(၃) စာေပႏွင့္ညီသည့္ စကား၊

(၄) အေတြးမွရရွိသည့္ အယူအဆ၊

(၅) နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ကိုက္ညီသည့္ အယူအဆ၊

(၆) အျခင္းအရာကို သုံးသပ္ရာမွထြက္ေပၚလာသည့္ ေကာက္ခ်က္၊

(၇) မိမိအယူအဆႏွင့္ ကိုက္ညီေနသည့္ အဆုိအယူအဆ၊

(၈) ေလးစားေလာက္သူထံမွသိရသည့္ အယူအဆ၊

(၈) ဆရာမ်ားအထံမွသိရသည့္ အယူအဆ၊၊

အထက္တြင္ ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပထားသည့္ “အယူအဆႏွင့္၊ ဗဟုသုတတုိ႔လာေရာက္တတ္ရာ ေနရာ(၉)ခုမွ စကားမ်ားႏွင့္၊ အယူအဆမ်ားကိုမစူးစမ္းဘဲ လက္ခံရန္မသင့္ပါ၊၊ ျငင္းပယ္ရန္လည္း မသင့္ပါ”ဟု ဆုိလုိပါသည္၊၊

“အေျခခံ အယူဆတုိ႔လာေရာက္တတ္ရာ ေနရာမ်ားအားလုံးမွ အယူအဆႏွင့္၊ စကားမ်ားကို လက္မခံရ၊ မျငင္းပယ္ရ”ဟုဆုိသျဖင့္ သံသယပြားေနရန္ျဖစ္သည္ဟု မဆုိလိုပါ၊၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္မွ မိမိၾကားသိရသမွ် အယူအဆႏွင္၊့ စကားမ်ားကို၊ ကုိယ္တုိင္လက္ေတြ႔ ေလ့လာသုံးသပ္ျပီးလ်င္၊ လက္ခံရမည္၊ (သုိ႔မဟုတ္)ျငင္းပယ္ရမည္ဟု လမ္းညြန္ပါသည္၊၊

ကိုယ္တုိင္ေလ့လာသုံးသပ္ျပီး၍၊ ကုိတိုိင္သိသည္ဟုဆုိရာတြင္လည္း “သိမႈစံ(၃)မ်ဳိး”ႏွင့္သုံးသပ္ျပီးမွ အယူ၀ါဒတစ္ခုကို “မွန္သည္ဟုျဖစ္ေစ၊ မွားသည္ဟုျဖစ္ေစ” လက္ခံရမည္၊ ျငင္းပယ္ရမည္ဟု ဆုိလိုရင္းျဖစ္ပါသည္၊၊

(၁) ကုသုိလ္+အကုသုိလ္စံ၊

(၂) အျပစ္ရွိ+အျပစ္မဲ့စံ၊

(၃) ပညာရွိခ်ီးမႊန္း+ကဲ့ရဲ့ျခင္းစံ၊

မွန္ပါသည္၊၊ မည္သည့္အေျခအေနႏွင့္၊ မည္သူ႔အထံမွလာျပီး၊ သိရ၊ ၾကားရသည့္ ၀ါဒတစ္ခုကုိျဖစ္ေစ၊ စကားတစ္ခြန္းကိုျဖစ္ေစ၊ အထက္တြင္ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပထားသည့္ “စံ”သုံးမ်ဳိးျဖင့္တုိင္းတာၾကည့္လုိက္လ်င္ အမွန္အမွားႏွင့္၊ လက္ခံသင့္၊ ျငင္းပယ္သင့္ကို သိႏုိင္ျပီျဖစ္ပါသည္၊၊

ဥပမာ=”တဆင့္ၾကားခဲ့ရသည့္ စကားတစ္ခု၊ ၀ါဒတစ္ခု”ကို

 (၁) ဤစကားသည္ ကုသုိလ္ကိုျဖစ္ေစလား၊

      အကုသုိလ္ကိုျဖစ္ေစမွာလား၊၊

 (၂) အျပစ္ရွိလား၊ သန္႔ရွင္းလား၊၊

(၃) လုိက္နာက်င့္သုံးမိလ်င္ ပညာရွိမ်ားမွ ခ်ီးမႊန္းမည္လား၊ ကဲ့ရဲ့မည္လား”ဟု“စံ”သုံးခုတြင္ ထည့္သြင္းလုိက္သည္ႏွင့္ အေျဖမွန္ကိုရရွိေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

မည္မွ်နာမည္ၾကီး၊ မည္မွ်ပညာတတ္၊ မည္မွ်လူေလးစားခံရသည့္ပုဂၢဳိလ္ၾကီးမ်ားမွ ေျပာေဟာ သည္ျဖစ္ေစကာမူ “သိမႈစံ”သုံးခုႏွင့္မကုိက္ညီပါက အမွားပင္ျဖစ္၍၊ မလိုက္နာမက်င့္သုံးဘဲ၊ ရဲရဲပယ္ရ ၏မည္ပင္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

မိမိတုိ႔ကို စာသင္ေပးေနသည့္“ဆရာ”ႏွင့္၊ မိမိတုိ႔ကိုးကြယ္ေနသည့္“ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္” မ်ားထံမွေျပာေဟာ လမ္းညြန္သည့္အယူ၀ါဒႏွင့္၊ စကားျဖစ္ေစကာမူ၊ အထက္တြင္ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပ ထားသည္“သိမႈစံ”သုံးမ်ဳိးတြင္ထည့္သြင္း သုံးသပ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္၊၊

သိမႈစံသုံးမ်ဳိးတြင္ ထည့္သြင္းသုံးသပ္ၾကည့္လ်က္ “အျပစ္မရွိ၊ ပညာရွိမ်ားမွခ်ီးမႊန္း၊ ကုသုိလ္ျဖစ္သည့္စကားျဖစ္သည္၊ အယူအဆ၀ါဒျဖစ္သည္”ဟု ကုိယ္တုိင္သိရေသာအခါတြင္ မည္သူ႔ဆီမွၾကားသိရသည့္စကားႏွင့္၊ ၀ါဒျဖစ္ေစ၊ လက္ခံက်င့္သုံးသင့္သည္ဟု ဆုိလုိပါသည္၊၊

အကယ္၍ မိမိၾကားသိရသည့္ “၀ါဒႏွင့္စကား”သည္ “အျပစ္ရွိသည္၊ ပညာရွိတုိ႔မွကဲ့ရဲ့ႏုိင္သည္၊ အကုသုိလ္ကိုျဖစ္ေစတတ္”သည္ဟု ကိုယ္တုိင္သိရေသာအခါတြင္၊ ထုိစကားႏွင့္၀ါဒမ်ဳိးကို မည္သည့္ပု ဂၢဳိလ္ၾကီးမ်ဳိးႏွင့္၊ မည္သည့္ဘုရားအထံမွၾကားသိရသည္ျဖစ္ေစ ျငင္းပယ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္၊၊

တင္ျပေဆြးေႏြးထားသည့္ “သိမႈစံ”သုံးမ်ဳိးသည္ ဘာသာမေရြးလက္ခံႏိုင္သည့္ “စံ”အမ်ဳိးအ စားမ်ား ျဖစ္ပါသည္၊၊ “အေတြးအေခၚမွတ္ေက်ာက္၊ သုိ႔မဟုတ္-ဘာသာေရးေပတံ”ဟုလည္း ေခၚႏုိင္ပါ သည္၊၊ မည္သည့္ဘာသာလူမ်ဳိးမဆုိ သိမႈစံသုံးမ်ဳိးႏွင့္တုိင္းတာႏႈိင္းယွဥ္၍၊ ဘာသာ၀ါဒမ်ားကိုေလ့လာ သုံးသပ္ႏုိင္လ်င္၊ ဘာသာအယူမွားမႈမွ ကင္းေ၀းႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္၊၊

ဗုဒၶရွင္ေတာ္သည္ ကာလာမအမ်ဳိးသားတုိ႔ကုိ ဂုဏ္သိကၡာရွိျပီး၊ လူ႔အဆင့္အတန္းရွိသူတုိ႔လုိက္ နာေစာင့္ထိမ္းသင့္သည့္ အေျခခံအက်ဆုံးေသာ “ကုိယ္အက်င့္(၅)မ်ဳိး”ကုိ ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့သည္ကုိ ပါဠိစာေပမွတ္တမ္းတြင္ ေတြ႔ရပါသည္၊၊

(၁) အသက္မသတ္ရျခင္း၊

(၂) မခုိးရျခင္း၊

(၃) သူတပါးသား သမီးကိုမဖ်က္ဆီးရျခင္း၊

(၄) မလိမ္ညာရျခင္း၊

(၅) မူးယစ္ေသစာ မသုံးစြဲရျခင္း၊၊ 

ကုိယ္က်င့္တရား (၅)မ်ဳိးကုိလည္း “သိမႈစံ”သုံးမ်ဳိးႏွင့္တုိင္းတာ ႏႈိင္းယွဥ္ျပီမွသာလ်င္ ႏွစ္သက္မႈရွိက လက္ခံက်င့္သုံးႏုိင္ျပီး၊ မႏွစ္သက္ခဲ့လ်င္ မက်င့္သုံးဘဲလြတ္လပ္စြာ ပယ္ခြင့္ရွိပါသည္၊၊ သုိ႔ေသာ္ “ကမၼနိယာမ”ဟူ၍ သဘာ၀အရရွိထားျပီးျဖစ္၍ အမွားကိုျပဳလုပ္ျပီး၊ အမွန္ကိုေခါင္းခါပါမူ အက်ဳိးဆက္ ကုိေရွာင္လႊဲခြင့္မရွိသည္မွာ အမွန္ျဖစ္ပါသည္၊၊

ဗုဒၶရွင္ေတာ္သည္ ေကသမုတၱိရြာသားမ်ားကို ဘာသာေရးအေတြးအေခၚႏွင့္၊ ဘာသာေရးေပ တံမ်ားကို ေဆြးေႏြးတင္ျပျပီးေသာအခါ၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ကိုယ္တုိင္၏အယူ၀ါဒကို ေဆြးေႏြးသည့္အေနျဖင့္၊ “ဘ၀ေနနည္း(၄)မ်ဳိး”ကို ေဟာေျပာေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္၊၊

ဘ၀ေနနည္း(၄)မ်ဳိးသည္ပင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ စိတ္သေဘာထားႏွင့္၊ ကိုယ္က်င့္တရားျဖစ္ သည္ဟုဆုိလ်င္ မွန္ပါသည္၊၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ အျမတ္ဆုံးေန႔စဥ္ဘ၀ျဖတ္သန္း၊ ေနထုိင္နည္းဟု လည္း ေခၚဆုိႏုိင္ပါသည္၊၊

(၁) ေမတၱာျဖင့္ေနနည္း၊

(၂) ကရုဏာျဖင့္ေနနည္း၊

(၃) မုဒိတာျဖင့္ေနနည္း၊

(၄) ဥေပကၡာျဖင့္ေနနည္း၊၊

မိမိကိုယ္တုိင္၏အက်ဳိးႏွင့္၊ လူတုိင္း၏အက်ဳိးကို အျမဲလုိလားလ်က္ေနျခင္းကို “ေမတၱာျဖင့္ေန နည္း”ဟု ေခၚပါသည္၊၊ ေမတၱာျဖင့္ လူတုိင္းေနႏုိင္ၾကလ်င္ ကမၻာစစ္မ်ား၊ လူမ်ဳိးေရးစစ္မ်ား၊ ႏုိင္ငံေရး စစ္မ်ားဟူ၍ ေပၚေပါက္ဖြယ္မရွိေတာ့ေၾကာင္း ေလ့လာႏုိင္ပါသည္၊၊

လူသားမ်ားအေပၚတြင္ ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ အားေပးမႈ၊ သနားငဲ့ညွာမႈ၊ ၾကင္နာယုယမႈတုိ႔ ျဖင့္ေနျခင္းကို “ကရုဏာျဖင့္ေနနည္း”ဟု ေခၚပါသည္၊၊ 

ကရုဏာျဖင့္လူတုိ႔ေနထုိင္ႏုိင္ၾကလ်င္ အၾကမ္း ဖက္မႈမ်ဳိးစုံ၊ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားမႈမ်ဳိးစုံ၊ မတရားမႈမ်ဳိးစုံတုိ႔မွကင္းေ၀းျပီး၊ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အလြယ္ တကူတည္ေဆာက္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

ကရုဏာသည္ အျခားသူမ်ား၏ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ကူညီရုိင္းပင္းမႈတြင္ အေျခတည္ပါသည္၊၊ သုိ႔ေသာ္ တစ္ခါတရံလူတုိ႔သည္ တပါးသူအေပၚကူညီမႈကိုအၾကိမ္မ်ားစြာ လူေရွ႔သူေရွ႔တြင္ေျပာ ဆုိေနတတ္သျဖင့္ ကူညီမႈကုိရယူထားသူမွာ အားငယ္ဖြယ္ျဖစ္ေနတတ္သည္ကို သတိျပဳရပါမည္၊၊

မိမိခ်မ္းသာၾကြယ္၀မႈအေပၚတြင္ ေက်နပ္အားရျခင္းႏွင့္၊ အျခားလူအမ်ား၏ၾကီးပြားတုိးတက္မႈကို ၀မ္းသာလ်က္ေနႏုိင္ျခင္းကို “မုဒိတာျဖင့္ေနနည္း”ဟု ေခၚပါသည္၊၊ မုဒိတာျဖင့္ လူတုိ႔ေနႏုိင္ၾကလ်င္ တစ္ဦးႏွင့္တဦးဂုဏ္ျပဳိင္ျခင္းမ်ား၊ မာနၾကီးျခင္းမ်ားႏွင့္၊ မတရားအလုိၾကီးျခင္းမ်ားမွကင္းေ၀းျပီး၊ စီး ပြားေရးဆုိင္ရာစိတ္ခ်ရမႈမ်ားႏွင့္၊ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကုိလူတုိ႔ရရွိႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

လူတုိ႔သည္ “မာန”သုံးမ်ဳိးျဖင့္ အျမဲေနေလ့ရွိၾကသည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊ “ငါသည္ အမ်ားတကာထက္ သာသည္၊၊ အမ်ားတကာထက္ နိမ့္က်သည္၊၊ အမ်ားႏွင့္တန္းရည္တူျဖစ္သည္”ဟူသည့္မာန သုံးမ်ဳိးတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္၊၊ မာနသုံးမ်ဳိးသည္ ကရုဏာႏွင့္မုဒိတာမရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာျပီး၊ လူတုိ႔၏ စိတ္ကို တံက်င္ႏွင့္ဆြသကဲ့သုိ႔အခံရခက္ ျဖစ္ေနၾကရပါသည္၊၊

ပတ္၀န္းက်င္မွ အေျခအေနအေၾကာင္းအရာမ်ားအားလုံးကို လ်စ္လ်ဴရႈလ်က္ေနျခင္းကို “ဥေပ ကၡာျဖင့္ေနနည္း”ဟု အမွတ္လြဲေနၾကပါသည္၊၊ “ရသမွ်ရလာဘ္ႏွင့္၊ ၾကဳံရသမွ်အေျခအေန အားလုံး အေပၚတြင္ စိတ္ဓာတ္ရင့္က်က္မႈရွိျခင္းကို ဥေပကၼာျဖင့္ေနနည္း”ဟု ေခၚပါသည္၊၊

ေအာင္ျမင္မႈတြင္ ကုိယ္စိတ္လြတ္မႈကို ထိမ္းသိမ္းႏုိင္ျခင္း၊ ဆုံးရႈံးမႈတြင္ ဘ၀မပ်က္ေစရန္ ထိမ္းထားႏုိင္ျခင္း၊ ေ၀ဒနာအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ထိမ္းသိမ္းလ်က္ေနႏုိင္ျခင္းကို ဥေပကၡာျဖင့္ေနထုိင္တတ္ျခင္းဟု ဆုိလိုပါသည္၊၊ လူတုိ႔သည္ ေအာင္ျမင္မႈတြင္ အေပ်ာ္လြန္ျပီး၊ ဆုံးရႈံးမႈတြင္မူ မေနတတ္မထုိင္တတ္ျဖစ္ျခင္းတုိ႔ လြန္ကဲေနပါသည္၊၊ ေ၀ဒနာကို ဥေပကၡာျဖင့္တည္ျငိမ္ေအာင္ မစြမ္းႏုိင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္၊၊

ဆုိလုိသည္မွာ အဆုိးေလာကဓံႏွင္၊့ အေကာင္းေလာကဓံ ေ၀ဒနာမ်ားအေပၚတြင္ ခံစားမႈအ လြန္အက်ဴးမျဖစ္ျခင္းကို ဥေပကၡာျဖင့္ေနႏုိင္ျခင္းဟု မွတ္ရပါမည္၊၊

အထက္တြင္ ေဖာ္ျပေဆြးေႏြးထားသည့္ ဘ၀ေနနည္းေလးမ်ဳိးကို ပါစာေပပညာရပ္ေ၀ါဟာရျဖင့္ “ျဗဟၼ၀ိဟာရတရားေလးပါး”ဟု ေခၚပါသည္၊၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္သည္သူ၏၀ါဒအျဖစ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျပီးတ ရားေလးမ်ဳိးကိုအစမ္းသတ္ခံရန္ ေဟာေျပာျခင္းျဖစ္ပါသည္၊၊

ဗုဒၶေဟာေျပာသည့္ ဘ၀ေနနည္းေလးမ်ဳိးကိုလည္း အမွားအမွန္သိရန္ႏွင့္၊ လက္ခံက်င့္သုံးရန္၊ သုိ႔မဟုတ္၊ ျငင္းပယ္ရန္အတြက္ “သိမႈစံ”သုံးမ်ဳိးႏွင့္ တုိင္းတာၾကည့္ရမည္ပင္ ျဖစ္ပါသည္၊၊ 

ေမတၱာျဖင့္ ေနျခင္းသည္-

(၁) အျပစ္ရွိလား၊ အျပစ္မဲ့လား၊

(၂) ပညာရွိတုိ႔မွ ခ်ီးမႊန္းမည္လား၊ ကဲ့ရဲ့မည္လား၊

(၃) ကုသုိလ္လား၊ အကုသုိလ္လား၊၊

“စံ”သုံးမ်ဳိးျဖင့္ စာရႈသူမ်ားသည္ ကိုယ္တုိင္ထည့္သြင္း တုိင္းတာၾကည့္၍၊ အမွားအမွန္ကုိသိျပီး လ်င္၊ ျငင္းပယ္ရန္၊ သုိ႔မဟုတ္၊ လက္ခံက်င့္သုံးၾကရန္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

ကာလာမသုတ္တြင္ ေကသမုတၱိရြာသူ/ ရြာသားမ်ားသည္ ဗုဒၶ၏ဘာေရးအေတြးအေခၚဆုိင္ ရာေပတံႏွင့္၊ ဘ၀ေနနည္းမ်ားကို ႏွစ္သက္သေဘာက်ၾကျပီး၊ ဗုဒၶဘာ၀သာ၀င္ရြာၾကီးအျဖစ္ ေၾကျငာ ခဲ့ၾကသည္ဟု ပါဠိမွတ္တမ္းႏွင့္၊ အိႏၵိယသမုိင္းစာေပတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္၊၊

ေကသမုတၱိရြာၾကီးသည္ ဗုဒၶဘာသာရြာဟု ၀န္ခံၾကသည္ႏွင့္၊ ၀န္မခံၾကသည္မွာ စာရႈသူအတြက္ အဓိကမက်လွပါေပ၊၊ ေကသမုတၱိရြာၾကီးသုိ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္အမ်ားအျပားလာေရာက္ စည္းရုံးၾကရာမွ၊ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တုိင္ေရာက္လာျပီး၊ “ကာလာမသုတ္”ကုိေဟာေျပာသျဖင့္ “ဘာသာ ေရးအေတြးအေခၚေပတံ” ခုိင္ခုိင္မာမာရလုိက္သည္မွာ စာေပေလ့လာသူမ်ားအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

စာေရးသူသည္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေန၍၊ မိမိကိုးကြယ္ရာဘာသာကို အသားေပးျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ပါ၊၊ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားျပီး အေတြးအေခၚဆုိင္ရာေပတံမ်ားျဖင့္ သတင္းတစ္ခု၊ ဘာသာ၀ါဒတစ္ခု၊ စကားတစ္ခြန္းကို စာဖတ္သူမ်ားအေနျဖင့္ တုိင္းတာလက္ခံၾကရန္သာ ျဖစ္ပါသည္၊၊

ဗုဒၶဘာသာကုိပင္ျဖစ္ေစကာမူ သိမႈေပတံသုံးမ်ဳိးျဖင့္ တုိင္းတာသုံးသပ္ျပီးမွ လက္ခံယုံၾကည္က်င့္သုံး သင့္သည္၊ သုိ႔မဟုတ္-ျငင္းပယ္သည့္လွပါသည္၊၊

“အလင္းစက္”စာဖတ္ပရိသတ္မ်ားအားလုံး ကိုးကြယ္အားထားရာ ဘာသာအမွန္တရားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ၾကျပီး၊ ဘ၀ခ်မ္းသာႏွင့္၊ ဘ၀မွလြတ္ေျမာက္မႈခ်မ္းသာမ်ားကို ရရွိၾကပါေစေၾကာင္းဆႏၵရွိ လ်က္စာတမ္းကို အဆုံးသတ္လိုက္ရပါသည္၊၊                    ၊၊

(ကုိးကား/ ေကသမုတၱိသုတ္၊ အံ-3၊၊ ဓမၼသစ္က်မ္း၊ ကုရ္အာန္က်မ္း၊ What the Buddhat Taught, Walpola Rahula. An Approach to Buddhist Philosophy, Ven. Ilukewela Dhamma- rathana)  

                                     

                                             အရွင္ေက၀လ(အလင္းစက္)

                                            {B.A-Eng, M.A-Phil-Sri Lanka}

                                             မကုဋာရာမျမန္မာေက်ာင္းတုိက္၊

                                             ကိုလံဘုိျမဳိ့၊ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊၊ (04/03/2013)